De DOLE COMPLICATIES VAN SOAP OPERAS zijn bijna niet uit te leggen. Hierboven is ‘Woman In White’. Karen Adams (rechts) scheidde van Dr. Kirk Harding (links) omdat hij haar schoonzus, Janet (op sterfbed hierboven), een buitenechtelijk kind had gekregen.

uit het Amerikaanse tijdschrift Life van 27 april 1942

Betekenis

soap opera: een televisie- of radiodramaserie die zich typisch bezighoudt met dagelijkse gebeurtenissen in het leven van eenzelfde groep personages

ORIGIN

In soap:

– soap verwijst naar het feit dat de vroege sponsors van dergelijke series op de Amerikaanse radio vaak zeepfabrikanten waren;

– opera verwijst naar de omvang van dramatische incidenten die in deze programma’s voorkomen (het is een echo van het vroegere horse opera, waarmee een westernfilm en, later, een westerntelevisieserie werd aangeduid; in deze zin wordt horse opera in 1923 gedocumenteerd, maar de term was al sinds de eerste helft van de 19e eeuw in gebruik om een amusement met paarden aan te duiden).

Het vroegste voorbeeld van soap dat ik heb gevonden komt uit The Pittsburgh Press (Pittsburgh, Pennsylvania) van 6 maart 1938:

Chicago is de bakermat van de “soap opera”, een vreemde naam die radio-acteurs hebben geplakt op de series drama’s die ’s morgens en ’s middags te horen zijn. Zeepfabrikanten waren de eersten die deze middag-series uitgebreid gebruikten en omdat acteurs nu eenmaal acteurs zijn, is de naam blijven hangen.

Het synoniem soap tragedy wordt voor het eerst vermeld in Those Radio Soap Tragedies, door Charles A. Maddry, predikant van de Avondale Baptist Church in Jacksonville, Florida, gepubliceerd in The Christian Century van augustus 1938:

Ik noem ze de “soap tragedies”-hoewel een paar ervan reuzel-, bonen- en meeltragedies zijn-omdat het mij bij de gratie van zeep is toegestaan tranen te vergieten voor deze personages die zoveel onder het leven lijden.

De Chatham Press (Chatham, New Jersey) van 15 maart 1940 maakte een vergelijking tussen soap-tragedies en paardenopera’s:

LIJST DE VROUWEN?

De radio denkt van wel, en schotelt “soap-tragedies” voor, waarnaast “paardenopera’s” klassiekers zijn. 84,92 procent van de daglichturen dat de mensen van de vrijetijdsklasse, onze dames allemaal, zitten en luisteren, zijn gevuld met gewauwel. (De vrouwen van New Rochelle hebben een “ik luister niet” pact.) En bewijst het feit dat deze programma’s resultaten behalen en de verkoop beïnvloeden iets?
Niettegenstaande, dit is duidelijk “Ladies First.” Als ze boven het idiote niveau staan, laat ze het dan zeggen. Een pennykaart weegt een ton als er een suggestie op staat voor een commercieel programma. De zakzenuw van een radiokoper is gevoeliger dan de vleugel van een vleermuis.

De Rotarian van juli 1940 publiceerde Can US Radio Regulate Itself? No!, waarin Paul Hutchinson, hoofdredacteur van The Christian Century, schreef:

Heb je ooit naar de dagprogramma’s geluisterd? Helaas hebben de meeste lezers van The Rotarian niet veel overdag geluisterd. Ik ook niet, totdat ik ongeveer twee jaar geleden voor een verblijf van zes maanden in bed belandde. Welnu, als u de diepten van de menselijke traagheid wilt peilen – om een woord te gebruiken dat mijn universiteitsdochters expressief vinden – daag ik u uit om een week, slechts één week, te luisteren naar de ochtendlijke soap van de radio. Het is daarin dat het kwaad van de reclame de diepten uitzoekt. De programma’s veranderen om het kwartier, en in de meeste gevallen duurt het gepalaver van de omroeper ongeveer vier van de 15 minuten. Maar zelfs dat smeuïge “Ladies, do you know…” is niet zo onzinnig als wat erop volgt.

Het Amerikaanse tijdschrift Life van 27 april 1942 publiceerde Soap Operas and Freaks: Daytime serials are sad, waarin het volgende staat:

Radio heeft een prachtige diversiteit. Er zijn griezelprogramma’s, zoals ‘Go Get It’, waarvan de deelnemers op grillige speurtochten worden gestuurd. Er zijn intellectuele fora, zoals ‘Round Table’, waarin universiteitsprofessoren aan het woord komen. Er zijn ook soap opera’s.
Soap opera’s, zo genoemd omdat veel sponsors zeep verkopen, zijn 15 minuten durende series overdag, gericht op huisvrouwen. Sommige mensen noemen ze “wasbord huilers.” De centrale figuur is meestal een nobele vrouw die de problemen van anderen probeert op te lossen. Niemand kent de problemen die een soap-opera heldin ziet. De afleveringen zijn doordrenkt met tranen, kwellingen, ingewikkelde misverstanden. Toch kreeg Sandra Michael, auteur van de soap ‘Against The Storm’, dit jaar de University of Georgia Peabody Award voor haar uitstekende werk en voor het inbrengen van een nieuwe geest in de dagdrama’s.

Het duurde niet lang voordat soap figuurlijk werd gebruikt om elk onwaarschijnlijk, ingewikkeld of emotioneel verhaal aan te duiden. Het vroegst bekende gebruik is in The Lady in the Lake (1944), van de Amerikaanse romanschrijver Raymond Chandler (1888-1959):

Ze pakte haar spullen en ging diezelfde avond nog naar beneden. Ik heb haar niet meer gezien. Ik wil haar ook niet meer zien. Ik heb al een maand niets meer van Muriel gehoord, geen enkel woord. Ik heb geen idee waar ze nu is. Met een andere vent, misschien. Ik hoop dat hij haar beter behandelt dan ik deed. Bedankt voor het luisteren naar de soap.

De verkorte vorm soap is voor het eerst opgenomen in Are Soap Operas Only Suds? Twintig miljoen vrouwen luisteren dagelijks naar de series en vinden daarin een wereld van dromen. Is het effect goed of slecht? van de Amerikaanse auteur en boekcriticus John K. Hutchens (1905-95), gepubliceerd in The New York Times Magazine van 28 maart 1943:

Niet alle “soaps” zijn zo dolkomisch, en ze worden niet allemaal geproduceerd als door een machine.

De afkorting soapies komt voor het eerst voor in 1964 in een verhaal van Frederik Pohl (1919-2013), Amerikaans schrijver van sciencefiction, gepubliceerd in Galaxy Magazine:

Je had een zenuwinzinking het jaar na je ontslag, ruimtecafard, zoals ze het op de soapies noemen. Yellow fever is what we called it on the Moon.

Its recognised singular is soapie rather than soapy. In de New York Times van 1 juli 1974 stond in de rubriek “Morning Afternoon Evening Cable TV”:

“Daughters Courageous” (1939). The Lane Sisters, John Garfield, Claude Rains. Een soapie, dat wel. En gedateerd. Maar aangenaam vrolijk.