Yakuzy nie trzeba przedstawiać. Te zorganizowane grupy przestępcze pojawiają się w japońskich i amerykańskich filmach. Obok włoskiej mafii, są najbardziej znaną grupą przestępczą.

Nazwa yakuza pochodzi od przegranej ręki w tradycyjnej japońskiej grze w karty. Ya ku sa – osiem, dziewięć, trzy. Grupa rozpoczęła działalność w okresie Tokugawa, znanym również jako okres Edo, od pozornie dziwnego połączenia sił hazardzistów i wędrownych handlarzy (Hill, 2004). Yakuza zawsze trzymała się swoich korzeni, o czym przekonasz się pod koniec tego artykułu.

Podczas tworzenia yakuzy, władze Tokugawa wykorzystywały grupę, aby pomóc im kontrolować ludność i zbierać informacje wywiadowcze na temat panów z każdego obszaru. Powstająca yakuza działała również jako pośrednicy pracy przy rządowych projektach budowlanych, a nawet jako organizatorzy festiwali. Utrzymują te same role dzisiaj (Hill, 2004; Adelstein, 2010).

Throughout ich historii, yakuza tylko ukrył się pod ziemią podczas krótkich okresów prześladowań. Od dawna cieszyli się jeśli nie sankcjami rządowymi, to tolerancją rządu. W latach 30-tych XX wieku organizacja ta musiała stawić czoła represjom, dopóki niemal całkowity upadek gospodarki podczas II Wojny Światowej nie otworzył przed nią możliwości działania na czarnym rynku. Jak gospodarka poprawiła się w latach powojennych, yakuza przesunął w kierunku barów, klubów, restauracji i usług seksualnych przedsiębiorstw w uzupełnieniu do ich starych ról jako brokerów pracy i firm budowlanych (Hill, 2004).

The yakuza często waśni z ich różnych oddziałów rywalizujących o dominację. Przemoc rzadko przenosiła się na cywilów i urzędników państwowych, ale w latach 60. i 80. konflikty wymagały interwencji rządu japońskiego, gdy społeczeństwo czuło się zagrożone. Postrzeganie yakuzy przez społeczeństwo zmieniało się od postrzegania ich jako nieoszlifowanych diamentów z własnym kodeksem honorowym do bandytów, w zależności od poziomu przemocy gangów i ich mieszanki legalnych i nielegalnych działań.

W latach 60-tych rząd zmęczył się wojnami gangów i rozprawił się z nimi. Wysiłek ten doprowadził do rozwiązania wielu gangów z wyższej półki i zmusił yakuzę do odejścia od hazardu i innych przestępstw. Skierowali się w stronę szantażu korporacyjnego, siatek ochronnych, wywiadu politycznego, handlu nieruchomościami i akcjami. Weszli w windykację długów i inne usługi, na które był popyt wśród konsumentów.

Yakuza czasami chroniła dłużników przed wierzycielami podczas spowolnienia gospodarczego.Kiedy obie strony miały za sobą yakuzę, czasami wybuchał gwałtowny konflikt. Ale przez większość czasu gangi wypracowywały ugodę między stronami (Hill, 2004).

W połowie lat 80-tych, Yamaguchi-gumi podzieliło się w wyniku sporu o sukcesję lidera. 5-letni konflikt wybuchł, który spowodował 25 ofiar śmiertelnych i 70 rannych – 4 cywilów zostało rannych – i ponad 500 aresztowań. W porównaniu z wojnami gangów w USA, konflikt ten można by uznać za łagodny, ale według japońskich standardów było to poważne wydarzenie (Hill, 2004). Dla porównania, w 1974 roku w samym Los Angeles było 70 zabójstw związanych z gangami. Cztery ofiary śmiertelne wśród ludności cywilnej są niezwykłe podczas wojny yakuzy. Oni zazwyczaj nie atakują nie-członków (Adelstein, 2010).

