„Lifespan” of woodpecker-made holes in a primeval temperate forest: A thirty year study
Dzięcioły, zdolne do drążenia dziupli w drzewach, mogą dostarczać zasobów krytycznych dla użytkowników dziupli niekopiących. Podaż dziupli wykonanych przez dzięcioły w lasach zależy od szybkości ich wykopywania przez ptaki i czasu utrzymywania się dziupli. Na podstawie 30-letnich danych z puszczy (rezerwat ścisły, Białowieski Park Narodowy, Polska Wschodnia) ustalam, jak długo utrzymują się dziuple wykonane przez dzięcioły i czy ich trwałość różni się w zależności od typu lasu, gatunku i warunków drzew oraz gatunku dzięcioła. Śledziłem losy 719 dziupli lęgowych, wykopanych przez osiem gatunków dzięciołów, przez 27 lat, od 1979 do 2010 roku. Prawie 80% przypadków utraty dziupli było spowodowanych zawaleniem się drzewa lub fragmentu podtrzymującego dziuplę. Dziuple były zachowane przez (mediana) 6-7 lat w lasach łęgowych i grądowych, ale przez 10 lat w lasach iglastych. Różnice te można wytłumaczyć prawie całkowicie nie pokrywającymi się zestawami gatunków drzew występujących w tych różnych siedliskach. Długość życia dziupli była różna w zależności od gatunku drzewa i wynosiła od czterech (Picea abies) do >22 lat (Pinus sylvestris, prawie w 100% martwy). Długa żywotność dziupli w martwej Pinus była wyjątkowa, gdyż w pozostałych przypadkach trwałość dziupli w martwych drzewach lub konarach była znacznie niższa (5 lat) niż w żywym podłożu (9 lat). Gatunki drzew o wyższej frekwencji otworów w martwym drewnie wykazywały niższy czas utrzymywania się otworów. Żywotność otworów wydrążonych przez poszczególne gatunki dzięciołów była bardzo zróżnicowana i silnie zależała od częstości ich wydrążania w martwym drewnie. Otwory Dendrocopos minor i Dendrocopos leucotos (tylko w martwym drewnie) utrzymywały się 4 lata, Dendrocopos major (potrafiący kopać w żywym bielu niektórych drzew) – 9 lat, a Dryocopus martius – 18 lat. Zatrzymanie w drzewostanach martwego P. sylvestris, rozkładającego się Quercus robur oraz dodanie/utrzymanie w nich osiki (Populus tremula i Populus tremuloides) stworzyłoby warunki do zwiększenia dostępności względnie trwałych dziupli dzięciołów w lasach półkuli północnej.
.