Weet jij waarom er gaten in crackers zitten of waarom melk wit is? Wetenschappers onthullen de antwoorden op een heleboel fascinerende voedselgerelateerde vragen
- Ontdekt: De irriterende chemische boosdoener in peper die ons doet niezen
- Busted: De mythe dat wortelen het nachtzicht verbeteren en de oorsprong ervan in oorlogstijd
- Popt: Wetenschap achter hoe tandkrakende pitten popcorn worden
Nu de kerstfestiviteiten achter de rug zijn, zijn er vast een paar veelgestelde vragen over eten naar boven gekomen.
Waarom heb ik zo veel gegeten? Moet ik volgend jaar echt weer spruitjes eten? En, als ik het blik snoep op heb voor middernacht, telt mijn gezonde nieuwjaarsvoornemen dan nog wel?
Maar dit is nog maar het topje van de ijsberg.
Als je je ooit hebt afgevraagd waarom er gaten in je crackers zitten, waarom je van peper moet niezen of hoe hard je plast na het eten van asperges, dan hebben wij de antwoorden.
Scroll down for video
Elf vragen over voedsel werden beantwoord in een recente uitgave van het tijdschrift How it Works.
WAAROM PLOPT POPCORN?
Popcorn, de favoriete snack van bioscoopbezoekers, filmliefhebbers en liefhebbers van Netflix over de hele wereld, wordt met bakken uit de mond gesnoept.
Britten gaven alleen al in 2012 53 miljoen pond (79 miljoen dollar) uit aan het voedsel, volgens een rapport van Mintel.
Maar de pluizige, piepende snack zit verstopt in tandafbrekende korrels, wachtend op de magie van de magnetron om het vrij te ‘poppen’.
Popcornpitten bevatten zetmeel en een kleine hoeveelheid water.
Tijdens het koken zet het water uit door verdamping tot stoom, en verandert het zetmeel in een kleverige pasta.
De harde huls houdt het zetmeel vast totdat de druk te hoog wordt en het breekt met een knal, die meestal plaatsvindt bij een temperatuur van 180°C (of 356°F).
De daling van de druk en de ontsnappende stoom zorgen ervoor dat het zetmeel uitzet en stolt als het afkoelt, waardoor er witte, gezwollen vlokken worden gevormd.
Wanneer we een zak popcorn in de magnetron koken, wordt het water in de korrels gekookt door de doses geconcentreerde lange golfstraling en het is deze opbouw van stoom die de zak doet uitpuilen.
DE ‘ALLIGATOR PEAR’
- De kleine Midden-Amerikaanse peer is uitgegroeid tot de voedsel lieveling van het internet, een favoriet van Instagram en Pinterest.
- Avocado op toast is een van de populairste posts, met duizenden gebruikers die hun groene gourmethapjes uploaden met contrasterende rode chilivlokken.
- Britse shoppers hebben in 2015 mogelijk maar liefst 9 miljoen pond (13,3 miljoen dollar) meer uitgegeven aan avocado’s dan aan sinaasappels, na het succes van de kleine groente bij tv-koks.
- De vruchten zijn hoog in omega 3-vetzuren en hoog in vitamine C en E.
WAAROM worden AVOCADO’s zo snel bruin?
Dit frustrerende voedselfenomeen is gewone bruinkleuring veroorzaakt door chemische verbindingen die reageren met de lucht.
Maar het gebeurt sneller bij avocado’s.
Wanneer de vrucht doormidden wordt gesneden, wordt het vruchtvlees blootgesteld aan zuurstof, waardoor een enzym, polyfenoloxidase genaamd, het ene type chemische verbindingen omzet in het andere – fenolen in chinonen.
De resulterende chinonen produceren polymeren, polyfenolen genaamd, die het vruchtvlees een bruine kleur geven.
Hetzelfde proces vindt plaats in aardappelen, appels en de meeste andere vruchten en groenten, maar gebeurt veel sneller in avocado’s omdat die meer polyfenoloxidase bevatten.
Foodies hebben een aantal methoden toegepast om het proces te vertragen, waaronder het verpakken van de helften in huishoudfolie en plastic zakjes om blootstelling aan zuurstof te beperken, of het toevoegen van zuur citroensap dat de enzymen kan vertragen.