Jak gangi przestępcze iść, yakuza są łagodne, zwłaszcza w porównaniu do włoskiej mafii. Yakuza zazwyczaj nie angażuje się w kradzieże, napady z bronią w ręku i inne przestępstwa uliczne. W latach 90-tych i na początku XXI wieku byli właścicielami biurowców, własnych wizytówek, a nawet magazynów dla fanów. Szacuje się, że 40% wszystkich kredytów dla małych przedsiębiorstw trafiało do firm stworzonych przez yakuzę (Adelstein, 2010). Organizacje te działają jako brokerzy giełdowi, a nawet jako agencje nieruchomości.

Rząd japoński uznaje i reguluje działalność 22 organizacji yakuzy. Niektórzy urzędnicy państwowi zwrócili się do yakuzy z prośbą o oczyszczenie skandali i zajęcie się kwestiami zadłużenia (Adelstein, 2010). Uważa się je za organizacje braterskie, a ich przywódcy często występują jako osoby publiczne. Na przykład, w każdy dzień Nowego Roku szef Yamaguchi-gumi, Kiyoshi Takayama, rozdawał dzieciom w Kobe koperty wypełnione gotówką.

Hierarchia yakuzy

Pomyśl o strukturze yakuzy jako o 3-poziomowej piramidzie. Na każdym poziomie rekruci składają przysięgę lojalności oyabunowi, postaci ojca, a oyabun podlega oyabunowi z poziomu wyżej. Dowodzą oni absolutnej lojalności.

Najwyższy poziom otrzymuje składki członkowskie od wszystkich niższych poziomów, a centrala używa pieniędzy do finansowania operacji, takich jak przedsięwzięcia giełdowe lub sklepy z rekinami pożyczkowymi. Centrala może działać jak grupa private equity, przeznaczając pieniądze na oszustwa na dużą skalę.

Oszacowano, że w Japonii jest 86 000 członków yakuzy. Podczas gdy grupy przestępcze w USA odnotowały spadek liczby członków, yakuza rośnie (Adelstein, 2010).

Yakuza zachowuje swoją tradycję zdobywania tatuaży. Tatuaże w japońskim społeczeństwie kojarzą się z przestępczością i przestępczością. Wiele hoteli, basenów i uzdrowisk zabrania tatuażystom odwiedzin z powodu tego skojarzenia.

Wpływ polityczny

Od czasu ich założenia w okresie Tokugawa, yakuza wpływała na politykę. Nazywając siebie ninkyo dantai, organizacjami rycerskimi, mogą zmieniać władzę partii politycznych. W rzeczywistości Japońska Partia Liberalno-Demokratyczna nie mogłaby istnieć bez finansowego i politycznego wsparcia Yoshio Kodamy, prawicowego aktywisty i przemysłowca powiązanego z yakuzą. W zamian za to, yakuza cieszyła się umową, że nie będą miały miejsca żadne poważne represje wobec niej. Yakuza miała pozostać legalna dla wszystkich celów. Inny przykład: w 2007 roku, 40,000 członków Yamaguchi-gumi poparło Demokratyczną Partię Japonii w zamian za utrzymanie prawa o konspiracji kryminalnej przed wejściem w życie przez kilka kolejnych lat (Adelstein, 2010).

Obcinanie palców

Nie możemy omawiać yakuzy bez omawiania obcinania palców. Yubitsume, czyli skracanie palców, to okaleczanie się w celu odpokutowania popełnionego błędu. Polega ono na odcięciu małego palca w stawie.

Czyn ten osłabia chwyt noży, mieczy i broni palnej, stawiając członka w niekorzystnej sytuacji w przyszłych walkach. Kobun, żołnierz, stanie się bardziej zależny od swojego szefa w kwestii ochrony.

