Dominująca fizyczna obecność Wilta Chamberlaina, doskonałe umiejętności odbijania piłki i niezrównane umiejętności zdobywania punktów (przede wszystkim gromadzenie 100 punktów w jednym meczu) ugruntowały jego dziedzictwo jako jednego z największych koszykarzy wszech czasów. Jego znakomita gra i zacięte pojedynki z Billem Russellem z Boston Celtics pomogły stworzyć krajową publiczność dla stosunkowo nowej na scenie NBA. Chamberlain stał się również (nie)sławny z powodu swoich skandalicznych działań poza boiskiem. Po prostu, Wilt Chamberlain był fascynującym człowiekiem wartym dalszych badań.

Narodziny Wilta

Wilton Norman Chamberlain urodził się 21 sierpnia 1936 roku, do Olivii Ruth Johnson i Williama Chamberlaina w Filadelfii, Pensylwania. Był jednym z dziewięciorga dzieci tej pary.

A Giant Among Men

Chamberlain stał na towering 7’1″. Jego imponujący wzrost był nieunikniony; osiągnął sześć stóp, gdy miał zaledwie 10 lat i osiągnął 6’10”, gdy był świeżo upieczonym uczniem szkoły średniej. Na jego wysokiej ramie znajdowała się również duża ilość masy. Jako debiutant, ważył 250 funtów, a do końca swojej kariery, on przechylił szalę na 300 funtów.

Sukces w innym torze

Przed uderzeniem hardwood, Chamberlain sport z wyboru był rzeczywiście tor i pole. Chamberlain był dobrze zaokrąglonym sportowcem w tej dyscyplinie; jego osobisty najlepszy wynik w skoku wzwyż wynosił sześć stóp sześć cali, rzucił 55 stóp w shot put, przebiegł 440 w 49 sekund, i mógł wykonać 22-stopowy długi skok.

Walka z chorobą

Jako bardzo młode dziecko Chamberlain zmagał się z brutalną walką z zapaleniem płuc, która prawie go zabiła. Choroba sprawiła, że przyszła gwiazda koszykówki była dość słaba, a nawet spowodowała, że opuścił cały rok szkolny.

Not Fond of Nicknames

To było w szkole średniej, gdzie Chamberlain otrzymał słynne przezwiska, które przylgnęły do niego do końca życia. Chamberlain podobno nie lubił „Goliata” ani „Wilta Szczudlarza”, ale lubił „Wielkiego Chochlika”. „The Big Dipper” był najwyraźniej zainspirowany zamiłowaniem Chamberlaina do chowania głowy pod drzwiami, aby uniknąć uderzenia w nie.

Secondary School Star

With Philadelphia being a hoops hotbed, Chamberlain pogodził się ze swoim wzrostem i postanowił przenieść swoją sportową uwagę na koszykówkę w Overbrook High School w West Philadelphia (fakt uboczny: Will Smith uczęszczał do liceum lata później). Chamberlain stał się lokalną, a w końcu i krajową legendą. W swoim ostatnim sezonie w Overbook Panthers miał trzy mecze, w których zdobył 74, 78 i 90 punktów. W swoim czasie z Overbook, Chamberlain poprowadził swój zespół do dwóch mistrzostw miasta i ogólny rekord zwycięstw i porażek 56-3.

Picking a College

Legendarna kariera koszykarska Chamberlaina w szkole średniej doprowadziła go do ofert stypendialnych z prawie 200 uczelni w całym kraju. Jako Afroamerykanin, Chamberlain zignorował szkoły na południu ze względu na ciągłą praktykę segregacji rasowej. Zignorował również oferty szkół w Nowej Anglii, a szukając nowego startu i nowego środowiska, wykluczył szkoły w pobliżu Filadelfii, w tym uniwersytety w Nowym Jorku.

W końcu Chamberlain zdecydował się wyjechać na Środkowy Zachód i zapisać się na Uniwersytet Kansas, pod okiem słynnego trenera koszykówki Phoga Allena.

