Op het hoogtepunt van zijn carrière was Joe Paterno de meest winnende coach in de geschiedenis van het collegiate football.

Als hoofdcoach van Pennsylvania State University gedurende 46 seizoenen tussen 1966 en 2011, leidde Paterno zijn team, de Nittany Lions, naar 37 bowl-optredens met 24 overwinningen. In oktober 2011 vestigde Paterno, of “Joe Pa” zoals hij liefkozend werd genoemd op Penn State, een record toen het college Illinois versloeg, een overwinning die Paterno’s 409ste overwinning in zijn carrière markeerde. Het plaatste hem bovenaan de lijst van de meeste overwinningen voor een Divisie I coach.

Minder dan twee weken later werd Paterno ontslagen uit zijn functie, zijn reputatie in twijfel getrokken en zijn erfenis ontrafeld over wat hij wel of niet wist in verband met het Jerry Sandusky kindermisbruik schandaal dat de krantenkoppen domineerde. Sandusky, de verdedigingscoördinator van het team, werd gearresteerd en beschuldigd van 52 gevallen van seksueel misbruik van jonge jongens over een periode van 15 jaar, van 1994 tot 2009.

Paterno creëerde een legendarisch voetbalprogramma op Penn State

Boren op 21 december 1926 in Brooklyn, New York, werd Joseph Paterno assistent-coach op Penn State nadat hij in 1950 afstudeerde aan Brown University. Hij werkte onder zijn voormalige Brown coach Charles “Rip” Engle en na 16 jaar als assistent van Engle, volgde Paterno hem op in 1966. Paterno leidde Penn State naar opeenvolgende ongeslagen seizoenen in 1968 en 1969 en ongeslagen seizoenen in 1973, 1986 en 1994.

Paterno was de eerste coach die alle vier de grote bowls won – Rose, Orange, Fiesta, en Sugar en zag bijna 300 van zijn voormalige leerlingen doorgroeien naar NFL succes. Hij sloeg een aanbod af om professioneel football te coachen bij de New England Patriots in 1973 en werd in 2006 opgenomen in de College Football Hall of Fame.

Tijdens zijn 61-jarige ambtstermijn bij Penn State werd hij een icoon, opklimmend tot het gezicht en de belichaming van waar de universiteit voor stond. “Penn State won omdat mensen wilde werven met dezelfde waarden die hij had,” vertelde Charlie Pittman, die running back speelde bij Penn State van 1967-69, aan Fox Sports in 2012. “Mensen die wilden concurreren op het hoogste niveau en mensen die wilden deelnemen en echt wilden genieten van college, niet alleen om football te spelen.”

Paterno noemde het zijn “Grand Experiment” en het bracht het college dominantie en respect op en buiten het veld, met commentatoren en alumni die de coach lioniseerden. Paterno was een geliefd figuur op Penn State en stond net zo bekend om zijn flessedikke, vierkante bril als om zijn leiderschapskwaliteiten. In 2000 werd op de campus een nieuwe bibliotheek met zijn naam geopend. Door de decennia heen steunde Paterno de school ook met donaties van meer dan 4 miljoen dollar.

In 1962 trouwde hij met Suzanne Pohland, die hij ontmoette toen zij studente was aan Penn State. Het echtpaar kreeg samen vijf kinderen, die allen aan de universiteit zouden afstuderen.

“Voor mij, een kind uit Brooklyn, wiens grootvader een immigrant was, om zoiets als dit te doen betekent echt veel voor mij,” zei Paterno tijdens een ceremonie na zijn recordbrekende 409 overwinning op 29 oktober 2011.

Hij zou slechts één week genieten van de mijlpaal in zijn carrière.

Hij werd ontslagen na zijn betrokkenheid bij het kindermisbruikschandaal van de universiteit

Op 5 november werd het onderzoek naar de beschuldigingen tegen Sandusky openbaar. Een dag later ontsloeg Penn State Athletic Director Tim Curley zijn functie. Paterno, die steeds meer kritiek kreeg over wat hij wel of niet wist over Sandusky, gaf op 9 november een verklaring uit waarin hij aankondigde aan het eind van het seizoen 2011 met pensioen te gaan. “Dit is een tragedie. Het is een van de grootste zorgen van mijn leven. Met het voordeel van hindsight, wenste ik dat ik meer had gedaan,” luidde de verklaring.

Zijn poging om zijn vertrek uit de school waar hij zo van hield te controleren was van korte duur. Uren na de publicatie van zijn verklaring kondigde de Penn State Board of Trustees aan dat het zowel de schooldirecteur, Graham Spanier, als Paterno had ontslagen. De hoofdrolspeler in het nu legendarische voetbalprogramma van Penn State lag eruit.

Om steun te betuigen aan hun aanbeden Joe Pa, verzamelden duizenden studenten zich buiten het bestuursgebouw van de school op de avond van zijn ontslag. Gefrustreerd trok de menigte naar het centrum van State College, PA, terwijl ze de naam van de voormalige coach scandeerden, lichtmasten vernielden en een tv-journaalbus omver wierpen. “Ik ben teleurgesteld in het besluit van de Board of Trustee, maar ik moet het accepteren,” zei Paterno in een verklaring na de aankondiging van zijn ontslag.

Hoe goed was Paterno op de hoogte van Sandusky’s activiteiten? In een interview met de Sydney Morning Herald zegt Paterno-regisseur Levinson dat die onzekerheid de biopic onderstreept.

“Ik denk dat we alle aspecten laten zien, en ik denk dat dat het meeslepend maakt, want aan de ene kant zeg je: ‘Nou, kijk, hij wist ervan’, en aan de andere kant zeg je: ‘Nou, misschien wist hij er wel niets van’.” Volgens een FBI-onderzoek had Paterno informatie over het misbruik door zijn assistent-coach verzwegen.

Paterno overleed 74 dagen nadat hij het footballprogramma had verlaten

Of zijn nalatenschap in de loop van de tijd een nieuwe invulling had kunnen krijgen, blijft onbekend. Na zijn vertrek bij Penn State kreeg Paterno gezondheidsproblemen en eind 2011 werd longkanker bij hem geconstateerd. Zijn spectaculaire val uit de gratie zou de vele overlijdensberichten die over hem werden geschreven scheef trekken toen, op 22 januari 2012, Paterno bezweek aan zijn ziekte en op 85-jarige leeftijd overleed.

In oktober 2012 werd Sandusky veroordeeld tot een gevangenisstraf van 30 tot 60 jaar voor zijn misdaden. De dag voor zijn veroordelingszitting bleef Sandusky aandringen op zijn onschuld in de zaak.

In de uren na de aankondiging van zijn ontslag op 9 november 2011, kwam Paterno uit zijn huis, vergezeld door zijn vrouw, om een menigte van geschokte studenten en verslaggevers onder ogen te zien. “Ik wil hallo zeggen tegen al deze geweldige studenten van wie ik hou. Hé, jullie zijn geweldig. Jullie allemaal. Als ik jongens zeg, weten jullie wat ik bedoel: Je weet dat ik ook meisjes bedoel,” zei Paterno toen hem werd gevraagd waarom hij had besloten de menigte toe te spreken.

“Ik ben er uit, misschien. Een telefoontje heeft me eruit gehaald. We gaan vanaf daar verder. Bedankt, bedankt voor uw komst,” vervolgde hij, voordat hij en zijn vrouw zich verplaatsten om weer naar binnen te gaan.

Paterno draaide zich nog een laatste keer om. “Hé, één ding,” voegde hij eraan toe. “Bid een beetje voor die slachtoffers.”