Naukowcy odkryli ponad 140 nowych geoglifów znanych jako linie Nazca: tajemnicze, starożytne skupisko gigantycznych figur wyrytych dawno temu na pustynnym terenie południowego Peru.

Te masywne, rozległe reprezentacje ludzi, zwierząt i przedmiotów pochodzą w niektórych przypadkach sprzed 2 500 lat i są tak duże, że wiele z nich można zidentyfikować tylko z powietrza.

Teraz archeolodzy z japońskiego Uniwersytetu Yamagata donoszą, że długoterminowe badania prowadzone od 2004 roku odkryły 143 wcześniej nieznane geoglify z Nazca – przy czym jedna wyrzeźbiona figura, która wymknęła się ludzkiej detekcji, została odkryta przez sztuczną inteligencję.

Geoglif humanoida, około 10 metrów długości. (Uniwersytet Yamagata)

W sumie uważa się, że nowo zidentyfikowane geoglify zostały stworzone między co najmniej 100 r. p.n.e. a 300 r. n.e. Podczas gdy cel tych dużych motywów narysowanych przez starożytną kulturę Nazca pozostaje dyskusyjny, wiemy przynajmniej, jak zostały one skonstruowane.

„Wszystkie te figury zostały stworzone poprzez usunięcie czarnych kamieni, które pokrywają ziemię, odsłaniając tym samym biały piasek znajdujący się pod spodem”, wyjaśnia zespół badawczy.

Poprzednie hipotezy sugerowały, że społeczeństwo Nazca ukształtowało gigantyczne geoglify – niektóre mierzące setki metrów długości – aby były widziane przez bóstwa na niebie, lub że mogą służyć celom astronomicznym.

Geoglif dwugłowego węża, około 30 metrów długości. (Uniwersytet Yamagata)

W nowych badaniach, prowadzonych przez antropologa i archeologa Masato Sakai, zespół przeanalizował wysokiej rozdzielczości zdjęcia satelitarne regionu Nazca, jak również przeprowadził badania terenowe, i zidentyfikował dwa główne typy geoglifów.

Najstarsze rzeźby (od 100 p.n.e. do 100 n.e.), zwane Typem B, mają mniej niż 50 metrów (165 stóp) długości, podczas gdy nieco późniejsze wizerunki (od 100 n.e. do 300 n.e.), zwane Typem A, rozciągają się na ponad 50 metrów, a największy geoglif odkryty przez zespół mierzy ponad 100 metrów (330 stóp).

Badacze uważają, że większe geoglify typu A, często w kształcie zwierząt, były miejscami rytualnymi, gdzie ludzie odprawiali ceremonie, które wiązały się z niszczeniem różnych naczyń garncarskich.

Geoglif ptaka, ok. 100 metrów długości. (Uniwersytet Yamagata)

Dla kontrastu, mniejsze motywy Typu B, znajdowały się wzdłuż ścieżek i mogły działać jako drogowskazy orientujące podróżnych – być może w kierunku większej przestrzeni rytualnej Typu A, gdzie ludzie mogliby się zgromadzić.

Niektóre z tych projektów Typu B są naprawdę dość malutkie, z najmniejszym z nowych odkryć mierzącym poniżej 5 metrów (16 stóp) – coś, co sprawia, że odkrywanie często słabych linii jest trudnym zadaniem, zwłaszcza w połączeniu z ogromną rozległością regionu pustyni Nazca.

W tym celu, w niedawnej eksperymentalnej współpracy z naukowcami z IBM, która rozpoczęła się w 2018 roku, zespół wykorzystał opracowaną przez firmę sztuczną inteligencję głębokiego uczenia, działającą na systemie analityki geoprzestrzennej o nazwie IBM PAIRS Geoscope.

Sieć ucząca się – IBM Watson Machine Learning Accelerator (WMLA) – przesiała ogromne ilości zdjęć dronowych i satelitarnych, aby sprawdzić, czy może dostrzec jakiekolwiek ukryte oznaczenia noszące związek z liniami Nazca.

System znalazł dopasowanie: wyblakły zarys małej postaci humanoidalnej typu B, stojącej na dwóch nogach.

Podczas gdy symboliczne znaczenie tej dziwnej i starożytnej postaci nie jest jeszcze jasne, badacze zwracają uwagę, że geoglif znajdował się w pobliżu ścieżki, więc mógł być jednym z hipotetycznych znaczników drogi.

Humanoidalny geoglif odkryty przez IBM AI, około 4 metry długości. (Uniwersytet Yamagata)

W każdym razie jest to uderzający, poetycki rodzaj osiągnięcia: prawie niezgłębialnie zaawansowany system myślenia stworzony przez współczesnych ludzi umożliwia odkrycie jeszcze niezgłębionego systemu symbolicznego stworzonego przez starożytnych.

Wszystko wskazuje na to, że niezwykła tajemnica linii Nazca jest wciąż daleka od rozwiązania, ale teraz, gdy zespół Yamagata i IBM oświadczyły, że będą kontynuować współpracę w celu zlokalizowania większej ilości tych starożytnych geoglifów w przyszłości, kto wie, co – lub kogo – znajdziemy w następnej kolejności?

Sumowanie trwających badań jest dostępne na stronie Uniwersytetu Yamagata.