Fluoresceina jest od wielu lat regularnie stosowana w badaniach okulistycznych zarówno przedniego, jak i tylnego odcinka oka. Jest ona niezbędnym elementem badania rogówki, w którym barwienie nabłonka rogówki pozwala na wykrycie subtelnych zmian i ułatwia ocenę stopnia i wzoru uszkodzenia nabłonka.10 Stosuje się ją również w tonometrii aplanacyjnej, a ostatnio także w barwieniu przedniej torebki oka w celu oceny kapsuloreksji podczas operacji zaćmy11 i jak dotąd nie odnotowano toksyczności fluoresceiny dla rogówki. Rzeczywiście, jej obojętny charakter sprawił, że stała się ona środkiem z wyboru do oceny funkcji rogówki lub jej uszkodzenia podczas badania toksyczności innych środków na rogówce.12, 13, 14

Bezpieczeństwo fluoresceiny w tylnym odcinku wykazano również w rutynowym stosowaniu angiografii fluoresceinowej do wizualizacji naczyń siatkówki, przy czym nie stwierdzono toksyczności siatkówkowej. W niedawnym badaniu Das i wsp,15 fluoresceina została użyta do barwienia ciała szklistego podczas witrektomii tylnej w celu operacji otworu w plamce i nie odnotowano żadnych powikłań związanych z wstrzyknięciem barwnika.

W tym badaniu u 15 z 16 pacjentów stwierdzono poprawę końcowej pooperacyjnej ostrości wzroku w porównaniu z ostrością wzroku przedoperacyjną i u żadnego z nich nie rozwinęły się poważne powikłania, takie jak odwarstwienie siatkówki lub zapalenie wewnątrzgałkowe. U jednego pacjenta (przypadek nr 7) w pierwszej dobie pooperacyjnej wystąpiło ostre podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego do 70 mmHg. Jednak zostało to szybko opanowane przez dożylny acetazolamid i miejscowe leczenie przeciwjaskrowe, a jej IOP powróciło do poziomu poniżej 20 mmHg w ciągu 2 dni. Wszyscy pacjenci mieli normalne IOP (w zakresie od 10 do 18 mmHg) w momencie wypisu i żaden z nich nie wymagał długotrwałego miejscowego leczenia przeciwjaskrowego. Interesujące jest również to, że u jednego pacjenta, u którego wykonano fakotrabekulektomię (przypadek nr 5) z powodu współistniejącej jaskry, uzyskano dobrą kontrolę IOP po operacji oraz dobrą BCVA. Można więc postulować, że fluoresceina odgrywa bardzo małą rolę w pooperacyjnym wzroście IOP u pacjenta z przypadku nr 7, jeśli w ogóle odgrywa jakąkolwiek rolę, a przejściowy wzrost IOP był spowodowany obecnością zachowanej lepkosprężystości (Healon®).

Nie spotkaliśmy się z żadnym trwałym zabarwieniem silikonowego implantu soczewki wewnątrzgałkowej SoFlex™ (Baush & Lomb) przez zastosowanie wewnątrzgałkowej fluoresceiny 0,03%, jak to miało miejsce w przypadku zastosowania błękitu trypanu na soczewkach Acqua IOL przez Wernera i wsp,16 oraz zastosowania błękitu trypanu i fluoresceiny 2% na akrylowych soczewkach IOL przez Fritza.17

Pandey i wsp.18 skomentowali wyciek fluoresceiny do jamy ciała szklistego przy jej zastosowaniu wewnątrzgałkowym, która nie mogła być usunięta z jamy ciała szklistego przez system irygacji/aspiracji. W naszym badaniu fluoresceina była widoczna w jamie ciała szklistego podczas operacji. Jednakże większa część barwnika została usunięta wraz z zabarwioną szklistką za pomocą obfitej witrektomii przedniej. Wszelkie resztkowe zabarwienie ciała szklistego zostało rozproszone i nie było widoczne następnego dnia.

Dwa inne środki do barwienia ciała szklistego zostały ostatnio opisane, a mianowicie triamcynolon19, 20 i 11-deoksykortyzol.21 Istnieją jednak pewne wady stosowania triamcynolonu jako środka do barwienia wewnątrzgałkowego: jest on dość drogi, trudno dostępny i żmudny w przygotowaniu przed użyciem.22 Istnieje również znaczne ryzyko wywołania wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego.23, 24 Z drugiej strony 11-deoksykortyzol również nie jest łatwo dostępny. Będąc prekursorem steroidów, może również potencjalnie powodować wzrost IOP, chociaż jak dotąd nie ma wystarczających danych klinicznych, które by na to wskazywały.21

W porównaniu z tymi dwoma środkami fluoresceina ma te zalety, że jest łatwo dostępna, łatwa do przygotowania, bez zgłaszanego ryzyka wywołania wzrostu IOP lub jakiejkolwiek toksyczności ocznej. Jak wykazano w tym badaniu, barwienie ciała szklistego fluoresceiną znacznie zwiększyło łatwość całkowitego usunięcia ciała szklistego z komory przedniej, co prawie na pewno przyczynia się do doskonałych wyników wizualnych u pacjentów w okresie pooperacyjnym.

Podsumowując, niniejsze badanie pokazuje, że odpowiednie użycie wewnątrzgałkowej fluoresceiny zapewnia bezpieczną i skuteczną metodę barwienia ciała szklistego w komorze przedniej, bez zauważalnej klinicznie toksyczności ocznej i z doskonałymi długoterminowymi wynikami wizualnymi. Jest to zatem bezpieczniejsza, bardziej ekonomiczna i przyjazna dla użytkownika alternatywa dla wyżej wymienionych dwóch środków do wewnątrzjamowego barwienia wypadniętej ciała szklistego.