Big Man on Campus

W Kansas, Chamberlain nadal rozwijał swoją grę, budował swoje dziedzictwo, a nawet znalazł czas na rywalizację na torze. Niestety, doświadczył również rasowych zaczepek ze strony wrogo nastawionych tłumów. Największym osiągnięciem Chamberlaina w college’u było poprowadzenie Kansas do rozgrywek o mistrzostwo kraju w 1957 roku. Chociaż jego zespół przegrał z University of North Carolina Tar Heels, Chamberlain został uznany za najwybitniejszego gracza turnieju.

Powiększająca się popularność

Dzięki krajowemu światłu reflektorów, Chamberlain stał się gwiazdą podczas swojego pobytu w Jayhawks. Jako gracz college’u, był przedstawiany w popularnych czasopismach w tym czasie, w tym Life, Time, Look i Newsweek.

Wcześniejsze opuszczenie szkoły

Aby zwalczyć dominującą grę Chamberlaina, drużyny przeciwne wymyśliły różne taktyki, aby go powstrzymać, w tym podwójne i potrójne ataki i trzymanie piłki przez długie okresy czasu, aby odmówić Chamberlainowi szansy na atak (zegar strzału nie był używany w koszykówce college’u w tym czasie). On również nie dogadać się z Kansas nowego trenera Dick Harp, który zastąpił Phog Allen po jego retired.

Growing coraz bardziej sfrustrowany i chcąc zarabiać pieniądze, Chamberlain postanowił zrezygnować z jego starszego roku w Kansas. Zrobił swoje ogłoszenie poprzez artykuł w Look. Artykuł zarobił fajne 10 000 dolarów, co w tamtych czasach było więcej niż przeciętny kontrakt NBA.

A Pre-NBA Pro Basketball Careers

Obecne przepisy uniemożliwiały Chamberlainowi wejście do NBA bezpośrednio po wcześniejszym opuszczeniu college’u. W rezultacie, Chamberlain dołączył do Harlem Globetrotters – rozrywkowej drużyny podróżującej po wystawach. Grał z legendarnymi Globetrottersami Meadowlark Lemon i Tex Harrison. W roku 2000, Globetrotters wycofali koszulkę Chamberlaina #13.

Playing On Soviet Soil

Chamberlain był częścią zespołu Harlem Globetrotters, który udał się do Związku Radzieckiego na serię historycznych gier wystawowych w 1959 roku. Seria składała się z dziewięciu wyprzedanych meczów na moskiewskim Stadionie Lenina i była oznaką poprawy stosunków między USA a ZSRR. Podczas wizyty Chamberlain i Globetrotters spotkali się z ówczesnym premierem ZSRR Nikitą Chruszczowem.

Niewiarygodny sezon debiutancki

Chamberlain zadebiutował w NBA 24 października 1959 roku dla swoich rodzinnych Philadelphia Warriors. Pomimo bycia debiutantem, Chamberlain stał się najlepiej opłacanym graczem ligi po podpisaniu kontraktu, który płacił mu 30.000 dolarów rocznie (około 258.000 dolarów w dzisiejszych dolarach). Chamberlain miał niesamowitą kampanię debiutancką. Zdobywał średnio 37,6 punktu i 27 zbiórek na mecz, co było rekordem jednego sezonu.

Zdobył tytuł Rookie of the Year, Most Valuable Player oraz MVP All-Star Game. Niezłe pierwsze wrażenie!

Jedna rażąca słabość

Chamberlain miał wielopłaszczyznową grę. Był niesamowitym strzelcem, dominującym zbierającym, świetnym obrońcą i wyjątkowym podającym jak na swoją pozycję. Jego jedyną słabością był jednak rzut z rzutów wolnych… i to dość słabą słabością. Wśród graczy NBA z co najmniej 1200 próbami rzutów wolnych, Chamberlain jest na trzecim miejscu, z procentem rzutów wolnych w karierze wynoszącym zaledwie 51,1%.

