Experts discuss the repercussions had the crown defeated parliament for the future of English rule

Subscribe to All About History now for amazing savings!

Wat zou er gebeurd zijn als Charles I de Burgeroorlog had gewonnen?

Christopher Langley: Een serieus beleid om nationale en lokale raden te zuiveren van degenen die duidelijk ontevreden waren met de royalistische zaak. Degenen die van partij waren veranderd, zouden worden getolereerd in ruil voor een eed waarin zij hun trouw zouden betuigen – vergelijkbaar met de eed die na 1660 door zijn zoon werd afgelegd. Karel zou zijn religieuze politiek hebben moeten wijzigen. Een breed opgezet systeem met bisschoppen aan het hoofd zou blijven bestaan, maar misschien zouden de plaatselijke tuchtstructuren zijn aangepast om plaatselijk beheer mogelijk te maken. Extremisten aan beide zijden (presbyteriaans, katholiek of radicaal) zouden zijn buitengesloten.

John Morrill: Het hangt ervan af of het werd gewonnen door een knock-out slag, zoals een volledige overwinning bij Edgehill of Turnham Green en een koninklijke bezetting van Londen, of als gevolg van een ‘winnend gelijkspel’ – in dat geval een onderhandelde regeling waarbij Charles ermee instemde de concessies die hij in 1640 en 1641 had gedaan te honoreren, maar niet de nieuwe eisen van 1642 en later.

Welke veldslagen zou Karel hebben moeten winnen om de oorlog weer in handen te krijgen?

Langley: Dit is een moeilijke vraag omdat veel afhing van politieke machinaties na de veldslagen. Ik ben geneigd te zeggen dat een beslissende overwinning bij Edgehill een meer dramatische opmars naar de hoofdstad mogelijk zou hebben gemaakt – het verlies van elke echte royalistische aanwezigheid in het zuidoosten belemmerde de oorlogsinspanningen in ernstige mate. Een echte overwinning van de koningsgezinden in de eerste Slag bij Edgehill zou sommigen in het Parlement ertoe kunnen hebben gebracht hun houding te verzachten en zou Charles een belangrijke troef in handen hebben gegeven om te onderhandelen. Anderzijds was Marston Moor in 1644 van cruciaal belang omdat het ernstige gevolgen had voor elke royalistische wens om aanhangers in Schotland, Ierland en het noorden van Engeland aan zich te binden.

Wat zou er gebeurd zijn met Oliver Cromwell, het Roundhead-leger en de parlementaire aanhangers?

Langley: Met de mogelijkheid om het New Model Army te verslaan, zou de onderhandelingspositie van de royalisten veel sterker zijn geweest. Charles wilde misschien dat het Nieuw Model zou worden ontbonden, maar dan had hij wel te maken gehad met de achterstallige soldij die sinds de oprichting was opgebouwd. Als Charles in een vroeg stadium van het conflict het pleit had gewonnen, zou Cromwell misschien gevangen zijn genomen, maar zijn positie zou niet zo prominent zijn geweest. Na Marston Moor in 1644 rees Cromwells ster pas echt. Cromwells lot zou afhankelijk zijn geweest van zijn eigen reactie. Als hij zich echter tegen Charles bleef verzetten en weigerde diens gezag te aanvaarden, zou hij wegens landverraad zijn terechtgesteld.

Zou Charles nu de volledige macht over het Engelse Parlement hebben?

Morrill: In het onwaarschijnlijke geval dat Charles een algehele overwinning zou behalen, zou hij hebben geprobeerd de persoonlijke heerschappij te hervatten. Zonder buitenlandse dreiging en met een economie die de recessie van de oorlogstijd te boven was gekomen, had hij het waarschijnlijk met de beschikbare middelen gered, maar Charles zijnde zouden er waarschijnlijk provocaties zijn geweest. De geest van het puritanisme was uit de fles en het is bijna onmogelijk om te zien hoe hij zich zo verstandig gedroeg als zijn zoon deed om dat probleem op te lossen.

Would England have regressed as a country without having a parliament?

Langley: Na de driejaarlijkse wet van 1641 zou het parlement zeker zijn teruggeroepen. De vraag ‘wanneer’ is lastiger. Ik ben geneigd te denken dat Karel een gezuiverd parlement zou hebben teruggeroepen en onder druk zou hebben gezet om wetten aan te nemen tegen figuren die verraad pleegden. Natuurlijk zou Karel ook te maken hebben gehad met de ‘ordonnanties’ (in plaats van regelrechte ‘wetten’) die het Parlement tijdens zijn afwezigheid had aangenomen. Aangezien veel van deze verordeningen verband hielden met het genereren van geld, is men geneigd aan te nemen dat Karel sommige ervan zou hebben gehandhaafd en ze zou hebben afgestempeld als volwaardige wetten. Na de vrees voor sociale onrust werd de terugkeer naar stabiliteit in sommige kringen wellicht met vreugde begroet. Het parlement had al concessies van Karel gekregen, zodat Engeland na een Royalistische overwinning niet als een absolutistische staat te voorschijn zou zijn gekomen. Ondanks de 11 jaar dat Charles zonder parlement regeerde, had hij geen plannen voor serieuze hervormingen zoals we die later in de eeuw bij ‘absolutistische’ Franse koningen aantreffen.

