Wilt Chamberlain’s dominante fysieke aanwezigheid, superieure rebound-vaardigheden en ongeëvenaarde scoringscapaciteiten (met als hoogtepunt het vergaren van 100 punten in één wedstrijd) hebben zijn nalatenschap als een van de grootste basketbalspelers aller tijden gevestigd. Zijn geweldige spel en felle gevechten met Bill Russell van de Boston Celtics hielpen een nationale aanhang te vestigen voor een relatief nieuwe NBA. Chamberlain werd ook (on)beroemd door een aantal van zijn schandalige off-court activiteiten. Eenvoudig gezegd, Wilt Chamberlain was een fascinerende man die het waard was om verder onderzocht te worden.

De geboorte van Wilt

Wilton Norman Chamberlain werd geboren op 21 augustus 1936, als zoon van Olivia Ruth Johnson en William Chamberlain in Philadelphia, Pennsylvania. Hij was een van de negen kinderen van het echtpaar.

Een reus onder de mensen

Chamberlain was torenhoog en 1’1″ groot. Zijn imposante lengte was onvermijdelijk: hij bereikte een lengte van 1,80 m toen hij nog maar 10 jaar oud was en een lengte van 1,80 m toen hij nog een eerstejaars op de middelbare school was. Er was ook een grote omvang op zijn lange frame. Als nieuweling woog hij 250 pond en aan het einde van zijn carrière tikte hij de weegschaal aan op 300 pond.

Succes in een ander spoor

Voordat hij op het hardhout ging spelen, was de sport van Chamberlain eigenlijk atletiek. Chamberlain was een veelzijdig atleet in deze discipline; zijn persoonlijke record bij het hoogspringen was 1,80 m, hij wierp 1,80 m kogelstoten, hij liep de 440 in 49 seconden en hij kon 3,80 m ver springen.

Ziekte

Als zeer jong kind kreeg Chamberlain te maken met een zware longontsteking die hem bijna fataal werd. De ziekte maakte de toekomstige basketbalster erg zwak en zorgde er zelfs voor dat hij een heel schooljaar moest missen.

Niet dol op bijnamen

Het was op de middelbare school waar Chamberlain de beroemde bijnamen kreeg die hem de rest van zijn leven zouden bijblijven. Chamberlain hield niet van “Goliath” of “Wilt de Stilt,” maar wel van “The Big Dipper.” “The Big Dipper” was blijkbaar geïnspireerd op Chamberlain’s voorliefde om met zijn hoofd onder een deuropening door te duiken om te voorkomen dat hij ze zou raken.

Secundary School Star

Toen Philadelphia een basketbalbolwerk was, kwam Chamberlain in het reine met zijn lengte en besloot hij zijn sportieve aandacht te verleggen naar basketbal op Overbrook High School in West Philadelphia (weetje: Will Smith ging jaren later naar de middelbare school). Chamberlain werd een lokale, en uiteindelijk nationale, legende. Tijdens zijn laatste seizoen bij de Overbook Panthers, had hij een reeks van drie wedstrijden waarin hij 74, 78 en 90 punten scoorde. In zijn tijd bij Overbook leidde Chamberlain zijn team naar twee stadskampioenschappen en een totaal winst-verliesrecord van 56-3.

Picking a College

Chamberlain’s legendarische basketbalcarrière op de middelbare school leidde ertoe dat bijna 200 universiteiten in het hele land hem een beurs aanboden. Als Afro-Amerikaan negeerde Chamberlain scholen in het Zuiden omwille van de voortdurende rassenscheiding. Hij negeerde ook aanbiedingen van scholen in New England en, op zoek naar een nieuwe start en een nieuwe omgeving, sloot hij scholen in de buurt van Philadelphia uit, waaronder universiteiten in New York City.

Ten slotte besloot Chamberlain naar het Midwesten te trekken en zich in te schrijven aan de Universiteit van Kansas, onder de voogdij van de befaamde basketbalcoach Phog Allen.

