De laatste tijd probeer ik een dierbare te helpen om door een moeilijke depressiegolf te komen. Niets lijkt hen op te beuren en ze weigeren professionele hulp te zoeken, dus hun mogelijkheden zijn beperkt.

Het kan moeilijk zijn om iemand te zien verdrinken als ze weigeren om ook maar één vlot binnen handbereik te grijpen.

Ze geloven niet in depressie, ook al vertonen ze veel van de veelbetekenende tekenen, dus ze zijn niet bereid om de middelen te gebruiken om hulp te bieden bij depressie. Ik probeer de technieken, hulpmiddelen en tactieken die in het verleden voor mij hebben gewerkt in onze gewone gesprekken te verweven, maar het kan moeilijk zijn om iemand te zien verdrinken als hij weigert om ook maar één vlot binnen handbereik te grijpen.

Ik hou van hen, maar kan niet voor hen leven.

Het kan vermoeiend zijn en op sommige dagen kan er gewoon niet op mij worden geleund omdat ook ik mijn eigen steun nodig heb.

Dat zijn de dagen waarop ik hun telefoontje mis, niet zo snel een sms’je terugstuur of hen uitnodig voor een kop koffie en een praatje. Ik heb gezonde grenzen gesteld en voel me niet slecht om ‘nee’ te zeggen. Ik hou van deze persoon, maar ik kan niet voor hem leven.

Dinsdag, na een paar dagen zonder veel communicatie, spraken we af voor een koffiebabbel. Ze waren niet in de beste stemming en hadden het duidelijk moeilijk. Nadat we koffie en snacks hadden besteld, gingen we zitten en ik vroeg: ‘Hoe gaat het met je?’

‘Ik denk niet dat iemand me zou missen als ik ophield te bestaan,’ was het nuchtere antwoord van hen.

Ik haalde onmiddellijk mijn mentale rolodex tevoorschijn voor gesprekken over zelfmoordgedachten en de juiste vragen om te stellen. Voordat ik iets kon vragen, zwaaiden ze met hun hand voor mijn neus en zeiden: ‘Stop ermee. Ik ben niet suïcidaal, ik weet gewoon dat ik niet veel te bieden heb en de meeste mensen zouden me niet missen als ik weg was. Ik ga mezelf geen pijn doen, dus stop met stressen.’

Wanneer we het gevoel hebben dat anderen niet genoeg van ons houden, moeten we altijd even stoppen en kijken of we wel genoeg van onszelf houden. Je zeef is verstopt door het aanvaarden van liefde van anderen en tenzij je die eerst opruimt, met liefde van jezelf, zul je je nooit toereikend voelen met de liefde van anderen.

‘Ik heb geen idee waarom je je zo zou voelen,’ zei ik terug, ‘ik ken veel mensen die je echt waarderen, en ik denk dat deze gevoelens meer voortkomen uit hoe jij je over jezelf voelt dan uit hoe wij ons over jou voelen.

Wanneer we het gevoel hebben dat anderen niet genoeg van ons houden, moeten we altijd even stoppen en kijken of we wel genoeg van onszelf houden.

‘Je bent al bijna een week MIA,’ antwoordden ze verhit terug. ‘Ja,’ antwoordde ik langzaam terug, ‘ik had de afgelopen dagen andere prioriteiten waar ik me op moest richten, maar dat doet niets af aan hoeveel ik je waardeer. Het is niet omdat ik een paar dagen geen tijd met je heb doorgebracht dat mijn liefde voor jou is weggeëbd… zo werken relaties niet.’

Ik ben niet sterk genoeg om ons beiden te dragen, maar ik wil je graag de weg wijzen.

‘Zoals ik je al eerder heb verteld,’ vervolgde ik langzaam en geduldig, ‘ik heb het gevoel dat je echt worstelt met zaken die veel groter zijn dan wat mijn capaciteiten als vriend inhouden. Ik denk dat een gesprek met een professional je enorm zou helpen. Zelfs praten met je huisarts zou een goede eerste stap zijn. Ik ben niet sterk genoeg om ons beiden te dragen, maar ik wil u graag de weg wijzen.’

