4 lipca 1845 roku Henry David Thoreau zdecydował, że nadszedł czas, aby pobyć sam. Zamieszkał w lesie nad brzegiem stawu Walden Pond, w Concord, Massachusetts, i zbudował sobie maleńką chatkę. „Poszedłem do lasu, ponieważ chciałem żyć świadomie” – napisał w słynnym Walden. Dzieło to – wraz z Nieposłuszeństwem obywatelskim, również zainspirowanym pobytem nad stawem – stało się jednym z najbardziej wpływowych pism w historii Ameryki, zapoczątkowując ruchy polityczne od abolicjonizmu po ekologizm i prawa obywatelskie. Po dwóch latach, dwóch miesiącach i dwóch dniach spędzonych we względnej samotności, Thoreau opuścił swoje stanowisko tego dnia w 1847 roku.

„To naprawdę najsłynniejsze wakacje w historii Ameryki”, mówi David Ward, historyk z National Portrait Gallery. „To, co zrobił w książce, to wziął te dwa lata doświadczeń i skondensował je w dzieło sztuki.”

Jak na jednego z najbardziej znanych pisarzy i filozofów w kraju, Thoreau pochodził ze skromnych początków. „Jego ojciec był producentem ołówków i nie szło mu zbyt dobrze” – mówi Ward. Jednak już we wczesnym wieku odkryto u niego talent, a jego rodzice zebrali wystarczająco dużo pieniędzy, by wysłać go do prywatnych szkół, w tym na Harvard, gdzie czytał z zapałem i osiągał doskonałe wyniki w nauce. Po ukończeniu studiów, Thoreau dryfował pomiędzy kilkoma różnymi stanowiskami nauczycielskimi, zanim zanurzył się w ruchu transcendentalistycznym, znajdując sobie mentora w jego przywódcy, Ralphie Waldo Emersonie.

„Emerson i Thoreau mieli rodzaj relacji, w której Emerson wziął go pod swoje skrzydła i prowadził go”, mówi Ward. „On zaczyna pisać, a Emerson rozpoznaje jego talent”. Po części dzięki namowom Emersona, Thoreau zaczął prowadzić dziennik i składać swoje pisma do czasopisma „Dial”. Gdy jego rozwój intelektualny postępował, żył z Emersonem i pracował dla niego, rozgałęziając się na nowe gatunki. „Przestał pisać poezję i zaczął pisać o swoich osobistych doświadczeniach” – mówi Ward. „Można to prawie nazwać dziennikarstwem intelektualnym”

W końcu, znajdując się niespokojnym i potrzebującym inspiracji, Thoreau postanowił wyrzeźbić nowe życie na łonie natury. „Chciał uciec od wyścigu szczurów w produkcji i handlu” – mówi Ward. Rozpoczynając swój słynny eksperyment z prostym życiem, robił wszystko, by przetrwać bez pieniędzy, uprawiając rośliny i zbierając co się dało z lasu przy Walden Pond. Ale, wbrew powszechnemu przekonaniu, wygnanie Thoreau nie miało być całkowitą ucieczką od społeczeństwa. „Chodziło mu o to, by kultywować siebie, a nie kultywować jakąś alternatywę dla Ameryki” – mówi Ward. „On pozostaje zaangażowany w życie społeczne. To, co próbuje zrobić, to zreformować je, a nie uciec od niego.”

Najgłośniejszym epizodem z jego czasu w Walden Pond była noc, którą spędził w więzieniu po odmowie płacenia podatków od głosowania. Czuł, że udzielenie wsparcia rządowi wskazywałoby, że aprobuje wszystkie jego działania, w tym wojnę meksykańsko-amerykańską, która mogła potencjalnie rozprzestrzenić niewolnictwo na zachód. To doświadczenie stało się podstawą idei zawartych w eseju Opór wobec rządu cywilnego, powszechnie znanym jako Nieposłuszeństwo obywatelskie. „Metaforycznie, Thoreau żyje samotnie, ponieważ moralnie żyje samotnie, polega tylko na własnym sumieniu” – mówi Ward. „Co jest punktem nieposłuszeństwa obywatelskiego – że jeden człowiek sam, poprzez złożenie oświadczenia sumienia, może obalić skorumpowany rząd.”

Ta koncepcja, wraz z innymi wyrażonymi w jego późniejszej pracy Walden, były ogromnie radykalne jak na swoje czasy. „Była to bardzo radykalna deklaracja amerykańskiego indywidualizmu, który w tym momencie, w latach 40-tych i 50-tych XIX wieku, nie był normą” – mówi Ward. Poparcie Thoreau dla Johna Browna, abolicjonisty, który otwarcie opowiadał się za użyciem siły w celu położenia kresu niewolnictwu, uczyniło z niego postać z marginesu. „Gdy Ameryka rozważała kwestię niewolnictwa, od lat czterdziestych XIX wieku Thoreau zajmował najbardziej radykalne stanowisko” – mówi Ward.

Ale dekady, a nawet wieki później, wpływ jego słów będzie wyraźnie odczuwalny w całym społeczeństwie. Nieposłuszeństwo obywatelskie, w szczególności, było cytowane przez przywódców takich jak Mahatma Gandhi i Martin Luther King jako inspiracja dla ich ruchów społecznych. W Waldenie i innych miejscach wielu dostrzega zalążki nowoczesnego ruchu ekologicznego, wyprzedzającego o wiele lat swoje czasy. „On naprawdę zapoczątkował ideę natury jako czegoś, co należy chronić” – mówi Ward. „Bardzo wcześnie wpadł na pomysł, że podział pracy i handel, robienie i wydawanie może mieć szkodliwy wpływ zarówno na jednostki, jak i społeczeństwo.”

Po życiu po prostu w Walden Pond, Thoreau poszedł dalej, aby podróżować szeroko jako przyrodnik amator, pisząc proliferacyjnie. Pozostało bardzo niewiele jego zdjęć, ale jedno, mały dagerotyp z 1956 roku, znajduje się w kolekcji Galerii Portretu. Zostało ono wykonane, w typowo Thoreau-owski sposób, oszczędnie. „Pewien czytelnik przysłał mu banknot 5 dolarowy i powiedział, że tak bardzo podziwia jego pracę, że chciałby mieć zdjęcie do książki” – opowiada Ward. „Thoreau udał się do miasta, poszedł do dagerotypisty i zlecił wykonanie małego dagerotypu, prawdopodobnie najtańszej odmiany, jaką można było zrobić. Odesłał go wraz z resztą do tego człowieka w Ohio.”

Dzisiaj wpływ Thoreau na amerykańską kulturę jest niezaprzeczalny. Jak na ironię, wynika to z faktu, że był on zadowolony z myślenia na własnych warunkach, czasami całkowicie poza społeczeństwem. „Wydaje się bardzo samotnym i zamkniętym w sobie człowiekiem” – mówi Ward. „Ale w żadnym wypadku nie jest pustelnikiem ani dziwakiem. Był bardzo towarzyski, pełen humoru i zaangażowany w świat, po prostu jego podejście do niego było zupełnie inne niż innych.”

.