Hoewel de overgrote meerderheid van de meisjes en vrouwen die VGV ondergaan afkomstig zijn uit Afrika ten zuiden van de Sahara, wordt het ook elders toegepast, waaronder in Egypte, Jemen, Irak, Indonesië en delen van Zuid-Azië. Meisjes uit sommige diasporagemeenschappen in Europa en Noord-Amerika lopen ook het risico te worden besneden.
Lees meer: Vrouwelijke genitale verminking voelt ‘als leven in een dood lichaam’

FGM, dat ook FGC wordt genoemd door groepen die de neutralere term ‘snijden’ verkiezen boven ‘verminking’, is meestal verbonden met traditionele, culturele en religieuze overtuigingen. Sommige gemeenschappen zien het als een manier om de maagdelijkheid van meisjes te beschermen, hun seksualiteit te beteugelen of hen zelfs te beschermen tegen verkrachting.

“In Gambia wordt het beschouwd als een islamitische religieuze verplichting, ook al is het dat niet,” zei Camara. Er is geen vers in de Koran dat de praktijk ondersteunt. “In een land dat voor meer dan 90% uit moslims bestaat, zal het heel moeilijk zijn voor mensen om van hun verplichtingen af te zien.”

‘Meisjes vragen hun moeders om hen te snijden’

Mariam Dahir, een arts en anti-FGM-activist in Somaliland, zei dat gemeenschappen daar genitaal snijden zien als noodzakelijk voor sociale acceptatie: “Het meisje kan niet trouwen; ze kan geen vrouw zijn, tenzij ze deze praktijk ondergaat.”

Die sociale druk verklaart mede waarom zoveel mensen vinden dat de praktijk moet doorgaan. Zowel in Somalië als in Gambia is volgens de VN bijna tweederde van de vrouwen voorstander van een of andere vorm van besnijdenis.

“Ik heb vaak gezien dat jonge meisjes hun moeder vragen hen te besnijden, omdat ze er echt uit willen zien als hun leeftijdsgenoten,” zei Dahir.

Verschillende gemeenschappen passen verschillende vormen van VGV toe. Bij sommige wordt de uitwendige clitoris geheel of gedeeltelijk verwijderd, terwijl bij andere ook delen van de schaamlippen worden weggesneden. Bij VGV kunnen ook de randen van de vulva aan elkaar worden genaaid, zodat er slechts een kleine opening overblijft voor urine en menstruatiebloed. Dit staat ook bekend als infibulatie. Andere schadelijke ingrepen die onder de term VGV vallen, zijn krabben, piercen of uitrekken.

In Somalië is de prevalentie van VGV constant gebleven op ongeveer 98%. Maar Dahir legt uit dat de houding is veranderd. In het verleden werd in de meeste Somalische gemeenschappen infibulatie toegepast. Dat is nu veel minder gebruikelijk, en de eerste twee soorten, waarbij de genitaliën worden doorgesneden maar niet dichtgenaaid, zijn meer wijdverspreid.

“Op de een of andere manier dringt de berichtgeving en de bewustmaking door, maar nog steeds willen ze snijden, nog steeds willen ze het meisje aanraken,” zei Dahir. “Dit is precies een patriarchale gemeenschap – ze willen niet dat het meisje leeft op de manier waarop ze is.”

Dahir, die deel uitmaakte van een team dat werkte aan het opstellen van een wet die FGM verbiedt en die binnenkort zal worden voorgelegd aan wetgevers in Somaliland, zei dat onderwijs de beste manier is om FGM te bestrijden. De zelfverklaarde staat wordt internationaal gezien als een autonome regio van Somalië, een van de zes Afrikaanse landen waar FGM wordt beoefend en nog steeds effectief legaal is.

Maar het verbieden van FGM kan op zichzelf niet stoppen met meisjes die worden gesneden.

Toen Gambia in 2015 een wet invoerde die FGM verbood, stelde het activisten in staat om gemeenschappen binnen te gaan en erover te praten, maar het heeft de praktijk niet gestopt, zei Camara. Er zijn tot nu toe geen vervolgingen geweest. “De wet heeft het snijden ondergronds gedreven. Nu worden baby’s al gesneden als ze nog maar een paar maanden oud zijn.”

In sommige landen worden meisjes gesneden als ze ouder zijn, en meer kans hebben om te ontsnappen, zei Camara. “In Gambia krijg je niet de kans om weg te komen, je wordt gesneden voordat je zelfs begrijpt wat dit proces betekent.”

‘Verandering is aan de gang’

Meer dan 24 miljoen mensen in bijna 9.000 gemeenschappen hebben zich ertoe verbonden om FGM te stoppen, volgens UNICEF, dat zegt dat meisjes vandaag een derde minder kans hebben om te worden gesneden dan 30 jaar geleden.

“Er vindt verandering plaats, maar het gebeurt niet snel genoeg,” zegt Ebony Ridell Bamber, hoofd belangenbehartiging en beleid bij Orchid Project, een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde NGO die zich inzet voor het beëindigen van FGM. “

Een ontwikkeling die vooruitgang bij het beëindigen van VGV belemmert, is de verschuiving in sommige landen naar medicalisering van de praktijk. In Egypte, Soedan en Indonesië wordt het merendeel van de meisjes die VGV ondergaan, gesneden door een arts.

“In sommige landen kun je na de bevalling VGV laten uitvoeren als onderdeel van het geboortepakket,” zei Ridell Bamber. “Het draagt er echt toe bij dat de praktijk nog meer wordt gelegitimeerd en verankerd.”

Dahir heeft ook in Somaliland een beweging naar medicalisering gezien. “In ons laatste onderzoek ontdekten we dat 20 procent van de snijders gezondheidswerkers zijn. De trend is nu aan het veranderen van de traditionele coupeuse naar de vroedvrouwen en dokters.” Dahir werkt met studenten gezondheidswerkers om het bewustzijn te vergroten. ” moeten weten dat VGV een schending van de mensenrechten is, en dit moet in de gedragscode worden opgenomen.”

Zowel Camara als Dahir zijn sceptisch dat het doel om tegen 2030 een einde te maken aan VGV in hun landen kan worden bereikt. Maar beiden zijn opgetogen over de veranderingen in houding die ze hebben gezien.

“In de komende 10 jaar of zo, wanneer mijn generatie en zelfs jongere mensen trouwen, dat is de tijd dat je de echte cijfers zult krijgen, dan zul je weten hoe effectief de landen in de praktijk zijn geweest,” zei Camara.

Zij is er vooral trots op dat ze haar dochter en nichtje kon behoeden voor besnijdenis, ook al steunt haar grootmoeder de praktijk nog steeds.

Camara ondervond complicaties bij de bevalling omdat ze als kind was besneden, maar is niet boos over wat haar is overkomen. “Ik kan niet veranderen hoe ik ben. Het enige wat ik kan doen is de andere mensen beschermen en ervoor zorgen dat zij kunnen genieten van wat ik niet heb kunnen genieten.”