Big Man on Campus

In Kansas bleef Chamberlain zijn spel ontwikkelen, bouwde hij aan zijn nalatenschap en vond hij zelfs nog tijd om aan atletiekwedstrijden deel te nemen. Jammer genoeg, ervoer hij ook racistische hoon van vijandige toeschouwers. Chamberlain’s grootste verwezenlijking op de universiteit was Kansas naar de nationale kampioenschapswedstrijd van 1957 leiden. Hoewel zijn team het moest afleggen tegen de University of North Carolina Tar Heels, werd Chamberlain toch uitgeroepen tot Most Outstanding Player van het toernooi.

Beroemdheid

Geschonken aan de nationale schijnwerpers, werd Chamberlain een beroemdheid tijdens zijn tijd bij de Jayhawks. Als collegiaspeler stond hij in de populaire tijdschriften van die tijd, waaronder Life, Time, Look en Newsweek.

Vroegtijdig de school verlaten

Om Chamberlain’s dominante spel te bestrijden, bedachten tegenstanders verschillende tactieken om hem te stoppen, waaronder double- en triple-teaming, en het lang vasthouden van de bal om Chamberlain de kans op een aanval te ontnemen (de schotklok werd in die tijd nog niet gebruikt in college-basketbal). Hij kon ook niet goed opschieten met de nieuwe coach van Kansas, Dick Harp, die Phog Allen verving nadat deze met pensioen was gegaan.

Toenemende frustratie en de wens om geld te verdienen, besloot Chamberlain af te zien van zijn laatste jaar bij Kansas. Hij maakte zijn aankondiging via een artikel in Look. Het artikel leverde hem een koele $10.000 op, wat in die tijd meer was dan het gemiddelde NBA-contract.

Een Pre-NBA Pro Basketball Carrière

De regels in die tijd verhinderden Chamberlain om direct in de NBA te komen nadat hij de universiteit voortijdig had verlaten. Als gevolg daarvan ging Chamberlain bij de Harlem Globetrotters – het onderhoudende reizende tentoonstellingsteam. Hij speelde met de legendarische Globetrotters Meadowlark Lemon en Tex Harrison. In 2000 werd Chamberlain’s #13 trui door de Globetrotters met pensioen gestuurd.

Playing On Soviet Soil

Chamberlain maakte deel uit van het Harlem Globetrotters team dat in 1959 naar de Sovjet Unie ging voor een serie historische oefenwedstrijden. De reeks bestond uit negen uitverkochte wedstrijden in het Lenin Stadion van Moskou en was een teken van de verbetering van de betrekkingen tussen de VS en de USSR. Tijdens het bezoek ontmoetten Chamberlain en de Globetrotters de toenmalige Sovjet Premier Nikita Chroesjtsjov.

An Incredible Rookie Season

Chamberlain maakte zijn NBA-debuut op 24 oktober 1959, voor zijn geboortestad Philadelphia Warriors. Ondanks het feit dat hij nog een groentje was, werd Chamberlain de best betaalde speler van de competitie nadat hij een contract tekende dat hem 30.000 dollar per jaar betaalde (ongeveer 258.000 dollar in dollars van vandaag). Chamberlain had een ongelooflijke eerstejaars campagne. Hij haalde gemiddeld 37,6 punten en 27 rebounds per wedstrijd, wat beide seizoensrecords waren.

Hij won Rookie of the Year, Most Valuable Player, en de All-Star Game MVP. Geen slechte eerste indruk!

Een opvallende zwakte

Chamberlain had een spel met vele facetten. Hij was een ongelooflijke scorer, een dominante rebounder, een goede verdediger en een uitzonderlijke passer voor zijn positie. Echter, zijn enige zwakte was het nemen van vrije worpen… en het was een vrij slechte zwakte. Van de NBA-spelers met minstens 1200 pogingen tot het nemen van een vrije worp staat Chamberlain op de op twee na laatste plaats, met een carrièrepercentage vrije worpen van slechts 51,1%.