Czyn ten nie jest zazwyczaj narzucany. Raczej przestępca sam decyduje o tym, jako demonstracja skruchy w nadziei na uniknięcie poważniejszej kary. Szef może zdecydować, że Yubitsume nie jest wystarczające. Przestępca może być wtedy zmuszony do popełnienia seppuku lub zostać wydalony, jeśli wykroczenie jest wystarczająco poważne.

Amputowane palce w celu uniknięcia kary nazywane są shuniyubi¸ lub martwym palcem. Kiedy palec jest amputowany, aby rozwiązać konflikt, nazywany jest ikiyubi lub kochającym palcem. Ten palec jest symbolem szczerej lojalności. Mężczyzna niekoniecznie jest przestępcą.

Pragnienie yakuzy, aby mniej rzucać się w oczy doprowadziło do zaniku tej praktyki. Obecnie preferowane są kary finansowe i wydalenie (Bosmia, 2014).

Yakuza i film

Wreszcie, większość z nas zna yakuzę poprzez filmy. Kojarzymy ich z twardymi gangsterami, którzy robią wszystko, co jest konieczne dla grupy. Ale kiedy zaczęły powstawać filmy o yakuzie, kobiety kojarzyły się z tym gatunkiem. Niestety, zachodni badacze i wydawcy filmowi mieli tendencję do ignorowania kobiecych historii yakuzy i aktorek takich jak Misora Hibari. Zamiast tego skupiali się na męskich bohaterach, gwiazdach i reżyserach.

Filmy o yakuzie pojawiły się pod koniec okupacji alianckiej, a Misora Hibari grała wiele postaci yakuzy w tym okresie. W wielu historiach nawet przebierała się za mężczyznę. Te kobiece postacie reprezentowały poprawiającą się powojenną japońską tożsamość i pragnienia (Coates, Jennifer, 2017):

To skojarzenie kobiecego ciała z narodem znajduje odzwierciedlenie w powojennych filmach yakuzy w częstym kostiumowaniu bohaterek yakuzy w czerwień i biel, kolor japońskiej flagi.

Te aktorki przyjęły patriarchalne role, nawet dla swoich kobiecych postaci – chroniąc inne kobiety, dzieci i pracowników seksualnych. Coates (2017) wyjaśnia znaczenie przyjmowania przez kobiety tej typowo męskiej roli:

Podczas gdy bohaterka yakuzy jest modelem indywidualizmu i kobiecej emancypacji, motywacje stojące za jej performancem płciowym są osadzone w neokonfucjańskich wartościach patriarchalnych. W ten sposób bohaterki yakuzy z lat 50. i 60. zszywają japońskie przedstawienie siebie uformowane przez politykę okupacyjną z powrotem w wyobrażony „tradycyjny” kontekst japoński.

Yakuza stała się symbolem nowej Japonii i nowej japońskiej niezależności. Mieszanka legalnych i nielegalnych działań organizacji przestępczych pozwala im istnieć w szarej strefie. Pojawiają się jako bractwa i jako bohaterowie; pojawiają się jako niebezpieczni przestępcy i honorowi łotrzykowie. Współczesna Japonia może wywodzić wiele ze swojej kultury i obyczajów z długiego okresu pokoju Tokugawa. Wśród nich jest yakuza. Pod wieloma względami Japonia rozwijałaby się w innym kierunku bez yakuzy.

Adelstein, Jake (2010) The Last Yakuza. World Policy Journal 27 (2). 63-71.

Bosmia, Ananda i inni (2014) Yubistume: ritualistic self-amputation of proximal digits among the Yakuza. J. Inj Violence Res. 6 (2) 54-56.

Coates, Jennifer (2017) Gambling with the Nation: Heroines of the Japanese Yakuza Film 1955-1975. Japanese Studies 37 (3) 353-369.

Hill, Peter (2004) The Change Face of the Yakuza. Global Crime. 6 (1) 97-116.

Hill, Peter (2003) Heisei Yakuza: Burst Bubble and Botaiho Social Science Japan Journal. 6 (1) 1-18.