Het laten zitten van de pit in de niet opgegeten helft kan ook helpen.
WAAROM IS MELK WIT?
Melk wordt wereldwijd per liter geconsumeerd, maar ondanks het hoge watergehalte is het de handvol andere bestanddelen die de melk zijn witte kleur geven.
Zowat 87 procent van het totaal bestaat uit water.
De resterende 13 procent bestaat uit vet, eiwitten, lactose, vitaminen en mineralen.
De vetten en eiwitten in melk geven de melk zijn witte kleur.
Deze moleculen weerkaatsen alle zichtbare golflengten van het licht, die, gecombineerd, door onze ogen als wit worden waargenomen.
Zonder de vetten weerkaatsen de kleinere eiwitmoleculen in melk in feite meer blauwe golflengten van licht.
Daarom kan magere melk – die minder vetbolletjes bevat – een lichte blauwe tint hebben.
LACTOSE-INTOLERANTIE
Naast de vetten en eiwitten van melk bestaat maar liefst 5 procent uit suiker, in de vorm van lactose.
Maar liefst 1 op de 50 mensen van Noord-Europese afkomst kan intolerant zijn voor lactose. Maar in andere streken, zoals China, is de incidentie meer de norm.
Voor deze mensen kan de problematische disacharide suiker – gemaakt van glucose en galactose – niet goed verteren.
Zij kunnen te veel of te weinig van het enzym lactase produceren, dat de suiker afbreekt voordat het door de darm wordt opgenomen.
In plaats van te worden afgebroken, gaat de lactose dan naar de dikke darm waar darmbacteriën zich tegoed doen aan de suiker, waarbij gas en afvalstoffen vrijkomen, wat kan leiden tot diarree, een opgeblazen gevoel, buikkrampen en winderigheid.
Wetenschappers denken dat het gen voor lactase pas de laatste 5000 jaar in Noord-Europeanen is blijven bestaan.
Verbeteren WORTELS UW ZICHT?
Propaganda in oorlogstijd lag aan de basis van dit voedselgerelateerde sprookje, dat door veel ouders werd verteld om kinderen aan de eettafel hun groenten te laten eten.
De mythe dat wortelen helpen bij nachtzicht werd in feite gestart door de Royal Air Force tijdens de Tweede Wereldoorlog.
In een poging om hun nieuwe radarsysteem geheim te houden, beweerde de RAF dat het eten van veel wortelen haar piloten een voorsprong gaf in het luchtruim, waardoor ze vijandelijke vliegtuigen beter konden spotten.
Hoewel dit technisch gezien niet waar was, kunnen de oranje groenten helpen bij het bevorderen van een gezond gezichtsvermogen.
Wortelen bevatten bètacaroteen, een stof die door het lichaam wordt omgezet in vitamine A en vervolgens in een lichtgevoelig pigment dat retinal wordt genoemd.
Retinal wordt gevonden in de cellen aan de achterkant van het oog en helpt licht om te zetten in een signaal dat naar de hersenen kan worden doorgegeven.
WAAROM STINKT UW URINE NAAR ASPARAGUS?
Deze vraag duikt steeds weer op.
Asparagus is uniek omdat het de chemische stof asparaginezuur bevat.
Wanneer dit zuur wordt verteerd, wordt het afgebroken tot zwavelverbindingen zoals methanethiol en dimethylsulfide, die in de urine worden uitgescheiden, waardoor het die kenmerkende ‘aspergegeur’ krijgt.
Dit treft echter slechts ongeveer 40 procent van de mensen.
Dankzij een genetische mutatie zijn de meeste mensen niet in staat de verbindingen die de geur produceren uit te scheiden, terwijl anderen de verbindingen niet kunnen ruiken als gevolg van een andere genetische mutatie die een bepaalde geurreceptor heeft uitgeschakeld.
WAAROM MOET JE VAN Peper SNIKKEN?
Niezen is de reflex van het lichaam om irriterende stoffen uit de binnenkant van de neus te verwijderen.
Het is bijzonder effectief bij het wegschieten van deeltjes.
Bekende irriterende stoffen die de reflex opwekken zijn stof en pollen. Maar peper, zo blijkt, bevat ook een bijzonder effectieve irriterende stof.
