Onze enige bron voor de regeerperiode van Xerxes II en Sogdianus is de Griekse auteur Ctesias van Cnidus, een van de meest onbetrouwbare schrijvers uit de Oudheid. In het achttiende boek van zijn Geschiedenis van de Perzen stelt hij dat Xerxes II de enige wettige zoon was van koning Artaxerxes I en koningin Damaspia (die verder onbekend is); Xerxes was aangesteld als kroonprins (mathišta).noot Toen Artaxerxes en Damaspia op dezelfde dag stierven, volgde hij de troon op. Het laatste spijkerschrifttablet (gevonden in Nippur) uit de regering van Artaxerxes I is gedateerd 24 december 424; er zijn geen tabletten uit de regering van Xerxes II.

Een van zijn halfbroers, Sogdianus, de zoon van Artaxerxes en een Babylonische vrouw genaamd Alogyne, spande echter tegen hem samen. Ctesias noemt nog twee andere samenzweerders bij naam: Pharnacyas en Menostanes. Op de vijfenveertigste dag van zijn bewind werd Xerxes gedood toen hij dronken was. Sogdianus werd koning.

Bij het horen van het nieuws voelde een andere halfbroer, Ochus, de zoon van Artaxerxes en een andere Babylonische vrouw, Cosmartidene genaamd, zich onteerd, omdat hij hoger in rang was. Hij was immers niet alleen een bastaardzoon van Artaxerxes, maar hij was ook diens schoonzoon, omdat hij getrouwd was met Parysatis, de dochter van Artaxerxes en een derde Babylonische concubine, Andia genaamd. Hij weigerde Sogdianus hulde te brengen; in plaats daarvan smeedde hij een complot met de bevelhebber van de cavalerie, Arbarios, en werd koning. Zijn troonnaam was Darius II Nothus. Sogdianus was zes maanden en vijftien dagen koning geweest. Zijn mede-samenzweerder Pharnacyas werd terechtgesteld en Menostanes pleegde zelfmoord.

Tot zover Ctesias. De eerste Babylonische tablet gedateerd op Darius’ heerschappij is van 10 januari 423. Het is opmerkelijk dat er geen tabletten zijn die gedateerd zijn op Xerxes II of Sogdianus. Erger nog, de periode tussen 24 december 424 en 10 januari 423 is te kort voor de regeerperiode van beide koningen.

Waarschijnlijk hebben Ochus en Sogdianus zich op hetzelfde moment tot koning uitgeroepen, toen zij hoorden van de dood van hun vader. Als dit juist is, had het Achaemenidische rijk gedurende korte tijd drie koningen: Xerxes II in het Perzische hartland, Darius in Hyrcania (waar hij satraap was), Media, Babylonië en Egypte (waar satraap Arsames de kant van hem koos), en Sogdianus waarschijnlijk in Elam.

Opgemerkt kan worden dat Menostanes bekend is uit het archief van de Murašû-familie uit Nippur, een Babylonische stad. Het is waarschijnlijk geen toeval dat de naam Manuštânu vrijwel onmiddellijk na de toetreding van Darius II uit hun archieven verdwijnt. Zijn domeinen gingen over op ene Artahšar, die waarschijnlijk dezelfde is als Artoxares, een Perzische edelman die de kant van Darius koos.

Literatuur

S. Zawadzki, “De omstandigheden van de ambtsaanvaarding van Darius II” in Jaarbericht Ex Oriente Lux 34 (1995-1996) 45-49