De grootste hagedis ter wereld, de Komodovaraan, zou door de klimaatverandering tot uitsterven kunnen worden gedreven, tenzij er snel ingrijpende maatregelen worden genomen.

Een nieuwe internationale studie, geleid door de Universiteit van Adelaide en de Deakin Universiteit, heeft aangetoond dat het effect van zowel de opwarming van de aarde als de stijging van de zeespiegel de Komodovaranen, die al een beperkt leefgebied hebben, met uitsterven bedreigt, en dit moet beter worden opgenomen in beschermingsstrategieën.

“Klimaatverandering zal waarschijnlijk leiden tot een scherpe daling in de beschikbaarheid van habitat voor Komodovaranen, waardoor hun overvloed in een kwestie van decennia ernstig zal afnemen,” zegt hoofdauteur dr. Alice Jones van de School of Biological Sciences van de Universiteit van Adelaide.

“Onze modellen voorspellen lokaal uitsterven op drie van de vijf eilanden waar Komodovaranen vandaag de dag voorkomen.”

De Komodovaraan, Varanus komodoensis, is ’s werelds meest iconische hagedissensoort die al meer dan een miljoen jaar op aarde voorkomt, maar naar schatting overleven slechts 4000 individuen in het wild. Ze zijn endemisch op vijf eilanden in het zuidoosten van Indonesië: Komodo, Rinca, Nusa Kode en Gili Motang, die deel uitmaken van het Komodo National Park, en Flores, het vijfde en grootste eiland dat drie natuurreservaten telt.

“De huidige instandhoudingsstrategieën volstaan niet om de achteruitgang van soorten in het licht van de klimaatverandering te voorkomen. Dit komt omdat klimaatverandering de negatieve effecten van reeds kleine, geïsoleerde populaties zal verergeren,” zegt Dr. Jones.

“Klimaatverandering zal waarschijnlijk leiden tot een scherpe daling in de beschikbaarheid van habitat voor Komodovaranen, waardoor hun overvloed in een kwestie van decennia ernstig zal afnemen. “Dr. Alice Jones

“Interventies zoals het instellen van nieuwe reservaten in gebieden waarvan wordt voorspeld dat zij in de toekomst, ondanks de opwarming van de aarde, habitats van hoge kwaliteit zullen behouden, kunnen werken om de effecten van klimaatverandering op Komodovaranen te verminderen.

Deze studie, die is gepubliceerd in het tijdschrift Ecology and Evolution, is het resultaat van vele jaren veldwerk over de ecologie en de staat van instandhouding van Komodovaranen.

“Het gebruik van deze gegevens en kennis in instandhoudingsmodellen heeft een zeldzame kans geboden om de gevolgen van klimaatverandering op de uitzonderlijke maar zeer kwetsbare biodiversiteit van Indonesië te begrijpen,” zegt co-auteur Dr Tim Jessop, School of Life and Environmental Sciences, Deakin University.

Belangrijk is dat bij het onderzoeksproject nauw werd samengewerkt met het Komodo National Park en het Eastern Lesser Sunda Central Bureau for Conservation of Natural Resources.

“De ernst en omvang van het menselijk handelen dat van invloed is op de Komodovaranenpopulaties, vooral op het eiland Flores, wordt nu pas duidelijk,” zegt co-auteur Deni Purwandana, coördinator van het Komodo Survival Program.

“Inzicht in de toekomstige gevolgen van klimaatverandering biedt nieuwe mogelijkheden om samen te werken met natuurbeschermingsorganisaties en lokale gemeenschappen om ter plaatse oplossingen te vinden die klimaat- en andere bedreigingen voor Komodovaranen en hun leefgebieden beperken.”

De onderzoekers zeggen dat beslissingen op basis van klimaatverandering een algemeen onderdeel van de natuurbeschermingspraktijk zouden moeten zijn.

“Onze natuurbeschermingsmodellen laten zien dat Komodovaranen op twee beschermde grote eilanden minder kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Maar zelfs deze eilandhabitats bieden misschien geen adequate verzekeringspolis voor het voortbestaan van de soort,” zegt universitair hoofddocent Damien Fordham van het milieu-instituut van de Universiteit van Adelaide.

“Instandhoudingsbeheerders moeten in de komende decennia misschien overwegen om dieren te transloceren naar plaatsen waar Komodovaranen al vele decennia niet meer zijn aangetroffen. Dit scenario kan gemakkelijk worden getest met onze aanpak.

“Ons onderzoek toont aan dat als we niet onmiddellijk actie ondernemen om de klimaatverandering te beperken, we het risico lopen dat veel soorten met een beperkt verspreidingsgebied, zoals de Komodovaraan, uitsterven.”