Toen Engeland op zoek was naar hout voor de wederopbouw van haar eens zo grote marinevloot, richtten de ogen zich op de bossen van witte eik in de Amerikaanse koloniën, want in de jaren 1700 was alle Engelse eik geveld. Britse scheepsbouwers minachtten eik uit de Nieuwe Wereld echter als inferieur. Trotse Amerikaanse bouwers wisten wel beter en bouwden schepen van inheems hout. Het beroemde fregat Constitution, bekend onder de naam Old Ironsides, had een kanonnendek van witte eik uit Massachusetts, een kiel van witte eik uit New Jersey, en een geraamte en planken van prachtige bomen uit Maryland. Terwijl de zeekapiteins van New England hun volledig Amerikaanse schepen van wit-eik naar alle uithoeken van de wereld lieten varen, maakte een andere groeiende industrie ook op grote schaal gebruik van het hout. Al sinds de koloniale tijd maakten kuipers met de hand staven van witte eik voor vaten. En naarmate de handelsvloot van de jonge natie meer en meer de zeeën bevoer, nam deze steeds meer kuiperij mee voor de exporthandel. Een deel ging naar de wijngaarden in Frankrijk, of naar West-Indië voor de productie van rum en melasse. Later, tijdens het Victoriaanse tijdperk aan het eind van de 19e eeuw, kwam er nog een andere toepassing, namelijk als fijn hout voor meubelen. Gebeitst en sterk gevernist werd het verkocht als Gouden Eik, en het bereikte een populariteit die aanhield tot in de missiemeubelen van de jaren 1920. Vandaag de dag vertegenwoordigt witte eik minder dan een vijfde van al het eikenhout – rood en wit – dat in de V.S. wordt geoogst, ook al is het enigszins herleefd voor meubels en kasten

Houtidentificatie

Hoewel je tientallen soorten witte eik kunt vinden die bijna overal in de V.S. groeien, is de grootste van allemaal Quercus alba. Genaamd staaf eik en vorkblad witte eik, kan de boom groeien tot zware grootte binnen zijn bereik. Bomen met een diameter van meer dan 8′ en een hoogte van meer dan 150′ zijn waargenomen. Meestal hebben de bomen een diameter van 3-4′ en zijn ze 80-100′ hoog. Witte eik is gemakkelijk te herkennen aan de rondlobbige bladeren (de bladeren van rode eik hebben scherp toegespitste lobben). Als er geen bladeren zijn, kun je de witte eik herkennen aan zijn lichte, asgrauwe schors met geschubde platen. Of zoek naar eikels. Die van de witte eik hebben een ondiep kapje met een satijnzachte binnenkant. De eikelkap van de rode eik is van binnen behaard. Het hout van de witte eik is niet wit zoals de naam doet vermoeden. Het is bruin. En in tegenstelling tot de eindnerf van rode eik, die grote open poriën vertoont, vertoont die van witte eik een strak gesloten formatie. Droog weegt wit eiken ongeveer 47 pond per kubieke voet en heeft een rechte, grove nerf die bij het zagen op de kwartieren vaak een gegolfd beeld oplevert.

Toepassingen in de houtbewerking

In tegenstelling tot rood eiken is wit eiken bestand tegen vocht en rotting, waardoor het ideaal is voor buitenmeubelen en boten. Binnenshuis is het een klasse hout voor tafels en stoelen, vloeren en sierlijsten, en draaiwerk. Mandenmakers vertrouwen ook op het groene hout. Maar vanwege zijn hardheid zijn houtsnijders er niet dol op.

Beschikbaarheid

De timmerindustrie scheert alle witte eiken over één kam, dus het kan zijn dat u niet altijd Quercus alba krijgt. Maak je geen zorgen, alle soorten hebben dezelfde houteigenschappen. Wit eikenhout is overal verkrijgbaar en kost ongeveer $2 per plankvoet; voor kwartiers gezaagd hout is dat drie keer zo duur. Fineer kost ongeveer 50 cent per vierkante voet, en gelaagd hout van wit-eik wordt overal verkocht. Wit eiken vereist een zorgvuldige behandeling tijdens het droogproces om er zeker van te zijn dat de planken vrij zijn van seizoensgebonden gebreken, zoals interne honingkammen, dus controleer alle twijfelachtige planken zorgvuldig voor u koopt. U kunt ook informeren naar de herkomst van het hout. Langzamer gegroeid hout uit de Appalachen en het noorden biedt een gemakkelijker te bewerken textuur dan die uit de zuidelijke bodemgebieden, hoewel ze er hetzelfde uit kunnen zien.