Een reboundmachine

In een wedstrijd van de Philadelphia Warriors tegen de Boston Celtics in het seizoen 1960-61 vestigde Chamberlain het record voor meeste rebounds in één enkele NBA-wedstrijd. The Big Dipper pakte maar liefst 55 rebounds in die wedstrijd. Het record staat vandaag de dag nog steeds en het is onwaarschijnlijk dat het ooit zal worden gebroken.

Chamberlain’s Annus Mirabilis

Een speler die 50 punten scoort in één wedstrijd is een opmerkelijke en zeldzame prestatie. Dat is waarom Chamberlain’s gemiddelde punten per wedstrijd voor het seizoen 1961-62 zo verbijsterend zijn. Zijn gemiddelde van 50.4 punten per wedstrijd is gemakkelijk het hoogste in de NBA geschiedenis. Niet te overtreffen, hij had ook een gemiddelde van 25,7 rebounds per wedstrijd en, misschien wel het meest verbazingwekkende, hij had een gemiddelde van 48,5 minuten per wedstrijd.

Waarom is dit indrukwekkend? Zoals sommigen onder u wellicht weten, duurt een reguliere NBA wedstrijd slechts 48 minuten. Chamberlain moest niet alleen alle reguliere minuten spelen, maar ook vaak tot diep in de verlenging om dat gemiddelde te halen.

The 100 Point Game

Chamberlain’s 1961-62 seizoen wordt het best herinnerd om één legendarische wedstrijd in het bijzonder. Op 2 maart 1962, in een wedstrijd tussen de Philadelphia Warriors en de New York Knicks in Hershey, Pennsylvania, scoorde Chamberlain 100 punten – de meeste punten die een enkele speler ooit in een NBA-wedstrijd heeft gescoord. Als je bedenkt dat hele teams vaak de 100 punten niet halen, is het een record dat het basketbalbegrip te boven gaat.

Het record werd slechts één keer serieus bedreigd, toen Los Angeles Lakers-superster Kobe Bryant 81 punten liet vallen in een wedstrijd uit 2006 tegen de Toronto Raptors. Wat bijdroeg aan de mythische status van Wilt’s wedstrijd was hoe weinig mensen het daadwerkelijk te zien kregen. Voor zo’n gedenkwaardige gebeurtenis werd de wedstrijd niet op televisie uitgezonden en was er slechts een kleine groep pers aanwezig.

Spelen onder een pseudoniem

Toen Chamberlain nog op de middelbare school zat, speelde hij semi-professioneel basketbal onder de naam George Marcus. Chamberlain moest geheimhouden dat hij voor geld speelde, omdat hij dan niet meer in aanmerking zou komen voor de Amateur Athletic Union en de NCAA.

Een hartverscheurend verlies

Het dieptepunt in Chamberlains carrière was Game 7 van de NBA Finals van 1969, toen zijn Lakers verloren van zijn oude rivalen, Bill Russell en de Boston Celtics. De wedstrijd was een spannende aangelegenheid en nadat Chamberlain zijn knie leek te verrekken bij het grijpen van een rebound, werd hij op de bank gezet ten voordele van Mel Counts. Met Counts op de vloer, waren de Lakers in staat de voorsprong te verkleinen. Chamberlain vroeg toen aan zijn coach, Butch van Breda Kolff, om terug in het spel te komen met nog maar een paar minuten te spelen.

Hoewel van Breda Kolff weigerde, en naar verluidt tegen Chamberlain zei: “Ga maar weer zitten met je dikke reet…we hebben je niet nodig.” De Lakers verloren uiteindelijk met een score van 108-106. Chamberlain vergaf van Breda Kolff nooit, en nadat hij vernam dat de Lakers op zoek waren naar een nieuwe coach, nam van Breda Kolff ontslag voor hij ontslagen kon worden. Hij coachte nooit meer een play-off wedstrijd in zijn carrière.

