Xanthelasmata, vlekken van gele huid rond onder- of bovenoogleden, kunnen betekenen dat de persoon die ze heeft, een groter risico heeft om hartziekten te ontwikkelen of een hartaanval te krijgen, zo meldden onderzoekers van de Universiteit van Kopenhagen in het BMJ (British Medical Journal).

Xanthelasmata is het meervoud van xanthelasma, ook wel xanthelasma palpebrarum genoemd. Het zijn scherp begrensde geelachtige verzamelingen cholesterol onder de huid, meestal op de oogleden of daaromheen. Ze zijn niet pijnlijk of schadelijk, hoewel ze ontsierend kunnen zijn en gemakkelijk te verwijderen zijn. Xanthelasmata komen vaker voor bij mensen van Aziatische en mediterrane afkomst.

Professor Anne Tybjærg-Hansen en team meldden ook dat arcus corneae, grijze of witte ringen rond het hoornvlies, niet geassocieerd zijn met een groter risico op een hartaanval of hartziekten.

Eerdere studies hadden aangetoond dat arcus corneae en xanthelasmata afzettingen van cholesterol zijn. De helft van alle patiënten die ringen rond het hoornvlies of xanthelasmata hebben, heeft een hoog cholesterolgehalte in het bloed. De onderzoekers benadrukken dat de andere helft dat niet heeft.

Tybjærg-Hansen en team wilden nagaan of xanthelasmata en/of arcus corneae markers zouden kunnen zijn voor bepaalde cardiovasculaire aandoeningen, zoals beroerte, ernstige verdikking van de slagaders, hartaanval, of vroegtijdige dood in het algemeen.

De auteurs schreven dat een aanzienlijk aantal patiënten door hun huisarts wordt doorverwezen naar een dermatoloog om de gele vlekken te laten verwijderen.

De onderzoekers verzamelden gegevens over 12.745 mensen die hadden deelgenomen aan de Copenhagen City Heart Study. Ze waren tussen de 20 en 93 jaar oud. Geen van hen had een hartaandoening aan het begin van de studie. Ze werden regelmatig en grondig gevolgd van 1976 tot 2009.

4,4% (563) van hen had xanthelasmata en 24,8% (3.159) had arcus corneae bij het begin van de studie.

Tijdens de drie decennia durende follow-up ontwikkelden 3.699 een of andere hartaandoening, 1.872 van hen kregen een hartaanval, 1.498 kregen een beroerte, 1.815 ontwikkelden een cerebrovasculaire aandoening, en 8.507 stierven.

De onderzoekers ontdekten dat degenen met xanthelasmata een aanzienlijk hogere kans hadden om binnen tien jaar een hartaandoening te ontwikkelen of te sterven in vergelijking met andere individuen. Het risico bleef bestaan nadat rekening was gehouden met andere factoren die de resultaten hadden kunnen beïnvloeden, zoals obesitas, hypertensie, cholesterolgehalte, geslacht en rookstatus en/of -geschiedenis.

Het nauwste verband tussen xanthelasmata en hartziekten en het risico op een hartaanval werd gevonden bij mannen tussen 70 en 79 jaar oud. 41% van de mannen zonder xanthelasmata binnen die leeftijdsgroep had een risico op het ontwikkelen van de genoemde ziekten en aandoeningen, vergeleken met 53% onder degenen met xanthelasmata.

Onder vrouwen van alle leeftijden was het verschil in risico 35% vergeleken met 27%.

Arcus corneae bleek echter geen risicovoorspeller van hartaandoeningen of hartaanval.

De onderzoekers zeggen dat artsen de aanwezigheid van xanthelasmata moeten gebruiken bij het diagnosticeren van hartaandoeningen en geassocieerde aandoeningen. Ze voegen eraan toe dat waar de toegang tot laboratoriumfaciliteiten moeilijk is, het uitkijken naar xanthelasmata bijzonder nuttig kan zijn voor artsen.

In een begeleidend redactioneel schrijven de auteurs dat xanthelasmata tijdens een uitgebreid onderzoek kunnen worden gebruikt door eerstelijnszorgartsen om te helpen bij het identificeren van mensen met een groter risico op een hartaanval en hartziekten.

Geschreven door Christian Nordqvist