Discussie

Autonomische functie is vaak de “Assepoester Modaliteit” van de functie van een zenuw. De meer voor de hand liggende motorische en sensorische tekorten kunnen het beeld van de symptomen domineren. Sympatische ongemyeliniseerde vezels in een perifere zenuw behoren tot de vezels die het best bestand zijn tegen mechanisch trauma. Beschadiging van deze vezels wijst dan ook op een ernstiger letsel. Verstoring van de sympathische functie is daarom een belangrijk vroeg kenmerk van zenuwbeschadiging. Het testen van de autonome functie kan moeilijk zijn en er zijn verschillende methoden in gebruik. Elke methode berust op het direct of indirect testen op de aanwezigheid van zweet.

De eenvoudigste methode is het zoeken naar zweetdruppeltjes.1 Waarschijnlijk de meest gebruikte test is de balpen-test. Deze berust op het verlies van tasthechting in een anhydrotisch gebied wanneer een balpen lichtjes over de huid wordt getrokken.2 Door de huid lichtjes te bestuiven met grijs quinizarinepoeder (zetmeel en jodium) worden de natte gebieden als dieppaars zichtbaar. De afdruktest, waarbij triketohydrindenehydraat wordt gebruikt, werkt op soortgelijke wijze.3 Meer kwantificeerbare resultaten kunnen worden verkregen door de huidweerstand te testen met een elektronische ohmmeter (de Richter dermometer), waarbij droge huidgebieden een hogere weerstand hebben.

Moberg4,5 en anderen6,7,8 hebben gesuggereerd dat de resultaten van de tweepuntsdiscriminatietest en de afdruktest het nauwst gecorreleerd zijn met de uiteindelijke handfunctie. De afdruktest is rommelig en onhandig. Het is ook afhankelijk van de mogelijkheid om de chemische reagentia droog te houden; in de praktijk kan dit moeilijk zijn.

Het veel voorkomende klinische scenario van een verwonding bij een jonge of beschonken patiënt kan een uitdaging vormen bij het proberen vast te stellen van de aanwezigheid van een gelijktijdig zenuwletsel. Chirurgische exploratie is vaak noodzakelijk om de diagnose vast te stellen of een herhaald klinisch onderzoek wanneer de patiënt meer coöperatief is. De standaardmethode van tweepuntsdiscriminatie is niet altijd haalbaar bij een kind en is afhankelijk van een zekere mate van medewerking van de volwassen patiënt. De meer objectieve tests op basis van zweet zijn slordig en technisch moeilijk, en worden daarom niet vaak gebruikt.

Door bij opname op de ongevalsafdeling het getraumatiseerde vingerbeen eenvoudigweg in een nat wattenstaafje te wikkelen, zal bij eventueel later onderzoek van de verdeling van de huidrimpels door de gewondenarts binnen enkele minuten blijken of er sprake is van ernstig letsel aan de autonome (en dus andere) vezels. Dit voorkomt hopelijk onnodige chirurgische exploratie, of de nog ernstiger gevolgen van een gemist zenuwletsel. AT heeft ook gewerkt in de ontwikkelingslanden, waar deze eenvoudige goedkope test uiterst nuttig is gebleken in de context van beperkte medische middelen.