• Charles Desmarais
• 2 years ago

„Są sposoby, by być niewidzialnym w tym świecie”, mówi Vincent Fecteau bezceremonialnie, tak jak zaczynamy naszą rozmowę. „Bycie artystą nie jest jednym z nich.”

To wymowna uwaga. Fecteau jest wysoki, uśmiechnięty, ma twarz i ramę modela. Rzeźbiarz, który otrzymał główne nagrody i pokazywał w najlepszych muzeach, jest reprezentowany przez Matthew Marks Gallery, jednego z najpotężniejszych dealerów sztuki współczesnej. W 2016 roku otrzymał najwyższe wyróżnienie ze wszystkich, kiedy to został zaklepany do MacArthur Fellowship – tak zwanego grantu geniusza.

Jest człowiekiem, który z trudem mógłby zniknąć w tle, bez względu na to, jak by się starał.

Wciąż 50-letni Fecteau dokonywał wyborów, które nie pasują do stereotypu międzynarodowej gwiazdy sztuki. Zamieszkać w San Francisco, z dala od krytycznego i rynkowego centrum Nowego Jorku. Pracować świadomie, bez falangi asystentów. Zamieszkać z mężem, architektem krajobrazu Scottem Cataffą, w cichej dzielnicy Balboa Park, co tydzień udzielając się jako wolontariusz w miejscowym szpitalu. Poza kilkoma specjalistami i kręgiem osobistych przyjaciół, jest słynnym artystą z Bay Area, którego niewielu ludzi tutaj wydaje się znać.

Od 2002 roku nie pokazał się w swoim adoptowanym mieście rodzinnym od prawie 30 lat. Ale to się zmieni, gdy mała wystawa niedawno ukończonych prac otwiera się w czwartek, 5 września. Wierny niskiemu profilowi, który wyraźnie preferuje, pokaz Fecteau nie odbywa się w jednym z dużych muzeów, ale w Wattis Institute for Contemporary Arts – doskonałym miejscu artystycznie, ale skromnym w skali i terminach, prowadzonym przez California College of the Arts.

Fecteau pracuje nad grupami rzeźb w tym samym czasie, tworząc „osiem lub dziewięć lub tak” sztuk co półtora roku. Według tej miary, siedem obiektów na nowej wystawie stanowi samo w sobie znaczący wysiłek.

Ale jeśli większość rzeźb, będąc trójwymiarowymi, oferuje wiele widoków, w zależności od tego, gdzie stoimy, bardzo często ma „front” – preferowany punkt widzenia. Ostatnie rzeźby Fecteau nie działają w ten sposób. Każdy punkt widzenia ujawnia coś, co wydaje się być innym obiektem, gdy śledzimy sprzeczne z intuicją zmiany w formie, subtelne wariacje w kolorze i powierzchni. Moglibyśmy nazwać wystawę siedmiu obiektów w Wattis pokazem 28 dzieł sztuki, a nawet licząc.

Pracownia Fecteau to nieskazitelnie czysty i jasny przerobiony garaż z oknami o pełnej wysokości i szklanymi drzwiami otwierającymi się na bujny ogród. Podczas tej wizyty, dziewięć nowych prac, z których żadna nie zbliża się do 3 stóp w najdłuższym wymiarze, jest rozmieszczonych w pokoju. Po dwie na dwóch dużych stołach roboczych, pozostałe pięć na podłodze, są one w znacznym stopniu ukończone, jak mówi artysta.

Nastrój w pokoju jest tak słoneczny jak ogród. Kiedy pytam o playlistę muzyczną łagodnie płynącą w tle, mówi mi, że to radio Elliotta Smitha. Brzmi słodko, ale to facet, który popełnił szczególnie makabryczne samobójstwo, myślę sobie.

Fecteau wesoło ostrzega mnie, żebym nie robił nieprzemyślanych komentarzy na temat dzieła. „Jeśli powiesz mi: 'To wygląda jak kot’, nie będę w stanie postrzegać tego jako czegoś innego”. To tak, jakby obiekty potrzebowały czasu, aby nabrać własnej tożsamości, poza skojarzeniami, które moglibyśmy natychmiast wyczarować.

To samo można powiedzieć o człowieku. Osobowość, którą odgrywa w tej chwili, soczewka, przez którą mogę go dzisiaj widzieć, to nie są tylko dane. Jeśli nie są punktami wyjścia, to są ograniczeniami.

Mimo to, zaryzykuję obserwację na temat niekonwencjonalnych form, które morfują i stapiają się, gdy oko bada miniaturowe światy stworzone przez Fecteau. Niektóre z nich są twarde, architektoniczne; inne powierzchnie są draperyjnie miękkie, albo… mięsiste? Podaje to słowo, uśmiechając się cienko: „Kończyny,” mówi.