Overweegt vervroegde pensionering

Chamberlain gaf zijn NBA-carrière bijna op na zijn eerste seizoen. Chamberlain had genoeg van de constante agressieve double- en triple-teaming door de verdediging van de tegenstanders, waarvan hij vreesde dat hij op een dag zijn kalmte zou verliezen. Hij werd uiteindelijk overtuigd om te blijven spelen toen Warriors eigenaar Eddie Gottlieb het jaarsalaris van Chamberlain verhoogde tot 65.000 dollar.

Zijn eerste kampioenschap

Tijdens de play-offs van 1967 versloeg Chamberlain eindelijk zijn oude rivaal Bill Russell, toen zijn Philadelphia 76ers de Boston Celtics versloegen in de finale van de Eastern Division. Dit betekende dat hij voor het eerst in zijn carrière in de NBA Finals zou spelen, waar Chamberlain het zou opnemen tegen zijn oude ploeg de Warriors (die inmiddels naar San Francisco waren verhuisd).

In de Finals wonnen Chamberlain en de Sixers een zwaarbevochten reeks, met vier tegen twee games.

Naar La La Land

Na nog een nederlaag tegen Bill Russell en de Celtics in de play-offs van 1967-68, besloten de Sixers Chamberlain te ruilen tegen de Los Angeles Lakers. Het was een mijlpaal voor Chamberlain, want hij zou de rest van zijn leven in Los Angeles blijven wonen.

Bijna tegen de Grootste

Na het seizoen van 1971 daagde Chamberlain Muhammad Ali uit voor een bokswedstrijd. De match zou plaats hebben in de zomer van 1971 in de Astrodome in Houston. Chamberlain ging zelfs zo ver dat hij de hulp inriep van de legendarische trainer Cus d’Amato, maar hij trok zich uiteindelijk op het laatste moment terug uit het gevecht.

Breng een titel naar Tinseltown

Chamberlain won zijn tweede en laatste NBA-kampioenschap met de Los Angeles Lakers in het seizoen 1971-72. In de Finale tegen de Knicks, vocht Chamberlain tegen een zeurende handblessure om zijn team naar de overwinning te leiden in vijf games. Chamberlain zou nog een jaar in de NBA spelen – waar zijn Lakers het in de finale opnieuw tegen de Knicks zouden opnemen, maar dit keer aan de verliezende hand – voordat hij met pensioen ging.

Toetreding tot het nachtleven

Tijdens zijn speeltijd was Chamberlain eigenaar en uitbater van de nachtclub Smalls Paradise in de Harlem-wijk van New York City. Chamberlain doopte de club om tot Big Wilt’s Smalls Paradise en bracht naar verluidt 18 uur per dag door in het etablissement.

Een nieuwe sportieve passie

Met zijn basketbalcarrière achter de rug, richtte Chamberlain zijn aandacht op een andere sport: volleybal. Hij was een stichtend bestuurslid van de pas opgerichte International Volleyball Association. Hij speelde zelfs een paar wedstrijden voor de Seattle Smashers en was de MVP van een van de All-Star-wedstrijden van de competitie.

Mogelijke comeback

Zelfs na zijn pensionering speelde Chamberlain nog steeds recreatief basketbal en kreeg hij aanbiedingen om terug te keren in het spel. De San Diego Conquistadors van de opkomende American Basketball Association tekenden hem in 1973 voor een speler-coach contract, maar een rechtszaak van zijn oude team de Lakers weerhield hem ervan om te spelen. De Cleveland Cavaliers achtervolgden hem in 1980 en vijf jaar later boden de New Jersey Nets de toen 50-jarige Chamberlain een contract aan, maar beide keren weigerde Chamberlain.

Terug naar zijn roots

In 1970 keerde Chamberlain terug naar zijn baanwortels door Wilt’s Athletic Club op te richten, een atletiekclub gevestigd in Zuid-Californië. Het beroemdste lid van de club was een jonge Florence Griffith Joyner. Dit was voordat ze bekend werd als de snelste vrouw aller tijden door wereldrecords te vestigen op de 100m en 200m.