A Rebounding Machine

W meczu dla Philadelphia Warriors przeciwko Boston Celtics w sezonie 1960-61, Chamberlain ustanowił rekord największej liczby zbiórek w pojedynczym meczu NBA. The Big Dipper zaliczył w tym meczu aż 55 zbiórek. Rekord ten stoi do dziś i jest bardzo mało prawdopodobne, aby kiedykolwiek został pobity.

Chamberlain’s Annus Mirabilis

Zawodnik zdobywający 50 punktów w jednym meczu jest dość godnym uwagi i rzadkim osiągnięciem. Dlatego też średnia punktów na mecz Chamberlaina w sezonie 1961-62 jest tak oszałamiająca. Jego średnia 50.4 punktów na mecz jest z pewnością najwyższą w historii NBA. Nie do prześcignięcia, on również średnio 25.7 zbiórek na mecz i, być może najbardziej zdumiewająco, on średnio 48.5 minut na mecz.

Dlaczego to jest imponujące? Jak niektórzy z Was mogą wiedzieć, regulaminowy mecz NBA trwa tylko 48 minut. Chamberlain nie tylko musiał grać wszystkie regularne minuty, ale także wielokrotnie musiał grać głęboko w dogrywce, aby uzyskać taką średnią.

The 100 Point Game

Sezon 1961-62 Chamberlaina jest najlepiej zapamiętany ze względu na jeden legendarny mecz w szczególności. 2 marca 1962 roku, w meczu pomiędzy Philadelphia Warriors i New York Knicks w Hershey, Pennsylvania, Chamberlain zdobył 100 punktów – najwięcej punktów, jakie kiedykolwiek zdobył pojedynczy gracz w meczu NBA. Biorąc pod uwagę, że całe drużyny często nie osiągają 100 punktów, jest to rekord nie do pojęcia w koszykówce.

Rekord ten był poważnie zagrożony tylko raz, kiedy supergwiazda Los Angeles Lakers Kobe Bryant rzucił 81 punktów w meczu z Toronto Raptors w 2006 roku. Do mitycznego statusu gry Wilta przyczyniło się to, jak niewiele osób mogło ją zobaczyć. Jak na tak doniosłe wydarzenie, nie było ono transmitowane przez telewizję i uczestniczyło w nim tylko niewielkie zgromadzenie prasy.

Granie pod pseudonimem

Jeszcze w szkole średniej Chamberlain grał w półprofesjonalną koszykówkę pod nazwiskiem George Marcus. Chamberlain musiał utrzymać w tajemnicy, że grał dla pieniędzy, ponieważ ujawnienie tego zniweczyłoby jego kwalifikowalność do Amateur Athletic Union i NCAA.

Rozdzierająca serce strata

Najniższym punktem kariery Chamberlaina był Game 7 Finałów NBA w 1969 roku, kiedy jego Lakers przegrali z jego starymi rywalami, Billem Russellem i Boston Celtics. Mecz był bardzo zacięty, a po tym jak okazało się, że Chamberlain nadwyrężył kolano podczas zbierania piłki, został odesłany na ławkę w miejsce Mela Countsa. Z Countsem na parkiecie, Lakers byli w stanie zmniejszyć przewagę. Chamberlain następnie poprosił swojego trenera, Butch van Breda Kolff, aby wrócić do gry z zaledwie kilka minut lewo.

Jednak van Breda Kolff odmówił, rzekomo mówiąc Chamberlain „siedzieć swój wielki *** z powrotem w dół … nie potrzebujemy cię.” Lakers skończyło się przegraną przez wynik 108-106. Chamberlain nigdy nie wybaczył van Breda Kolffowi, a po tym jak dowiedział się, że Lakers są na etapie poszukiwania nowego trenera, van Breda Kolff zrezygnował zanim mógł zostać zwolniony. Nigdy nie trenował kolejnego meczu playoff w swojej karierze.

Kontemplowanie wczesnej emerytury

Chamberlain prawie zrezygnował z kariery w NBA po swoim debiutanckim sezonie. Chamberlain był zmęczony ciągłym agresywnym podwójnym i potrójnym atakiem stosowanym przez obronę przeciwnika, który obawiał się, że pewnego dnia może go skusić do utraty zimnej krwi. Ostatecznie został przekonany do dalszej gry, gdy właściciel Warriors Eddie Gottlieb podniósł roczną pensję Chamberlaina do 65 000 dolarów.