Wanneer u pijn lijdt, zult u proberen anderen pijn te doen, in de hoop dat zij de pijn die u doormaakt op de een of andere manier beter zullen begrijpen. Meestal werkt deze tactiek alleen maar om je dierbaren verder van je af te duwen, in plaats van dichterbij.

‘Ik weet het, ik weet het,’ mompelden ze terug, terwijl ze op hun koffie bliezen voordat ze een slok namen, ‘je denkt dat praten zal helpen. Natuurlijk, praten met iemand die betaald wordt om met mij te praten zal helpen,’ vervolgden ze sarcastisch, ‘maar wil je iets weten? Niet één persoon heeft me gebeld of ge-sms’t in drie dagen. Drie dagen Aman, weet je hoe dat voelt?’

‘Natuurlijk doe ik dat,’ zei ik terug, ‘maar dat doet niets af aan de relaties die je hebt. Niemand is je een sms per dag verschuldigd. Je moet ophouden met deze onuitgesproken dingen van je relaties te verwachten, want je laat jezelf in de steek, niet ons.’

Onze verwachtingen van anderen laten ons in de steek, niet het gebrek aan daden van anderen.

Uiteindelijk zag mijn vriend ofwel mijn standpunt in, ofwel besloot hij mij te sussen om zich van het gesprek af te wenden.

Ik heb gemerkt dat geliefden dit vaak doen, vooral als hun depressie hen in een heel diep gat heeft gegraven. Ze beginnen dan zelfspottende opmerkingen te maken over hoe niemand van hen houdt, om hen geeft of hen genoeg waardeert en dat kan heel ongemakkelijk zijn.

Dit zorgt er altijd voor dat ik me van hen terugtrek, omdat ik me er ongemakkelijk bij voel, alsof ik hen in de steek laat als ik niet elk telefoontje beantwoord of beschikbaar ben wanneer ze daarom vragen, en dat kan heel veel zijn om op me te nemen.

Ik ben ook precies geweest waar zij nu zijn.

Wanneer je zo laag staat dat je obsessief de tijd en aandacht van andere mensen nodig hebt, komt dat je relatie nooit ten goede. Het voegt een hoop verantwoordelijkheid en verwachtingen toe aan een relatie waarin een dergelijk niveau niet verwacht zou moeten worden. Natuurlijk mogen we dingen van onze dierbaren verwachten, maar natuurlijk wel met realistische grenzen.

We mogen van onze vrienden verwachten dat ze op tijd zijn voor geplande ontmoetingen, dat ze ons hun onverdeelde aandacht geven als we praten en dat ze er voor ons zijn, in goede en slechte tijden, maar we kunnen niet van ze verwachten dat ze ons uit een psychische aandoening trekken.

Je moet het voortouw nemen in je eigen gezondheid.

Het is zelfs niet de taak van je partner om je in je eentje uit een depressieve toestand te trekken.

Je moet het voortouw nemen in je eigen gezondheid. Je moet professionele hulp en begeleiding zoeken om te zorgen voor een succesvolle overgang uit je huidige mentale toestand. Je moet jezelf onderwijzen zodat je een gereedschapskist van middelen kunt opbouwen die je zal helpen wanneer de volgende depressieve episode door de deur wandelt.

De volgende keer dat je denkt dat niemand genoeg van je houdt, dat je niet genoeg vrienden hebt of dat je vaak eenzaam bent, vraag jezelf dan af of je eerst van jezelf houdt. Vraag jezelf af of je jezelf zou missen. Vraag jezelf af of je bereid bent te doen wat nodig is om jezelf te helpen je geen moment langer zo te voelen dan nodig is.

De volgende keer dat je steeds grotere verwachtingen bij de mensen om je heen begint te dumpen, realiseer je dan dat je misschien onbedoeld jezelf aan het saboteren bent.

Je probeert misschien opzettelijk mensen weg te duwen door jezelf ondraaglijk te maken om bij in de buurt te zijn. Je probeert misschien je eigen voorspelling te vervullen dat niemand er ooit voor je is door het bijna onmogelijk te maken aan al je verwachtingen te voldoen. Ook al is het misschien eng en onbekend, professionele hulp is er niet voor niets en niet gediagnosticeerde psychische aandoeningen zijn niet bedoeld om genegeerd te worden.