Sowieckie zwycięstwo nad nazistowskimi Niemcami w 1945 roku jest filarem dumy narodowej w Rosji, wykorzystywanym przez Kreml do wzbudzania patriotycznych uczuć i odpierania krytyki pod adresem ZSRR i jego armii.

Jednakże wspierana przez państwo narracja Rosji na temat wojny i jej spuścizny regularnie prowadzi do nieporozumień z innymi krajami europejskimi.

Rosja świętuje swoje zwycięstwo w II wojnie światowej co roku 9 maja masową paradą wojskową na Placu Czerwonym przed prezydentem i innymi światowymi przywódcami.

Przed tegoroczną paradą w środę, przełożoną z maja z powodu pandemii koronawirusa, oto pięć epizodów II wojny światowej, które nadal podsycają napięcia.

Pakt z Hitlerem

Pakt Ribbentrop-Mołotow z 1939 roku między przywódcą Związku Radzieckiego Józefem Stalinem a przywódcą nazistów Adolfem Hitlerem do dziś pozostaje punktem spornym między Moskwą a krajami europejskimi.

II wojna światowa wybuchła po tym, jak nazistowskie Niemcy i Związek Radziecki najechały i rozbiły Polskę we wrześniu 1939 roku na mocy tajnej klauzuli paktu.

Umowa, która pozostała tajna w Związku Radzieckim do 1989 roku, została opisana przez Putina jako konieczna, ponieważ zachodnie mocarstwa opuściły ZSRR, aby samotnie stawić czoła Niemcom.

Chwalił również pakt jako triumf dyplomacji epoki Stalina.

Putin został rozgniewany w zeszłym roku tekstem opublikowanym przez Parlament Europejski, w którym stwierdzono, że pakt pomógł utorować drogę do II wojny światowej.

Inwazja czy wyzwolenie?

Żołnierze radzieccy są świętowani w Rosji za wyzwolenie Europy od nazizmu, ale w niektórych krajach Europy Wschodniej Armia Czerwona jest pamiętana jako siła okupacyjna.

Kraje bałtyckie, Estonia, Łotwa i Litwa, zostały siłą włączone do Związku Radzieckiego i tak samo nienawidzą sił nazistowskich i radzieckich.

Prezydent Litwy Gitanas Nauseda powiedział w zeszłym miesiącu, że wojna nie zakończyła się do 1993 roku, „kiedy ostatni rosyjski żołnierz opuścił” jego kraj.

Rosja twierdzi, że taka narracja jest niedopuszczalnym przepisywaniem historii i rutynowo protestuje przeciwko usuwaniu pomników wojskowych z czasów sowieckich w Europie Wschodniej i Środkowej.

Polska masakra

Jednym z wielu punktów tarć z Polską jest masakra w Katyniu, nazwana tak od lasu w pobliżu rosyjskiego miasta Smoleńsk, gdzie sowiecka tajna policja rozstrzelała tysiące polskich oficerów w 1940 roku na rozkaz Stalina.

Do 1990 roku Związek Radziecki twierdził, że egzekucji dokonali naziści.

Moskwa przyznała się do odpowiedzialności, ale dziedzictwo masakry zostało w Rosji przyćmione przez szersze represje stalinowskie.

W 2010 roku, podczas odwilży w stosunkach między Moskwą a Warszawą, samolot wiozący polskiego prezydenta na uroczystości upamiętniające w Smoleńsku rozbił się, zabijając wszystkie 96 osób na pokładzie.

Śledztwa w sprawie wypadku stały się nowym źródłem napięć między dwoma krajami.

Masowe deportacje

Podczas wojny Stalin oskarżył mniejszościowe grupy etniczne o współpracę z nazistami i deportował setki tysięcy Tatarów krymskich, Kałmuków, Czeczenów, Bałkarów, Niemców i innych do Azji Środkowej w ciężkich warunkach.

Populacje deportowane zostały zrehabilitowane po śmierci Stalina, ale napięcia utrzymują się w stosunku do tych, którzy powrócili.

Tatarzy krymscy, na przykład, zostali deportowani ze swoich domów i w rezultacie sprzeciwili się aneksji przez Rosję półwyspu Krym od Ukrainy w 2014 roku.

Wielu sowieckich żołnierzy i oficerów powracających do domu po niewoli w Niemczech również zostało przyrównanych do zdrajców i wysłanych do obozów pracy przymusowej.

Gwałty w Niemczech

Gwałty popełnione przez żołnierzy radzieckich podczas zdobywania Berlina w kwietniu 1945 roku przeniknęły do niemieckiej pamięci zbiorowej, ale są w dużej mierze pomijane w Rosji.

Rosyjski bloger w styczniu został oskarżony o „nazistowską apologetykę” za satyryczne posty w mediach społecznościowych, które odnosiły się do radzieckich nadużyć popełnionych w Niemczech.

W 2016 r. gazeta w rosyjskiej enklawie Kaliningrad otrzymała oficjalne ostrzeżenie za artykuł o okrucieństwach popełnionych przez Armię Czerwoną podczas przejmowania niemieckiego miasta w 1945 r.

.