Jego pierwsze mistrzostwo

Podczas playoffów 1967 roku Chamberlain ostatecznie pokonał swojego starego wroga Billa Russella, gdy jego Philadelphia 76ers pokonali Boston Celtics w finałach dywizji wschodniej. Oznaczało to, że będzie grać w Finałach NBA po raz pierwszy w swojej karierze, gdzie Chamberlain pójdzie przeciwko swojej starej drużyny Warriors (który od tego czasu przeniósł się do San Francisco).

W Finałach, Chamberlain i Sixers wygrał ciężką walkę serii, wygrywając cztery mecze do dwóch.

Headed to La La Land

Po kolejnej porażce z Billem Russellem i Celtics w playoffach 1967-68, Sixers postanowili przehandlować Chamberlaina do Los Angeles Lakers. Był to przełomowy ruch dla Chamberlaina, ponieważ uczyniłby Los Angeles swoim głównym domem do końca życia.

Almost Going Toe-to-Toe With The Greatest

Po sezonie 1971, Chamberlain wyzwał Muhammada Ali na walkę bokserską. Pojedynek miał się odbyć latem 1971 roku w Astrodome w Houston. Chamberlain posunął się tak daleko, że otrzymał pomoc od legendarnego trenera Cusa d’Amato, ale ostatecznie wycofał się z walki w ostatniej chwili.

Przyniesienie tytułu do Tinseltown

Chamberlain zdobył swoje drugie i ostatnie mistrzostwo NBA z Los Angeles Lakers w sezonie 1971-72. W Finałach przeciwko Knicks, Chamberlain walczył z dokuczliwą kontuzją ręki i poprowadził swój zespół do zwycięstwa w pięciu meczach. Chamberlain grałby jeszcze jeden rok w NBA, gdzie jego Lakers ponownie zmierzyliby się z Knicks w Finałach, tym razem jednak wychodząc na przegraną – przed przejściem na emeryturę.

Getting Into the Nightlife Business

Podczas gry, Chamberlain był właścicielem i operatorem klubu nocnego Smalls Paradise w dzielnicy Harlem w Nowym Jorku. Chamberlain zmienił nazwę klubu na Big Wilt’s Smalls Paradise i podobno spędzał w nim 18 godzin dziennie.

Nowa sportowa pasja

Mając za sobą karierę koszykarską, Chamberlain skierował swoją uwagę na inny sport – siatkówkę. Był członkiem zarządu założycielskiego nowo powstałego Międzynarodowego Stowarzyszenia Siatkówki. Wystąpił nawet w kilku meczach dla Seattle Smashers i został MVP jednego z All-Star games.

Possible Comeback

Nawet na emeryturze, Chamberlain nadal grał rekreacyjnie w koszykówkę i składał oferty powrotu do gry. The San Diego Conquistadors of the upstart American Basketball Association podpisał go na player-coach kontrakt w 1973 roku, ale pozew z jego starego zespołu Lakers uniemożliwił mu grę. Cleveland Cavaliers ścigali go w 1980 roku, a pięć lat później New Jersey Nets zaoferowali 50-letniemu wówczas Chamberlainowi kontrakt, ale w obu przypadkach Chamberlain odmówił.

Powrót do korzeni

W 1970 roku Chamberlain powrócił do swoich korzeni toru, zakładając Wilt’s Athletic Club, klub toru i pola z siedzibą w południowej Kalifornii. Najsłynniejszym członkiem klubu była młoda Florence Griffith Joyner. Było to zanim stała się znana jako najszybsza kobieta wszech czasów, ustanawiając rekordy świata w biegach na 100 m i 200 m.

Wygrała trzy złote medale na Olimpiadzie w Seulu w 1988 r., a jej rekordy stoją do dziś.

