“De volkstellingsgegevens uit Duitsland en Oostenrijk uit deze tijd waren over het algemeen vrij goed – vooral omdat ze hierop voorbereidingen troffen. Uit andere delen van Europa, met name Oost-Europa, zijn ze minder betrouwbaar.”

Dr. Barabra Warnock praat me bij over een kaart die is bevestigd aan de muur van de Weiner Holocaust Library in het Londense Russell Square. Daar wordt een tentoonstelling gehouden onder de titel Vergeten slachtoffers: de nazi-genocide op Roma en Sinti. De kaart, die landen bestrijkt van Kroatië in het westen tot de USSR in het oosten, laat in detail zien hoe de Roma werden opgepakt en in die specifieke plaatsen werden afgeslacht tijdens de Porajmos – de zigeuner holocaust.

“Schattingen lopen sterk uiteen vanwege de gegevens, maar algemeen wordt aangenomen dat tot 500.000 Roma in Europa zijn vermoord. Sommige schattingen gaan zelfs uit van anderhalf miljoen.”

In Kroatië vervolgde de fascistische Ustase hardnekkig de Roma-bevolking en deporteerde hen naar werkkampen en het concentratiekamp Jasenovac (waar ergens tussen de 10 en 20.000 Roma werden vermoord). In Servië werden in speciale kampen en in mobiele gaswagens massamoorden op Roma gepleegd. Op de Krim schoten zwervende bendes nazi-soldaten en hun collaborateurs Roma op zicht dood.

Later die dag probeerde ik de tentoonstelling aan mijn Roma-moeder te vertellen. Ze vroeg me of ik ooit had nagedacht over de mensen in onze stamboom die bij deze gruweldaden betrokken waren geweest; over de takken die vele decennia voordat een van ons was geboren, waren afgesneden. Die gedachte is sindsdien niet meer uit mijn gedachten verdwenen.

Op 26 november 1935 werden de Roma door het naziregime gedefinieerd als “vijanden van de op ras gebaseerde staat”. De Weiner Holocaust-tentoonstelling schetst wat er daarna gebeurde en toont de gettovorming, vervolging en industriële slachting van de Roma-bevolking in Europa. Er zijn verhalen te zien van mensen als Magarete Kraus, die in 1943 als tiener naar Auschwitz werd gedeporteerd, waar ze tyfus kreeg en waar experimenten op haar werden uitgevoerd. Mensen als Hermine Hovarth, die getuige was van de verkrachting van en moord op andere Roma-vrouwen in “het zigeunerkamp” in het concentratiekamp Ravensbrück, voordat ze zelf werd gemarteld. Mensen als Hans Braun, die gedwongen werd te werken in een munitiefabriek voordat hij naar Auschwitz-Birkenau werd gestuurd en met zijn familie werd herenigd, alleen om hen te zien sterven door ziekte, verhongering of vergassing.

In de nasleep van de holocaust konden degenen die de kampen overleefden, “schadevergoeding” eisen van de Duitse regering. Hans Braun vroeg precies dat aan. Op het formulier van het Britse Rode Kruis stond dat de reden voor zijn gevangenschap “Zigeuner” was – het Duitse woord voor zigeuner. Zijn aanvraag voor fondsen werd afgewezen op grond van het feit dat hij gevangen was gezet, niet op grond van ras, maar omdat hij “een misdadiger” was.

Het zou tot 1982 duren voordat West-Duitsland formeel erkende dat er een genocide op Roma had plaatsgevonden.

De verhalen over de “liquidatie” van tienduizenden mensen zoals ik holden me uit. Ze zijn zo gruwelijk, zo grafisch en misselijkmakend dat het onmogelijk is ze volledig te bevatten. Maar het zijn misschien de details die me het meeste angst aanjagen; de bijna alledaagse details die laten zien hoe anti-Roma sentimenten geïnstitutionaliseerd waren, niet alleen tijdens de holocaust, maar ook nog jaren daarna, zelfs tot op de dag van vandaag.