Obejmując, reaguję na ciemne zawiłości struktury w pracach, przestrzeń, która wydaje się bardziej uwięziona niż zamknięta. Tak jak zawsze czujemy się w podziemiach autostrad, tak jak Giambattista Piranesi opisywał swoje wyimaginowane więzienia w XVIII wieku. Stawiam moje myśli w formie pytania: „A gdybym powiedział, że jest w nich coś złowieszczego?”

Natychmiast czuję, że byłem impertynencki. To jest taki miły dzień; on jest takim hojnym gospodarzem. Na szczęście, nie waha się. „To był ciężki rok.” Po chwili dodaje: „W tym kraju są ciemne siły.”

Jest to rzeczowa odpowiedź, pozbawiona podstępu i nieprzygotowana. Był czas, kiedy czuł się niepewnie z tak instynktownym podejściem do sztuki, w obliczu krytycznych żądań „teoretycznego rygoru.”

Lata temu powiedział magazynowi Art in America: „Mam przyjaciela, który powiedział mi kiedyś: 'Wiesz, nie jesteś intelektualnym artystą’ i na początku byłem przerażony i urażony. Potem zdałem sobie sprawę, że miał rację i to było takie wyzwalające. Nie jestem taką osobą i nigdy nie będę, i to jest w porządku. To w pewnym sensie pozwoliło mi odpuścić i objąć inny, bardziej bezpośrednio intuicyjny sposób myślenia o rzeczach.”

To doświadczenie może wyjaśniać pewną nieufność wobec systemów establishmentu sztuki, które tak łatwo go zaakceptowały. Rysuje analogię do tego, co postrzega jako różnicę między duchowością, która jest jak sztuka, a religią, gdzie, jak w świecie sztuki, „papież nosi pantofle Prady.”

Teraz ufa sobie. „Jedyną rzeczą, która mnie obecnie interesuje, jest ta, która prowadzi mnie do następnego kroku” – mówi.

W przypadku obecnej serii prac ręcznie formował maquette w glinie żywicznej, które następnie były skanowane i powiększane w celu uzyskania plastikowych armatur piankowych. Te pokrył i uformował z papier-mâché, materiału, którego często używa. Przewrotnie, niektóre z nich pomalował na maślany, blady żółty kolor – taki sam, jak plastikowe formy wykonane techniką CNC – jakby wycofując się z zaangażowania w dramatyzm czy emocje silnego koloru. Na innych jednak dominuje głęboki błękit lub purpura, odcienie nocy. O siniakach.

Każda z nich może być ozdobiona skrawkami cienkiego papieru, a może zaczepami do sprzętu. Niektóre ujawniają nieoczekiwane plamy cętkowanych odcieni, a może ciemną umbrę wzdłuż jednej krawędzi. Na jednym z nich widać podarte kawałki papieru gazetowego i małe kawałki wikliny – jak sądzę, jest to nawiązanie do słynnego kubistycznego obrazu Picassa, choć jestem pewien, że nie chciałby on zakotwiczyć go tylko do tego obrazu. Inny ma przyklejone kwadraty z burpapy i źdźbła wysuszonej trawy – wiejska postać wyłaniająca się z tarzania się w sianie.

Jeśli w dziele jest humor, jest też empatia. Może spojrzeć na dzieło i zdać sobie sprawę, mówi, „Ten kawałek nie jest szczęśliwy”. Albo, „Jest niewygodny,” a następnie spędzić dzień lub więcej na jego zmianie.

Nie było łatwo zorganizować wizytę w studiu z Fecteau, która obejmowałaby wywiad na płycie. Mówię, że nie będę relacjonował jego odpowiedzi, ale pytam, czy robi sztukę, aby być kochanym? „Absolutnie!” odpowiada, tak szybko, że chcę być zwolniony z obietnicy, i zgadza się.

„Cała ta sprawa i tak mnie zawstydzi.”

„Vincent Fecteau”: Noon-6 p.m. wtorki-soboty. Czwartek, Wrzesień 5, do Nov. 9. Bezpłatne. CCA Wattis Institute for Contemporary Arts, 360 Kansas St., S.F. 415-355-9670. wattis.org

Poznaj rzeźbę Vincenta Fecteau tutaj:

„Myślę, że jest to jeden z najbardziej fascynujących aspektów rzeźby. Naprawdę opiera się ona fotografii, pojedynczemu widokowi. Lubię myśleć, że nigdy nie może być naprawdę całkowicie utrzymana w umyśle i to sprawia, że jej fizyczne istnienie jest konieczne.” – Vincent Fecteau

.