Zwarte, witte en groene peper bevatten een alkaloïde genaamd piperine.
Deze chemische stof geeft peper zijn pittige smaak, maar als hij in uw neus komt, werkt hij irriterend door de zenuwuiteinden in het slijmvlies te stimuleren.
Om er snel vanaf te komen, niest u door de onwillekeurige reflexen van uw lichaam.
WAAROM GAAT HONING NIET UIT?
Naast de vele gezondheidsvoordelen is honing een van de weinige voedingsmiddelen die na verloop van tijd niet bederven.
Dit is te danken aan een aantal factoren, waarvan de eerste het zeer lage watergehalte is, dat bacteriën uitdroogt, waardoor ze niet kunnen groeien.
Maar ook de pH speelt een rol.
Honing is zuur. Dat komt doordat wanneer bijen nectar uitbraken om het te produceren, enzymen in hun maag het afbreken in gluconzuur en waterstofperoxide.
Deze chemicaliën creëren ook een vijandige omgeving voor bacteriën, die ze doden voordat ze de honing kunnen bederven.
Honingbijengebrek kan leiden tot mislukte oogsten en miljoenen euro’s kosten
Denk eens aan de hardwerkende honingbij. De vernietiging van grote stukken grasland en het gebruik van landbouwchemicaliën hebben in het Verenigd Koninkrijk geleid tot een scherpe daling van de honingbijenpopulatie, die van vitaal belang is voor de voedselproductie. Professor Simon Potts van de Universiteit van Reading, die eerder dit jaar een onderzoek leidde naar de uitdagingen waarvoor de sociale insecten zich gesteld zien, zei: ‘We staan de komende jaren voor een catastrofe, tenzij we nu in actie komen.
Uit het onderzoek, dat is gepubliceerd in het tijdschrift PLOS One, blijkt dat Europa 13,4 miljoen kolonies honingbijen te weinig telt om alle gewassen naar behoren te bestuiven.
De bijenpopulaties zijn sterk gedaald doordat hun weidehabitats zijn dichtgeslibd en hun voedselaanbod van wilde bloemen is gedood door herbiciden.
Vorige studies hebben geschat dat het aantal Britse honingbijen de afgelopen 25 jaar is gehalveerd.
Wetenschappers denken dat het tekort aan bijen leidt tot verminderde gewasopbrengsten en ze waarschuwen dat boeren in de toekomst wellicht zullen moeten kijken naar mechanische of handbestuiving.
WAAROM RUIKT UW BUIK VAN KNOFLOOK?
Of het nu op boterhammen is, in uw favoriete curry of pastasaus, knoflook is heerlijk om naar te ruiken.
Maar de krachtige kleine alliumbollen kunnen een flinke prijs hebben, in de vorm van een stinkende adem.
Wanneer knoflook wordt gehakt of geplet, zetten enzymen de chemische verbinding alliine om in allicine, dat vervolgens wordt afgebroken in nog vier andere verbindingen.
Het zijn deze vier bijproducten die verantwoordelijk zijn voor de adem van knoflook.
Allylmethylsulfide levert de grootste bijdrage, omdat het lichaam er langer over doet om het af te breken, waardoor het in de bloedbaan terechtkomt en wordt uitgescheiden via zweet, adem en urine.
Aan de knoflookadem te bestrijden zijn onder meer appels, citroensap en groene thee, peterselie en spinazie.
WAAROM Zitten er GATEN in CRACKERS?
En tot slot, het antwoord op de titelvraag.
Waarom zitten crackers vol gaten?
Wel, het is niet zozeer een decoratieve afwerking, maar de gaten in crackers zorgen ervoor dat de lekkernijen goed bakken.
Het deeg dat wordt gebruikt om crackers te maken, bevat veel ingesloten luchtbellen, en wanneer het in de oven wordt verwarmd, zetten deze luchtzakken uit.
Om te voorkomen dat deze luchtbellen uitzetten en barsten, prikt een machine die een ‘docker’ wordt genoemd, gaten in het deeg om de lucht te laten ontsnappen.
Dit houdt de crackers plat en knapperig, met een minimum aan luchtbellen.