Ze won drie gouden medailles op de Olympische Spelen van Seoel in 1988, en haar records staan tot op de dag van vandaag.

Zijn beurt op het witte doek

Chamberlain maakte zijn Hollywood-debuut in de film Conan the Destroyer uit 1984. Chamberlain speelde het personage van Bombaata, de nemesis van het titelpersonage van de film, iconisch gespeeld door Arnold Schwarzenegger.

Voor altijd vereeuwigd

Chamberlain werd in 1979 opgenomen in de Naismith Memorial Basketball Hall of Fame, en in 1996, ter ere van het 50-jarig bestaan van de NBA, werd hij uitgeroepen tot een van de 50 beste spelers van de competitie.

Regels veranderen om zijn dominantie te beteugelen

Door zijn dominante spel op het veld moest de NBA een aantal regelwijzigingen doorvoeren. Zo werd het geschilderde gebied op het veld vergroot, werden er regels voor aanvallende inmenging ingevoerd en werden de procedures voor het nemen van vrije worpen en de inbound aangepast.

Eén voor de recordboeken

Chamberlain is de snelste speler die in 941 wedstrijden 30.000 punten in zijn carrière haalde (Michael Jordan, de tweede op de lijst, bereikte dit aantal in 960 wedstrijden). Aan het eind van zijn carrière had Chamberlain het record voor meeste punten in zijn loopbaan met 31.419. Zijn record is sindsdien echter gepasseerd door Kareem Abdul-Jabbar, Karl Malone, Kobe Bryant, LeBron James, Michael Jordan en Dirk Nowitzki.

Chamberlain heeft ook het record voor meeste rebounds in zijn carrière met 23.924. Misschien wel het meest indrukwekkend is dat hij het record van de meeste 30 punten/30 rebounds op zijn naam heeft staan met 124. Om het in perspectief te zetten, alle andere NBA spelers samen hebben dit slechts 32 keer gedaan. In totaal heeft Chamberlain 72 NBA-records op zijn naam staan.

A Very Bold Claim

Als levenslange vrijgezel en beruchte ladies man werd Chamberlain bekend om een bepaalde statistiek buiten het veld. In zijn autobiografie uit 1991, A View From Above, deed Chamberlain de opzienbarende bewering dat hij seksuele relaties had gehad met 20.000 vrouwen. Chamberlain’s bewering lokte zowel kritiek als spot uit (als je het uitrekent, lijkt zijn bewering een beetje…onwaarschijnlijk). In zijn latere jaren ontmoedigde en betreurde Chamberlain echter zijn promiscue levensstijl.

Hij zei tegen een interviewer: “Met al jullie mannen daarbuiten die denken dat het hebben van duizend verschillende dames best cool is, ik heb in mijn leven geleerd…dat het hebben van één vrouw duizend verschillende keren veel bevredigender is.”

Een groot huis voor de Big Dipper

Tijdens zijn tijd als Laker begon Chamberlain aan de bouw van zijn droomhuis in de Los Angeles wijk Bel-Air. Het unieke huis, dat hij Ursa Major noemde als een knipoog naar zijn bijnaam The Big Dipper, werd ontworpen door architect David Tenneson Rich. Het huis, dat op een stuk grond van 2,5 hectare stond, kijkt uit over het Bel-Air Reservoir. In 2018 kwam Ursa Major op de markt voor bijna $ 19 miljoen.

De dood van Chamberlain

In zijn latere jaren begon Chamberlain te lijden aan een reeks hartproblemen. Op 12 oktober 1999 overleed Chamberlain aan congestief hartfalen. Hij werd 63.

Establishing the Legend

Als tiener werkte Chamberlain tijdens zijn zomervakanties als piccolo in het Kushter’s Hotel, een populair vakantieoord in de Catskill Mountains in New York. In zijn vrije tijd speelde Chamberlain verder basketbal in het resort en maakte indruk op gast Red Auerbach, die de coach was van de Boston Celtics waarmee Chamberlain gedurende zijn carrière vele aanvaringen zou hebben.