Bewerkingsmethoden

De hardheid van wit eikenhout vereist elektrisch gereedschap, maar het zou geen problemen moeten geven zolang u het volgende in gedachten houdt:

• Omdat wit eikenhout de snijkanten afstompt, moet u hardmetalen scharen en zaagbladen gebruiken.
• De rechte nerf van het hout biedt slechts matige weerstand tegen scheuren, maar de hardheid vereist een langzame aanvoersnelheid.
• Wit eiken heeft ook een grotere neiging tot splinteren dan rood eiken. Dat betekent dat je een paar keer ondiep moet frezen met de schaaf of frees bij het afnemen van het materiaal.
• Bij het frezen van wit eiken, vooral aan de kopse kant, moet je ook’ ondiep frezen. Bij het frezen van wit eiken, vooral aan de kopse kant, moet u ook ondiepe gangen nemen. Gebruik bij dwarszagen een rugplank om splinter- en spaanvrij te frezen. De oogstrelende stralen kunnen omhoog komen of afbrokkelen, dus werk langzaam. Dit hardhout vereist ook lagere toerentallen (ongeveer 500 omwentelingen per minuut of minder) op de boorpers.
• Ook hier vereist de hardheid van het hout het schuren met steeds fijnere korrels. Probeer deze houtsoort niet te orbitschuren, want wervelingen zijn moeilijk te verwijderen.
• Het hoge looizuur van wit eikenhout zal, bij gebruik voor buitenprojecten, gewone schroeven zwart maken en het hout bevlekken. Hoewel ze duurder zijn, gebruik bevestigingsmiddelen van messing of roestvrij staal voor een langdurig mooi uiterlijk. En boor wit eikenhout altijd voor op bevestigingsmiddelen.
• Gebruik geen caseïnelijm bij wit eikenhout. De bestanddelen ervan reageren met het hoge looizuurgehalte van het hout en de lijm zal niet goed hechten.
• Witte eik reageert goed op alle beitsen en afwerkingen, en in tegenstelling tot rode eik met open nerven is het niet nodig om te plamuren voor gladheid.

Carving comments

Gewapend met een hamer en zeer scherpe gutsen (of power-carving tools), pakken alleen doortastende carvers witte eik aan. Een tip: Slijp de snijkanten tot een diepe afschuining van 25°-30° voor het opruwen. Voor de ondiepere, scherende sneden van detailwerk, ga terug naar een schuine hoek van 15°-20°.

draaitrucs

• Voor het draaien tussen centers, vermijd splinters door het hout in te gaan met een scherp, zuiver snijgereedschap, zoals een spies, en neem ondiepe sneden.
• Slijp je draaigereedschap vaker wanneer je wit eikenhout bewerkt, zodat ze nooit het hout schuren.

In de winkel beproefde technieken

Uitzonderingen en tips voor de in dit nummer behandelde houtsoorten vindt u onder kopjes elders op deze pagina.

• Voor stabiliteit in het gebruik, bewerk altijd hout met een maximaal vochtgehalte van 8 procent.
• Voer rechtkorrelig hout in schaafmessen in een hoek van 90°. Om scheuren te voorkomen, voert u hout met een gerimpelde of gedraaide nerf onder een kleine hoek (ongeveer 15°) in en maakt u ondiepe sneden van ongeveer 1⁄32″.
• Voor zuivere sneden, scheurt u met een scheurprofielmes dat 24-32 tanden heeft. Voor glad afkorten heeft u ten minste een blad met 40 tanden nodig.
• Mijd boren met draaiboren. Deze hebben de neiging te slingeren en uitbreken te veroorzaken. Gebruik een steunplaat onder het werkstuk.
• Boor voorboorgaten voor schroeven.
• Boor met scherpe, bij voorkeur hardmetalen, bits en doe ondiepe passages om uitbranden te voorkomen.
• Snijden in hardhout betekent over het algemeen ondiepe gutsafschuiningen-15° tot 20°-en ondiepe zaagsneden.