William Whewell, (ur. 24 maja 1794, Lancaster, Lancashire, Anglia – zm. 6 marca 1866, Cambridge, Cambridgeshire), angielski filozof i historyk, pamiętany zarówno ze względu na swoje pisma na temat etyki, jak i na pracę nad teorią indukcji, filozoficzną analizą szczegółów w celu dojścia do naukowego uogólnienia.

Whewell spędził większość swojej kariery w Trinity College, Cambridge, gdzie studiował, prowadził zajęcia i służył jako profesor mineralogii (1828-32), profesor filozofii moralnej (1838-55) i mistrz college’u (1841-66). Był także wicekanclerzem uniwersytetu (1842).

Jego zainteresowania w dziedzinie nauk fizycznych sięgały od mechaniki i dynamiki do zjawisk pływowych, wszystkie tematy jego wczesnych pism. Późniejsze studia nad historią i filozofią nauki były kontynuowane, po 1850 r., przez jego pisma z zakresu teologii moralnej i intensywną analizę prac Immanuela Kanta.

Whewell jest najbardziej znany z Historii nauk indukcyjnych, od najdawniejszych do współczesnych czasów, 3 tomy (1837), i Filozofii nauk indukcyjnych, opartej na ich historii (1840), która później została rozszerzona do trzech oddzielnych książek: History of Scientific Ideas, 2 vol. (1858), Novum Organon Renovatum (1858) i On the Philosophy of Discovery (1860). Druga z tych książek odnosi się do Novum Organum Francisa Bacona (1620), traktującego o rozumowaniu indukcyjnym.

Ale jego praca nad teorią indukcji została przyćmiona przez Johna Stuarta Milla, wkład Whewella polegał na wskrzeszeniu rozumowania indukcyjnego jako ważnej kwestii zarówno dla filozofów, jak i naukowców. W szczególności podkreślał on potrzebę postrzegania postępu naukowego jako procesu historycznego i twierdził, że rozumowanie indukcyjne może być stosowane właściwie tylko wtedy, gdy jego użycie w historii zostanie dokładnie przeanalizowane.

Poglądy teologiczne Whewella, które dały początek jego teoriom etycznym, mają znaczenie drugorzędne w stosunku do jego pracy nad indukcją. Do jego pism z zakresu filozofii moralnej należą The Elements of Morality, Including Polity (1845) i Lectures on Systematic Morality (1846). Whewell napisał także kazania, poezję, eseje oraz kilka wydań i tłumaczeń dzieł innych osób.