Kilka lat temu, dałem krótki wykład na temat psychologii strachu & Suspense w filmie, który był przyjemnym zadaniem, które poślubił moje pasje do psychologii i filmu. Biorąc pod uwagę nasze podejście do Halloween, pomyślałem, że może to być interesujące, aby dostosować post oparty na tej rozmowy i spróbować pomóc nam zarówno w duchu Halloween (pun intended) i krytycznie myśleć o tym, dlaczego chętnie umieścić się przez strach i napięcie, jak również dlaczego bierzemy taką przyjemność z tego.

Pomyśl o tym: bicie serca… ciężki oddech… zimny pot… motyle w brzuchu… To nie brzmi jak szczególnie miłe doświadczenia, ale znosimy je, kiedy czujemy strach. Ale dlaczego tak wielu ludzi lubi się bać – innymi słowy, odczuwać strach?

Aby lepiej zrozumieć to pytanie, należy najpierw zastanowić się, co oznacza pojęcie strachu. Strach odnosi się do emocji lub uczucia wywołanego przez postrzegane niebezpieczeństwo lub zagrożenie niebezpieczeństwem, które powoduje zmianę fizjologiczną, która następnie wywołuje reakcję behawioralną (np. walka, ucieczka lub zamrożenie). Ponownie, nic w tym opisie implikuje zabawę lub przyjemność, ale prowadzi nas w kierunku kilku możliwych wyjaśnień dla tej pozornej sprzeczności:

1. Sieć bezpieczeństwa

Zgodnie z powyższym opisem, kiedy się boimy, nasze ciała przechodzą w tryb walki, ucieczki lub zamrożenia; ale nawet jeśli jesteśmy poznawczo leniwi (jak wspomniano wiele razy w całym tym blogu), nasze mózgi są dobre w tym, co robią – więc jeśli jesteśmy w otoczeniu, w którym dostajemy „bezpieczny” strach (np.np. oglądając horror, odwiedzając nawiedzony dom lub grając w straszną grę wideo), nasz mózg szybko oceni sytuację i powie nam, że jesteśmy wolni od ryzyka. Nasze ciała uspokajają się, a wielu z nas następnie cieszy się tym doświadczeniem. Tak więc, wielu z nas w rzeczywistości szuka „kontrolowanego” strachu i napięcia, ponieważ wiemy, że jesteśmy bezpieczni.

2. Potop

Gdy się boimy, doświadczamy przypływu adrenaliny i uwolnienia endorfin i dopaminy. Biochemiczne pęd może spowodować w przyjemności wypełnione, opioidów jak poczucie euforii. W połączeniu z tym, gdy przypomina nam się o naszym bezpieczeństwie (tj. siatka bezpieczeństwa), doświadczenie strachu ustępuje, a my zostajemy z satysfakcjonującym poczuciem ulgi i późniejszego dobrego samopoczucia.

3. Samozadowolenie

Niektórzy ludzie lubią „przesuwać granicę”, szukając wrażeń i widząc, ile strachu można znieść. Jeśli są one w stanie znieść zaporę niepokoju, napięcia i strachu, wielkie poczucie samozadowolenia jest często doświadczane. Nigdy nie zapomnę bycia przestraszony z mojego umysłu oglądania The Shining, kiedy miałem 12 lat, ale również jest dość dumny z siebie za to, że przez cały film bez odwracania głowy!

4. Bliskość z innymi

Wspólny kawałek randki porady dla młodych mężczyzn lat temu było zabrać swoją datę do strasznego filmu. Wskazówka opierała się na pomyśle, że kiedy ich data się przestraszy, będą się zwijać dla „ochrony”; w ten sposób wzmacniając więź między nimi (jest to wersja G-Rated przesłanek). Choć ta rada jest z pewnością przestarzała, jest w niej trochę prawdy – odnosi się do obu osób na randce. Biorąc pod uwagę, że bycie przestraszonym wyzwala biochemiczną powódź, która może przynieść przyjemny wynik, często błędnie przypisujemy to pobudzenie (tj. przyjemne wyniki strachu) osobie, z którą spędzamy ten czas; to znaczy, że dwie osoby na randce lubią się teraz bardziej z powodu przyjemnego uczucia doświadczonego podczas wspólnego czasu w kinie – niekoniecznie z powodu towarzystwa drugiej osoby, ale z powodu wyników strachu.

5. Ciekawość

Wiele osób jest ciekawych „ciemnej strony”. Strach przed nieznanym jest jednym z najbardziej naturalnych i instynktownych lęków, jakie mamy – i jest to również jedna z najstarszych ciekawości. Jednakże, inną kwestią, o której wspominałem niezliczoną ilość razy w poprzednich postach, jest to, że ludzie lubią, gdy ich świat ma sens – lubią rzeczy zapakowane w ładne, schludne, małe paczuszki. Nasz świat jest łatwiejszy do zaangażowania, gdy rzeczy mają dla nas sens; i tak, niektórzy mogą zdecydować się na dalsze zaangażowanie z „nieznanym”, aby lepiej zrozumieć sytuację.

Innym sposobem patrzenia na tę perspektywę na „ciekawość ciemnej strony” jest rozważenie thanatos. Choć nigdy nie byłem wielkim fanem „teorii” Freuda, niesprawiedliwe byłoby odrzucenie jego perspektywy na temat popędu śmierci (i wbrew krytycznemu myśleniu) jako możliwego wyjaśnienia, dlaczego tak wielu lubi się bać.

Według Freuda, ludzie angażują się w potencjalnie autodestrukcyjne akty z powodu wewnętrznego instynktu śmierci – zaabsorbowania śmiercią, jeśli można tak powiedzieć. Oczywiście, istnieje niewiele dowodów na poparcie tego twierdzenia, a znacznie więcej na to, że ludzie dążą do samozachowania; nie wyjaśnia to jednak jednoznacznie, dlaczego wiele jednostek angażuje się w takie autodestrukcyjne zachowania – choć inne zbiory badań sugerują, że wiele autodestrukcyjnych zachowań jest prowadzonych z powodu uprzedzeń do (natychmiastowej) przyjemności (np. branie narkotyków) lub analizy kosztów i korzyści ryzyka (np. 5 procent szansy na śmierć kontra 95 procent szansy na fajny wygląd). Myślę, że ten ostatni punkt jest szczególnie interesujący, biorąc pod uwagę nacisk na przyjemność i naszą dyskusję o powodzi, a także na ryzyko i naszą dyskusję o sieci bezpieczeństwa.

W tym sezonie Halloween, jeśli oglądasz przerażający film, odwiedzasz nawiedzony dom, a nawet grasz w przerażającą grę wideo, pomyśl o tym, co czujesz i co dzieje się z twoim ciałem w tym momencie. Czy czujesz się po tym lepiej? Czy odczuwasz przyjemność? Czy czujesz ulgę, że to już koniec? Czy jesteś zadowolony z siebie, a może czujesz się bliżej osoby, z którą to przeżyłeś? Zastanów się nad tym doświadczeniem i pomyśl o nim krytycznie – zastanów się, dlaczego możesz lubić się bać!