Een wormachtig wezen dat zich meer dan 500 miljoen jaar geleden op de zeebodem heeft ingegraven, kan de sleutel zijn tot de evolutie van een groot deel van het dierenrijk.

Het organisme, ongeveer zo groot als een rijstkorrel, wordt beschreven als het vroegste voorbeeld tot nu toe in het fossielenbestand van een bilaterian.

Dit zijn dieren die een voor- en achterkant hebben, twee symmetrische zijden, en openingen aan beide uiteinden, verbonden door een darm.

De ontdekking is beschreven in het tijdschrift PNAS.

De wetenschappers erachter zeggen dat de ontwikkeling van bilaterale symmetrie een kritieke stap was in de evolutie van dierlijk leven.

Het gaf organismen het vermogen om doelgericht te bewegen en een gemeenschappelijke, maar succesvolle manier om hun lichaam te organiseren.

Een veelheid van dieren, van wormen tot insecten en van dinosauriërs tot mensen, is georganiseerd rond ditzelfde bilateraal basis-lichaamsplan.

Scott Evans, van de Universiteit van Californië in Riverside, en collega’s hebben het organisme Ikaria wariootia genoemd.

• Zoogdierstudie verklaart ‘waarom vrouwtjes langer leven’
• Diepste ijskloof op aarde kwetsbaar voor smelten
• Mythe over uitstoot elektrische auto ‘ontkracht’

Hij leefde 555 miljoen jaar geleden tijdens wat geologen de Ediacaran-periode noemen – de periode in de geschiedenis van de aarde waarin het leven meercellig en veel complexer begon te worden.

De ontdekking begon met de ontdekking van minuscule holen in rotsen in Nilpena, Zuid-Australië, zo’n 15 jaar geleden.

Velen die naar deze sporen keken, zagen dat ze waarschijnlijk door bilateriaans werden gemaakt, maar de aanwezigheid van de wezens in de oude afzettingen was niet duidelijk.

Het was pas onlangs dat Scott Evans en Mary Droser, een professor in de geologie aan UC Riverside, minuscule, ovale indrukken opmerkten in de buurt van enkele van de holen.

Driedimensionale laserscanning onthulde de regelmatige, consistente vorm van een cilindrisch lichaam met een duidelijke kop en staart en een vaag gegroefd spierstelsel.

Ikaria wariootia varieerden in grootte tussen 2mm en 7mm lang, en ongeveer 1-2.5mm breed. De grootste van de ovalen was precies de juiste grootte en vorm om de lang herkende holen te hebben gemaakt.

“We dachten dat deze dieren tijdens dit interval zouden moeten hebben bestaan, maar begrepen altijd dat ze moeilijk te herkennen zouden zijn,” zei Scott Evans. “Toen we eenmaal de 3D-scans hadden, wisten we dat we een belangrijke ontdekking hadden gedaan.”

Ikaria wariootia heeft waarschijnlijk zijn leven doorgebracht met het graven door zandlagen op de oceaanbodem, op zoek naar organisch materiaal waarmee hij zich kon voeden.