De volgorde waarin kleuren wereldwijd een naam krijgen, lijkt te maken te hebben met hoe ogen werken, suggereren computersimulaties met virtuele mensen.

Deze bevindingen suggereren dat golflengten van kleuren die gemakkelijker te zien zijn, ook eerder in de evolutie van een cultuur een naam krijgen.

Een veel voorkomende vraag in de filosofie is of we de wereld allemaal op dezelfde manier zien. Een strategie van wetenschappers om die vraag te onderzoeken is te zien welke kleuren in verschillende culturen namen krijgen. Intrigerend is dat onderzoek in het verleden heeft uitgewezen dat kleuren die in de ene cultuur bekend zijn, in een andere cultuur geen naam hebben, wat suggereert dat verschillende culturen inderdaad verschillende manieren hebben om de wereld te begrijpen.

Een mysterie dat wetenschappers hebben ontdekt, is dat kleurnamen in verschillende culturen altijd in een specifieke volgorde van belangrijkheid lijken voor te komen – zwart, wit, rood, groen, geel en blauw.

“Bijvoorbeeld, als een bevolking een naam heeft voor rood, heeft het ook een naam voor zwart en voor wit; of, als het een naam heeft voor groen, heeft het ook een naam voor rood,” zei onderzoeker Francesca Tria, een natuurkundige aan de ISI Foundation in Turijn, Italië. Maar als een bevolking een naam heeft voor zwart en wit, hoeft dat nog niet te betekenen dat ze ook een naam hebben voor rood.

Om het raadsel van deze kleur-naam hiërarchie op te lossen, ontwierpen Tria en haar collega’s een computersimulatie met paren virtuele mensen, of “agenten,” die geen kennis hadden van namen voor kleuren. De ene agent, de spreker, krijgt twee of meer voorwerpen te zien, verzint een naam voor een kleur om een van de voorwerpen te beschrijven, en verwijst naar het voorwerp met die kleur. De andere persoon, de toehoorder, moet dan raden naar welk voorwerp, en dus welke kleur, de spreker verwees. Wetenschappers herhaalden dit totdat alle agenten overeenstemming hadden bereikt over de kleurnamen.

Een belangrijk kenmerk van deze simulatie was dat de grenzen van het menselijk gezichtsvermogen in acht werden genomen. Onze ogen zijn gevoeliger voor sommige golflengten van licht, of kleuren, dan andere. De agenten in de simulatie hoefden geen onderscheid te maken tussen tinten die een menselijk oog niet kan onderscheiden.

“Ruwweg kunnen menselijke ogen twee kleuren alleen onderscheiden als hun golflengten ten minste een bepaald verschil vertonen – het ‘net waarneembare verschil’,” zei Tria.

De onderzoekers ontdekten dat de tijd die agenten nodig hadden om consensus te bereiken over een kleurnaam in een duidelijke hiërarchie viel – rood, magenta-rood, violet, groen-geel, blauw, oranje en cyaan, in die volgorde. Deze hiërarchie komt ongeveer overeen met de kleurnaamvolgorde in echte culturen. Deze hiërarchie van kleuren komt ook overeen met de grenzen van het menselijk gezichtsvermogen, waarbij het menselijk oog gevoeliger is voor rode golflengten dan die voor blauwe, enzovoort.

“Onze benadering suggereert een mogelijke route naar het ontstaan van hiërarchische kleurcategorieën,” vertelde Tria aan LiveScience. “Mensen hebben de neiging om het meest saillant te reageren op bepaalde delen van het spectrum, waarbij ze vaak voorbeelden voor hen selecteren, en uiteindelijk komt het proces van linguïstische kleurbenoeming, die zich houdt aan universele patronen die resulteren in een nette hiërarchie.”

Tria en haar collega’s Vittorio Loreto en Animesh Mukherjee gedetailleerd hun bevindingen online vandaag (16 april) in de Proceedings of the National Academy of Sciences.

Volg LiveScience voor het laatste wetenschapsnieuws en ontdekkingen op Twitter @livescience en op Facebook.