Auerbach overtuigde de jonge Chamberlain om een één-tegen-één wedstrijd te spelen met college ster B.H. Born. Chamberlain domineerde Born absoluut in hun matchup. Born was zo kapot van het verlies dat hij besloot zijn dromen om in de NBA te spelen op te geven. Dat noem ik nog eens een pak slaag.

Sponsordeals

Zoals alle grote atleten had Chamberlain een overvloed aan sponsordeals. Hij verscheen in een groot aantal televisiespotjes voor bedrijven als TWA, American Express, Le Tigre Clothing, Drexel Burnham, Volkswagen en Foot Locker.

Een gedisciplineerde aanpak

Ondanks zijn vasthoudende manier van verdedigen, heeft Chamberlain nooit een overtreding gemaakt in een NBA-wedstrijd. Chamberlain was erg trots op zijn gedisciplineerde aanpak van het spel, en ik ben er zeker van dat zijn teamgenoten net zo tevreden waren.

Another Impressive Game

Chamberlain is een van de slechts twee spelers in de NBA-geschiedenis die een dubbele triple-double heeft genoteerd – 20 of meer in drie verschillende statistische categorieën. Dit gebeurde in een wedstrijd in 1968 toen hij 22 punten, 25 rebounds en 21 assists registreerde. Deze prestatie werd uiteindelijk in 2019 geëvenaard door Oklahoma City Thunder-ster Russell Westbrook.

Chamberlain the Commuter

Tijdens zijn tijd dat hij voor de Philadelphia Warriors en de Philadelphia 76ers speelde, woonde Chamberlain in New York City. Chamberlain gaf de voorkeur aan de felle lichten van de Big Apple, maar moest twee uur pendelen van zijn huis in Manhattan naar wedstrijden en trainingen in Philly.

Zijn grootste rivaal

Vóór Bird-Magic of LeBron-Durant was er Russell-Chamberlain. Chamberlains grootste rivaal op het veld was Boston Celtics center Bill Russell. Terwijl Chamberlain de veel indrukwekkendere individuele statistieken had, had Russell de grotere teamprestaties. Ze ontmoetten elkaar acht keer in de play-offs en Russell’s Celtics wonnen zeven van die keren.

Russell won ook 11 NBA kampioenschapstitels, terwijl Chamberlain er slechts twee won. Buiten het veld hadden de twee een goede vriendschap, tot een ruzie die werd aangewakkerd door Russell’s beschuldiging dat Chamberlain opgaf in de 1969 NBA Finals. Ze spraken bijna twee decennia lang niet meer met elkaar, maar konden het uiteindelijk bijleggen.

Toen Chamberlain overleed, kreeg zijn neef de opdracht om Russell als een van de eersten op de hoogte te brengen.

Feesten de nacht ervoor

Een indrukwekkend weetje over de legendarische 100-punten wedstrijd was dat Chamberlain de hele nacht ervoor had gefeest in New York City. Zonder slaap en met het begin van een kater stapte Chamberlain om 8 uur ’s morgens op de trein naar Philadelphia. In Philly ontmoette hij enkele vrienden voor een lange lunch, waardoor hij bijna de teambus naar Hershey miste.

Trots was Chamberlain in staat om op tijd te komen voor de wedstrijd en basketbalgeschiedenis te schrijven.

Secret Weapon

Chamberlain ging maar liefst 32 keer naar de vrije worplijn in zijn 100-punten wedstrijd. Je zou denken dat dit zijn kansen om punten te scoren ernstig zou schaden, maar Chamberlain had die avond een truc achter de hand: hij schoot zijn vrije worpen onderhands. Een effectieve, maar beschamende methode, Chamberlain miste meestal bovenhands in plaats van belachelijk te worden gemaakt met de granny shot.

Op 2 maart echter, hield hij vast aan de onderhandse, en uiteindelijk maakte hij 28 vrije worpen, wat de meeste vrije worpen ooit in een NBA wedstrijd waren in meer dan twee decennia.