Inhibitor oksydazy ksantynowej to każda substancja, która hamuje aktywność oksydazy ksantynowej, enzymu biorącego udział w metabolizmie puryn. U ludzi, hamowanie oksydazy ksantynowej zmniejsza wytwarzanie kwasu moczowego, a kilka leków, które hamują oksydazę ksantynową są wskazane w leczeniu hiperurykemii i związanych z nią stanów chorobowych, w tym podagry. Inhibitory oksydazy ksantynowej są badane pod kątem zarządzania urazem reperfuzyjnym.

Inhibitory oksydazy ksantynowej są dwojakiego rodzaju: analogi puryn i inne. Analogi puryny obejmują allopurynol, oksypurynol i tizopurynę. Inne obejmują febuksostat, topiroksostat i inozytole (kwas fitynowy i myo-inozytol).

W eksperymentach stwierdzono, że liczne produkty naturalne hamują oksydazę ksantynową in vitro lub u zwierząt modelowych (myszy, szczury). Należą do nich trzy flawonoidy, które występują w wielu różnych owocach i warzywach: kaempferol, mirycetyna i kwercetyna. Ogólnie rzecz biorąc, flawony planarne i flawonole z grupą 7-hydroksylową hamują oksydazę ksantynową. Olejek eteryczny wyekstrahowany z Cinnamomum osmophloeum hamuje oksydazę ksantynową u myszy. Produkt naturalny propolis z wybranych źródeł hamuje oksydazę ksantynową u szczurów; specyficzna substancja odpowiedzialna za to hamowanie nie została zidentyfikowana, a powszechność tych wyników nie jest znana. Ekstrakt z liści Pistacia integerrima również hamuje oksydazę ksantynową na poziomie, który wydaje się zasługiwać na dalsze badania.

W medycynie ludowej paproć drzewiasta Cyathea spinulosa (dawniej Alsophila spinulosa) była stosowana w leczeniu podagry, ale jej najbardziej aktywny składnik, kwas kofeinowy, jest tylko słabym inhibitorem oksydazy ksantynowej.