His Turn on the Silver Screen

Chamberlain zadebiutował w Hollywood w filmie Conan Niszczyciel z 1984 roku. Chamberlain wcielił się w postać Bombaaty, nemezis tytułowego bohatera filmu, którego ikonicznie zagrał Arnold Schwarzenegger.

Na zawsze uwieczniony

Chamberlain został włączony do Naismith Memorial Basketball Hall of Fame w 1979 roku, a w 1996 roku, na cześć 50-lecia NBA, został uznany za jednego z 50 największych graczy ligi.

Zmiana przepisów, aby ograniczyć jego dominację

Dominująca gra Chamberlaina na parkiecie sprawiła, że NBA wprowadziła wiele zmian w przepisach. Obejmowały one poszerzenie obszaru pomalowanego na boisku, wdrożenie zasad ofensywnej ingerencji, a także zmiany w procedurach wykonywania rzutów wolnych i odbijania piłki.

Jeden do księgi rekordów

Chamberlain jest rekordzistą pod względem najszybszego gracza, który osiągnął 30 000 punktów w karierze, dokonując tego w 941 meczach (Michael Jordan, który jest drugi na liście, osiągnął ten wynik w 960 meczach). Na koniec swojej kariery Chamberlain był rekordzistą pod względem największej liczby punktów w karierze – 31,419. Jednak jego znak od tego czasu został przekroczony przez Kareem Abdul-Jabbar, Karl Malone, Kobe Bryant, LeBron James, Michael Jordan i Dirk Nowitzki.

Chamberlain posiada również rekord dla większości zbiórek kariery z 23,924. Być może najbardziej imponujące jest to, że posiada rekord w ilości gier z 30 punktami/30 zbiórkami – 124. Patrząc na to z perspektywy czasu, wszyscy inni gracze NBA razem wzięci dokonali tego tylko 32 razy. W sumie Chamberlain posiada 72 rekordy NBA.

A Very Bold Claim

Jako kawaler na całe życie i niesławny kobieciarz, Chamberlain stał się znany z pewnej szczególnej statystyki poza boiskiem. W swojej autobiografii z 1991 roku, A View From Above, Chamberlain dokonał zaskakującego twierdzenia, że miał stosunki seksualne z 20.000 kobiet. Twierdzenie to spotkało się zarówno z krytyką, jak i kpinami (jeśli się policzy, wydaje się to trochę… nieprawdopodobne). W późniejszych latach Chamberlain jednak zniechęcał i żałował swojego rozwiązłego stylu życia.

Powiedział jednemu z wywiadowców: „Ze wszystkimi mężczyznami, którzy uważają, że posiadanie tysiąca różnych pań jest całkiem fajne, nauczyłem się w życiu… że posiadanie jednej kobiety tysiąc razy jest o wiele bardziej satysfakcjonujące.”

Duży dom dla Wielkiego Dippera

Podczas pracy jako Laker, Chamberlain zaczął budować swój wymarzony dom w dzielnicy Bel-Air w Los Angeles. Wyjątkowy dom, który nazwał Ursa Major jako ukłon w stronę swojego pseudonimu The Big Dipper, został zaprojektowany przez architekta Davida Tennesona Richa. Z domu, który stanął na 2,5-akrowej działce, rozciąga się widok na Bel-Air Reservoir. W 2018 roku Ursa Major trafiła na rynek za prawie 19 milionów dolarów.

Śmierć Chamberlaina

W późniejszych latach Chamberlain zaczął cierpieć z powodu serii problemów z sercem. W dniu 12 października 1999 roku Chamberlain zmarł z powodu zastoinowej niewydolności serca. Miał 63 lata.

Powstanie legendy

Jako nastolatek, Chamberlain spędzał swoje letnie wakacje pracując jako dzwonnik w Kushter’s Hotel, popularnym kurorcie w nowojorskich górach Catskill. W swoim czasie wolnym, Chamberlain nadal grał w koszykówkę w ośrodku, imponujące gościa Red Auerbach, który był trenerem Boston Celtics, że Chamberlain będzie miał wiele run-ins z całej jego career.

