Terwijl het gemakkelijk is om codependency te begrijpen als het gaat om middelenmisbruik, is het soms veel moeilijker om codependency te herkennen als het zich voordoet in onze relaties.

Stel dat je net clean bent en nu heb je iemand anders ontmoet die herstellende is en die je wereld op een nieuw ritme laat draaien. De liefde voelt zo intens dat je je afvraagt hoe je ooit zonder die persoon hebt kunnen leven, maar langzaam wordt de liefde zo krachtig dat je je zorgen begint te maken over het alleen zijn.

Je maakt jezelf wijs dat dit normaal is, omdat dit type liefde is wat je kent als normaal. Wat anderen zouden zien als waarschuwingssignalen, zie jij als onbetwistbare uitingen van ware liefde. Maar wat als die persoon weer begint te drinken? Als een persoon in herstel, geloof je dat je de macht hebt om hen te redden.

Opeens, vind je jezelf bezorgd wanneer je geliefde een telefoontje niet beantwoordt. Je verzint excuses waarom hun wandaden niet hun schuld zijn. Je maakt het je missie om hen te helpen. Ondertussen vergeet je je eigen zelfzorg. De vooruitgang die je hebt geboekt begint te ontsporen. Het dagelijks leven draait om de ander en ervoor zorgen dat het goed met hem gaat. Daar is niets mis mee, toch? De waarheid is dat het goed voelt om je nodig te voelen. Maar voor degenen onder ons die herstellende zijn, leidt het ruilen van stoffen voor de behoeften van een ander tot een nieuw pad van zelfvernietiging.

Een deel van Maslow’s hiërarchie van behoeften stelt dat we verbinding nodig hebben als een psychologische behoefte op ons pad naar zelfverwezenlijking. Het is dus logisch dat het helpen van anderen van vitaal belang is voor onze eigen groei. Maar wanneer het helpen te ver gaat, wordt het schadelijk voor beide partijen en leidt het tot codependency.

Codependency wordt gedefinieerd als een overmatige emotionele of psychologische afhankelijkheid van een partner, meestal een partner die steun nodig heeft als gevolg van een ziekte of verslaving. Codependency staat ook bekend als “relatieverslaving” omdat het een persoon belemmert in het onderhouden van een gezonde, langdurige relatie.

Een artikel uit 2013 gepubliceerd in Psychology Today, merkt op dat in het verleden codependency vaak werd gezien als een relatie tussen een persoon die worstelt met middelenmisbruik en zijn of haar enabler. Tegenwoordig wordt codependency echter veel breder gezien als een emotionele afhankelijkheid die hoogstwaarschijnlijk zijn oorsprong vindt in de kindertijd.

Kinderen zijn zeer beïnvloedbaar. Ze hebben liefde en toewijding nodig om een veilige basis voor volwassenheid te creëren. Wanneer er een gebrek of verstoring is in hun gevoel van veiligheid of emotionele rijping, kan het kind andere mensen gaan zoeken om een laag gevoel van eigenwaarde te compenseren.

Het gebrek aan vervulling van lichamelijke en psychische behoeften komt het vaakst voor in disfunctionele omgevingen waarin een kind kan ervaren:

• Chaos en onvoorspelbaarheid
• Schaamte
• Manipulatie
• Geschuld
• Monetiserende liefde
• Onrealistische verwachtingen
• Emotionele of fysieke verwaarlozing
• Overdreven hardvochtigheid of misbruik
• Onwil van ouders om toe te geven dat er een probleem is en weigeren om hulp van buitenaf te zoeken

In de situatie van een disfunctioneel gezin, gaan kinderen er vaak van uit dat zij verantwoordelijk zijn voor de disharmonie.

In sommige gevallen groeien kinderen op met het aannemen van ongepaste identiteiten, zoals het zijn van een verzorger, een term die “parentificatie” wordt genoemd, waarbij de rol tussen kind en ouder wordt omgekeerd.

Volgens een artikel uit 1999, gepubliceerd in het American Journal of Family Therapy, is parentificatie nog meer uitgesproken in gezinnen waar een of beide ouders lijdt aan middelenmisbruik of geestesziekte. In deze situatie nemen kinderen vaak de verantwoordelijkheid op zich om ervoor te zorgen dat het huis niet afbrandt of dat jongere broers en zussen te eten krijgen.

Bovendien bleek uit de studie dat gevoelens van lage eigenwaarde en giftige schaamte kenmerken zijn van een codependent persoon. In gevallen van parentificatie, de omkering van de rollen van kind en ouder, past het kind zich aan aan een ongezonde waardering van zijn of haar “ware zelf.”

Kinderen uit disfunctionele gezinnen zullen de behoefte ontwikkelen om de mensen om hen heen gelukkig te houden. Zij zullen degenen zijn die geven en geven, die nooit hun mond open doen, en die emotionele vervulling zoeken in de tevredenheid van een ander.

Helaas volgt codependency een kind vaak tot in de volwassenheid. Enkele van de manieren waarop dit disfunctioneren zich uit in de volwassenheid zijn:

• Je verwart liefde met pijn. Je hebt in je kindertijd geleerd dat mensen die zeggen dat ze van je houden, je vaak pijn doen, tegen je liegen, je verraden. Dit wordt een vertrouwde dynamiek die zich in de volwassenheid herhaalt.
• Je weet niet hoe je gezonde grenzen moet stellen. Of je hebt kwetsbare grenzen waar je te gemakkelijk aan toegeeft of je sluit mensen volledig buiten.
• Je voelt je voortdurend schuldig. U merkt dat u zich schuldig voelt omdat u de problemen thuis niet kunt oplossen. Door de verstoring thuis voelt u zich schuldig als er goede dingen met u gebeuren. Je hebt het gevoel dat je het niet verdient om gelukkig te zijn.
• Je vertrouwt mensen niet. Door chronische teleurstellingen en gevoelens van verraad door familie, bent u op uw hoede voor mensen en vermoedt u dat er altijd iets voor u verborgen wordt gehouden.
• U wordt overbezorgd van verantwoordelijkheid of controle. Als kind moest u verantwoordelijkheden dragen die uw leeftijd te boven gingen. Dus, als het leven chaotisch begint aan te voelen, klampt u zich vast aan uw vermogen om mensen of situaties te beheersen.
• U voelt zich alleen. Omdat u nooit een betrouwbare band hebt gevoeld met de volwassenen in uw leven, groeit u op met het gevoel alleen in de wereld te staan.
• U bent hyper kritisch op uzelf. Je voelt dat je in wezen gebrekkig bent en hebt een gebrek aan eigenwaarde, waardoor je het gevoel hebt dat je geluk onwaardig bent.

Het probleem met de kindertijd is dat je meer dan waarschijnlijk vastzit in je omstandigheden. Maar als volwassene hoef je niet door te gaan met een erfenis van codependent relaties.

Het is zelfs nog meer van vitaal belang voor een persoon in herstel om codependent neigingen te herkennen. Het opofferen van je behoeften voor anderen zal alleen je hart openen voor kwetsbaarheid. Laat u niet ontmoedigen; met hulp kunt u leren hoe u gezonde grenzen kunt stellen en langdurige en zinvolle relaties kunt ontwikkelen.