Spekulant wojenny to osoba lub firma, która czerpie nieuzasadnione zyski finansowe ze sprzedaży towarów lub usług w czasie wojny. Z pewnością dostawcy, którzy karmią i transportują żołnierzy, pozbywają się zmarłych, produkują broń i ubrania dla wojska, są niezbędni do prowadzenia wojny. Czasami paranoja i powszechna nieufność wobec innych, która towarzyszy wojnie, prowadzi do tego, że ludzie mylą ekonomiczne realia wojny z czerpaniem z niej zysków. Na przykład niedobory żywności w czasie wojny skutkują znacznie wyższymi cenami żywności na obszarach miejskich, co prowadzi do oskarżania rolników o manipulowanie cenami produktów (Norton 1919, s. 546-547). Podstawowy handel zagraniczny z krajami wrogimi lub neutralnymi oraz ochrona własności intelektualnej mogą być interpretowane jako spekulacja, a nawet zdrada (Hammond 1931, s. 3). Silne uczucia związane z moralną nagannością spekulacji wojennych wywołują niekiedy ogólne, publiczne oskarżenia, które przybierają formę rasowej lub religijnej dyskryminacji pewnych grup (Korn 1951, s. 294-295). Wszystkie te rzeczy miały miejsce podczas amerykańskiej wojny secesyjnej, ale spekulacje wojenne tego okresu wykraczały poza nie.

Niemal natychmiast po rozpoczęciu wojny secesyjnej zaczęły krążyć pogłoski o spekulacjach wojennych. New York Herald, na przykład, twierdził, że jedna czwarta z pierwszych 200 milionów dolarów wydanych na wojnę została „nieuczciwie skradziona” (Brandes 1997, s. 67). Oskarżenia te były prawdopodobnie przesadzone, ale nie były całkowicie bezpodstawne. W 1861 roku to sekretarz wojny Simon Cameron (1799-1889), którego rodzina posiadała linie kolejowe z Waszyngtonu do Harrisburga w Pensylwanii, ustalił cenę i zasady transportu żołnierzy podczas wojny, pomimo oczywistego konfliktu interesów. Z pewnością decyzje Camerona były podejmowane przy założeniu, że wojna nie potrwa długo i nie było innych opcji kolejowych na transport żołnierzy do Pensylwanii, ale ustanowiły precedens dla wielu linii kolejowych, które czerpały duże zyski z wojny (Brandes 1997, s. 73-74).

Postęp technologiczny XIX wieku przyczynił się do możliwości czerpania zysków z wojny podczas wojny secesyjnej. Potrzeba transportu i broni jest ekonomiczną rzeczywistością wojny, a złożoność wykorzystania technologii związanych z wojną podczas rewolucji przemysłowej doprowadziła do spekulacji giełdowych, skoków w dochodach kadry kierowniczej i znacznych zysków korporacyjnych czerpanych z własności intelektualnej i patentów (Brandes 1997, s. 69). Samuel Colt (1814-1862), założyciel Colt’s Patent Fire-Arms Manufacturing Company, miał długą historię podbijania cen broni wojskowej w czasie wojny; przed rozpoczęciem wojny secesyjnej sprzedawał podobną broń po niższych cenach zarówno amerykańskim cywilom, jak i rządowi brytyjskiemu. Na początku wojny Colt rozbudował swój zakład produkujący broń dla ludzi i zatrudniał 1000 pracowników, a jego miesięczna lista płac wynosiła 50 000 dolarów. W 1864 roku zakład został zniszczony przez pożar, a szacowane straty wyniosły od 1,5 do 2 milionów dolarów (Brandes 1997, s. 88).

War profiteering przez dostawców z kontraktami rządowymi był powszechny; nawet mundury wojskowe były tak źle wykonane, że mogły przyczynić się do niskiego morale żołnierzy na początku wojny. Mundury nowojorskich żołnierzy ochotników – dostarczane przez Brooks Brothers of New York City – były tak tanio uszyte, że żołnierze byli wyśmiewani (Brandes 1997, s. 71). Termin shoddies stał się eufemizmem, ukutym przez Harper’s Weekly, dla producentów odzieży, takich jak Brooks Brothers, którzy maksymalizowali swoje zyski dostarczając źle skonstruowane ubrania z tanich tkanin (Brandes 1997, s. 73). Tak powszechne było użycie tego terminu, że współczesna powieść Henry’ego Morforda, The Days of Shoddy (1863), nazwała spekulantów wojennych „tandetną arystokracją” lub „tandetną demokracją”, co stało się „metaforą biznesu wojny secesyjnej” (Brandes 1997, s. 69).

BIBLIOGRAFIA

Brandes, Stuart. Warhogs:A History of War Profits in America. Lexington: University Press of Kentucky, 1997.

Hammond, Matthew. „Economic Conflict as a Regulatory Force in International Affairs”. American Economic Review 21, nr 1 (1931): 1-9.

Korn, Bertram. American Jewry and the Civil War (Amerykańskie żydostwo i wojna secesyjna). Philadelphia: Jewish Publishing Society of America, 1951.

Norton, J. P. „Przemysł i ceny żywności po wojnie.” Scientific Monthly 8, nr 6 (1919): 546-551.

Christopher D. Rodkey

.