Auerbach przekonał młody Chamberlain do gry jeden na jeden z gwiazdą uczelni B.H. Born. Chamberlain absolutnie zdominował Borna w ich matchupie. Born był tak zdruzgotany przegraną, że postanowił porzucić swoje marzenia o grze w NBA. Teraz to jest to, co nazywam beat down.

Sponsorship Deals

Jak wszyscy wielcy sportowcy, Chamberlain miał mnóstwo umów sponsorskich. Wystąpił w wielu reklamach telewizyjnych dla takich firm jak TWA, American Express, Le Tigre Clothing, Drexel Burnham, Volkswagen i Foot Locker.

Dyscyplinarne podejście

Mimo swojej nieustępliwej marki obrony, Chamberlain nigdy nie faulował w meczu NBA. Chamberlain był bardzo dumny ze swojego zdyscyplinowanego podejścia do gry i jestem pewien, że jego koledzy z drużyny byli równie zadowoleni.

Kolejny imponujący mecz

Chamberlain jest jednym z zaledwie dwóch graczy w historii NBA, którzy zanotowali podwójne triple-double – mając 20 lub więcej w trzech różnych kategoriach statystycznych. Miało to miejsce w meczu w 1968 roku, kiedy zanotował 22 punkty, 25 zbiórek i 21 asyst. Ten wyczyn został ostatecznie dopasowany w 2019 roku przez gwiazdę Oklahoma City Thunder, Russella Westbrooka.

Chamberlain the Commuter

Podczas gry dla Philadelphia Warriors i Philadelphia 76ers, Chamberlain mieszkał w Nowym Jorku. Preferując jaśniejsze światła Wielkiego Jabłka, Chamberlain musiał dojeżdżać dwie godziny ze swojego domu na Manhattanie na mecze i treningi w Philly.

Jego największy rywal

Przed Bird-Magic czy LeBron-Durant, był Russell-Chamberlain. Największym rywalem Chamberlaina na parkiecie był center Boston Celtics Bill Russell. O ile Chamberlain miał zdecydowanie bardziej imponujące statystyki indywidualne, o tyle Russell miał większe osiągnięcia drużynowe. Spotkali się w playoffach osiem razy i Russell’s Celtics byli po zwycięskiej stronie siedem z tych razy.

Russell zdobył również 11 tytułów mistrza NBA, podczas gdy Chamberlain zdobył tylko dwa. Poza boiskiem, dwa miał dobrą przyjaźń, aż do upadku, który został wywołany przez oskarżenia Russella, że Chamberlain poddał się w 1969 NBA Finals. Nie byli w stanie rozmawiać przez prawie dwie dekady, ale w końcu byli w stanie naprawić rzeczy.

Gdy Chamberlain zmarł, jego siostrzeniec został poinstruowany, aby Russell był jedną z pierwszych osób, które zostaną powiadomione.

Partying the Night Before

Jedną imponującą ciekawostką dotyczącą legendarnego 100-punktowego meczu było to, że Chamberlain spędził całą noc przed imprezą w Nowym Jorku. Nie śpiąc i pielęgnując początki kaca, Chamberlain wsiadł o 8 rano do pociągu jadącego do Filadelfii. W Philly, spotkał się z kilkoma kumplami na długi lunch, który prawie spowodował, że przegapił autobus drużyny do Hershey.

Na szczęście Chamberlain był w stanie zdążyć na mecz i ustanowił historię koszykówki.

Sekretna broń

Chamberlain poszedł na linię rzutów wolnych aż 32 razy w swoim 100-punktowym meczu. Można by pomyśleć, że to poważnie zaszkodziło jego szansom na zdobycie punktów, ale Chamberlain miał tej nocy sztuczkę w rękawie: wykonywał swoje rzuty wolne pod ręką. Skuteczna, ale żenująca metoda, Chamberlain zazwyczaj wolał spudłować z ręki niż ryzykować śmieszność z babcinym strzałem.

2 marca, jednak, trzymał się pod ręką, a skończyło się na wykonaniu 28 rzutów wolnych, co stało jako najwięcej w historii w meczu NBA przez ponad dwie dekady.