In mei 2017 werden drie jonge Roma-meisjes bij een opzettelijke brandstichting levend verbrand toen ze sliepen in hun caravan net buiten Rome. In 2003 werd de 15-jarige reiziger Johnny Delany doodgeschopt. Toen zijn aanvallers wegvluchtten, zouden ze hebben gezegd: “Hij is verdomme maar een zigeuner”. Ze werden veroordeeld voor de moord, maar de rechter weigerde te aanvaarden dat de aanval racistisch gemotiveerd was.

Uit een rapport uit 2017 van de Traveller-beweging bleek dat 91 procent van de zigeuners, Roma en travellers discriminatie had ervaren. 77 procent van ons is slachtoffer geweest van haatdragende taal of haatmisdrijven. Uit dezelfde enquête bleek ook dat 40 procent van de Britse ouders “ongelukkig” zou zijn als een naast familielid een relatie zou aangaan met een reiziger. Volgens een rapport van het EHRM uit 2018 voelt 44 procent van de mensen zich comfortabel bij het openlijk uiten van negatieve vooroordelen jegens zigeunergemeenschappen.

Eerder dit jaar veroordeelde een speciale VN-rapporteur de Britse regering voor haar falen om systemisch racisme tegen zigeuners, Roma en Travellers aan te pakken – en toch gaat het nog steeds door. Vorige maand nog werden woonwagens in Glastonbury, Somerset, opzettelijk in brand gestoken (hoewel er gelukkig niemand gewond raakte). Enkele dagen later kondigde minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel een reeks nieuwe maatregelen aan die specifiek gericht waren op de reizende gemeenschap en die uiteindelijk in het manifest van de Conservatieve Partij terechtkwamen, onder een paragraaf over criminaliteit. “We zullen kampen van onbevoegde reizigers aanpakken,” staat er. “Wij zullen de politie nieuwe bevoegdheden geven om bezittingen en voertuigen van onbevoegden te arresteren en in beslag te nemen, teneinde onze gemeenschappen te beschermen. We zullen opzettelijke overtreding strafbaar stellen, en we zullen ook gemeenteraden meer bevoegdheden geven binnen het planningssysteem.”

Op grond van het regeringsbeleid inzake de planning van standplaatsen voor woonwagenbewoners moeten lokale overheden in Engeland vijf jaar land beschikbaar stellen voor standplaatsen voor zigeuners en woonwagenbewoners. Minder dan een derde van de benodigde plaatsen is al gebouwd. De nieuwe voorstellen van de regering verbieden dat zigeuners hun kampeerplaats opslaan op plaatsen die geen goedgekeurd terrein voor woonwagenbewoners zijn, maar bevatten geen plannen om hun eigen beleid inzake woonwagenlocaties uit te breiden of te handhaven. Deze maatregelen zijn een directe aanval op de cultuur en gewoonten van een volk dat al bijna 300 jaar langer in het Verenigd Koninkrijk woont dan de Conservatieve Partij bestaat.

Vergelijkingen met de holocaust, of het aanroepen ervan in een betoog over de vervolging van een bepaald volk, kunnen extreem lijken. Maar als ik om me heen kijk, ben ik echt bang voor hoe de toekomst eruit ziet voor de Roma in het Verenigd Koninkrijk. Het zou niet onterecht zijn om te zeggen dat de demonisering van een reeds vervolgd volk echo’s heeft van het Duitsland van de jaren 1930. 70 jaar na de grootschalige afslachting van Roma in heel Europa kijken we terug op die ondenkbare gruwelen en vragen we ons af hoe ze hebben kunnen gebeuren. Het antwoord is: ze beginnen zo. Met de institutionalisering van eeuwenoude vooroordelen. Met de langzame sluip van criminalisering, demonisering en gettovorming van een heel volk.

Er is, terecht, veel aandacht geweest voor de hypocrisie, de leugens en de gemasseerde cijfers in het partijmanifest van de Tory’s, maar nu we steeds dichter bij 12 december komen, is het belangrijk om niet te vergeten dat de Conservatieven een zeer reële bedreiging vormen voor gedenigreerde gemeenschappen in dit hele land. We kunnen niet toestaan dat dit het begin wordt van een nieuwe, meer vastberaden, meer aanhoudende aanval op de Roma-bevolking. Een stem op de Conservatieve partij is precies dat.

Volg Ben Smoke op Twitter.

Geniet je van dit artikel? Like Huck op Facebook of volg ons op Twitter.