Wat zou de religieuze reactie zijn geweest?

Langley: Charles was voorstander van een brede Kerk van Engeland met hemzelf aan het hoofd, gesteund door een reeks aartsbisschoppen. In het geval van een overwinning, kon Charles niet eenvoudig de klok terugdraaien. Als er vóór 1646 (toen de Westminster Assembly belangrijke delen van de Anglicaanse Kerk afschafte) een beslissende overwinning was behaald, zou er minder werk hoeven te worden verzet. De druk om de kerk te hervormen zou zijn blijven bestaan en sommige presbyterianen in de Westminster Assembly drongen al aan op een middenweg.

Morrill: Charles geloofde dat hij aan God verantwoording zou afleggen voor zijn daden als hoofd van de Kerk. Hij geloofde ook dat de Kerk van Engeland zowel katholiek als gereformeerd was – dat zij rechtstreeks afstamde van de apostolische kerk, maar de corrupties had afgeworpen die in de eredienst en de praktijk waren ingevoerd door bisschoppen en patriarchen van Rome, die ook gezag hadden geclaimd over alle andere patriarchen.

Hoe zou het Ierland en Schotland vergaan zijn onder het voortgezette koningschap van Karel?

Langley: Charles regeerde Schotland zoals zijn vader: in absentia. Ik zie Charles niet meer ‘hands on’ worden met Schotland als hij in Engeland had gezegevierd. Het idee van één godsdienstpolitiek voor Engeland, Schotland en Ierland mag dan vertraagd zijn, het was wel iets waar Karel zich voor inzette. Een Engelse invasie in Schotland zou vermeden zijn, want dat zou verdeeldheid hebben gezaaid onder de Engelsen – veel Engelse puriteinen zagen de Schotse presbyterianen nog steeds als een baken van hoop en zouden misschien de kant van hen gekozen hebben.

Wat Ierland betreft, was de situatie anders. Charles had veel steun, maar er was meer daadkracht nodig geweest. Een overwinning in Engeland zou Karel in staat hebben gesteld ofwel van tactiek te veranderen, ofwel de onderhandelingen met de katholieke confederatie helemaal af te breken. Dublin en het Pale bleven grotendeels loyaal, maar het is moeilijk voorstelbaar dat Karel het Ierse verzet zou neerslaan zonder een invasie over land.

Morrill: Charles had Schotland met rust kunnen laten. Hij had in 1641 een deal met hen gesloten die we tegenwoordig devolution max zouden noemen – zelfbeschikking en zelfbestuur met hem als marionettenkoning. Hij had kunnen proberen te verdelen en te heersen, maar dat zou laag op zijn prioriteitenlijst hebben gestaan toen hij probeerde Engeland weer op te bouwen. Ierland stond al eind 1964 voor 85% onder Iers-katholieke controle en hij zou best een deal kunnen hebben gesloten met de Ierse Confederatie – een soort maximale devolutie – om geen geld te hoeven steken in de herovering van Ierland. We hadden zelfs de verdeling van 1921 in een katholiek zuiden en een protestants noorden 300 jaar eerder kunnen krijgen!

Hoe zou Engeland er in 1651 hebben uitgezien na een royalistische overwinning?

Langley: Sommige historici hebben de Cromwelliaanse jaren 1650 beschreven als een ‘politiestaat’. Charles vreesde wellicht soortgelijke dissidentie van ontevreden individuen en koos ervoor om iets te doen aan de ongereguleerde drukpersen in Londen en probeerde hun output te controleren. De aanwezigheid van veel troepen leverde problemen op voor het Cromwelliaanse regime – ik zie geen reden waarom een leger Charles niet ook hoofdpijn zou hebben bezorgd. In Schotland zouden gedemobiliseerde troepen zijn teruggekeerd om te vechten in de eindfase van de Dertigjarige Oorlog.

De religieuze experimenten die in de jaren 1650 onder Cromwell plaatsvonden, zouden onder Charles totaal anders zijn geweest. Charles zou hebben geprobeerd Engeland terug te brengen tot een Anglicaans middenweg – en er zijn genoeg aanwijzingen dat gematigde Anglicanen verspreid over het Engeland van de jaren 1650 dit zouden hebben toegejuicht. Religieuze dissidentie zou – net als voor de oorlog – ondergronds zijn gegaan, maar zou in de daaropvolgende decennia wellicht tot problemen hebben geleid voor het Stuart-regime.

Hoe zou deze de waarschijnlijkheid van toekomstige revoluties in andere naties hebben beïnvloed?

Morrill: De inspiratie van de Engelse Revolutie voor latere revoluties is juist dat; de revolutie van 1649 en de buitengewone uitstorting van radicale geschriften in de jaren 1646-59 – Milton, Harrington, Algernon Sidney, Cromwell. Als er geen revolutie van 1649 was geweest, zou geen van die dingen hebben kunnen gebeuren.

Oorspronkelijk gepubliceerd in All About History 17