Als je naar nieuwsbeelden van een uitbarsting kijkt en zelf niet in de buurt van een vulkaan woont, vraag je je misschien af: “Waarom zou iemand ervoor kiezen om daar te gaan wonen?”

Er wordt verondersteld dat wonen op vulkanen levensgevaarlijk is, en dat mensen daar wonen omdat ze geen keus hebben. Maar hoewel het zeker risico’s met zich meebrengt, zijn er vele redenen waarom mensen ervoor kiezen om op vulkanen te wonen, van culturele tot economische. De eenvoudigste reden is er een waar de meesten van ons zich in kunnen vinden.

“Velen zijn er geboren, en hebben er altijd gewoond,” vertelde Boris Behncke, een vulkanoloog aan het Italiaanse Nationale Instituut voor Geofysica en Vulkanologie, aan Earther. “Het is ons thuis.”

Vulkanen komen meestal alleen in het nieuws als ze mensen of hun bezittingen verwoesten. Daardoor hebben vulkanen een slechte pers gekregen”, aldus Amy Donovan, vulkanoloog aan de universiteit van Cambridge.

“We denken vaak aan hen als de slechteriken, maar dat is niet de juiste manier om naar hen te kijken,” vertelde Sara McBride, een rampenonderzoeker bij de United States Geological Survey, aan Earther. “Vulkanen zijn de grote witte haaien van de geologie.”

Het stereotype beeld dat velen van ons hebben van vulkanen – onophoudelijk lava spuwende, as-belchende, bom-werpende, dood-dodende bergen – houdt eenvoudigweg geen stand bij wetenschappelijk onderzoek. “Er zijn niet meer dan een handvol actief op elk moment, maar dat is niet wat tekenfilms en films ons hebben doen geloven,” Karen Holmberg, een archeoloog en vulkaan liefhebber aan de New York University, vertelde Earther.

Gezien de infrequentie van extravagante uitbarstingen-voor de meeste actieve vulkanen, de tijdschalen van dergelijke gebeurtenissen variëren van tientallen jaren tot eeuwen-het kan “perfect rationeel” zijn om op hen te leven, vertelde Donovan aan Earther. Dane DuPont, een bewoner van Leilani Estates en beheerder van de Hawaii Tracker Facebook groep, vergelijkt het leven in de Kilauea vulkaan met gokken: Je kunt de dobbelstenen gooien met een gebeurtenis die maar eens in de 50 jaar voorkomt, of je kunt aan de kust in Florida wonen en elk jaar door een orkaan worden geteisterd. Het is een traag bewegende, sexy ramp die veel ogen trekt,” zei DuPont. Maar ondanks het feit dat hij gedwongen werd te evacueren tijdens de recente, ongekende uitbarsting van de Kilauea – waarbij 320.000 zwembaden ter grootte van een Olympisch zwembad aan lava door het landschap raasden en 700 huizen verwoestten – blijft hij optimistisch. Die uitbarsting, hoe traumatiserend ook voor velen, heeft uiteindelijk geen levens geëist.

Jenni Barclay, vulkanoloog aan de Universiteit van East Anglia, vertelde Earther dat de vraag waarom mensen in de buurt van vulkanen wonen net zo goed kan worden gesteld aan stadsbewoners, die te maken hebben met meer criminaliteit en vaak, ergere vervuiling. In beide gevallen zullen de bewoners waarschijnlijk antwoorden dat de voordelen opwegen tegen de risico’s.

“e mensen wonen niet ’toevallig’ in de buurt van vulkanen, maar vanwege de hulpbronnen in de buurt van die vulkanen die historisch gezien belangrijk waren voor doorvoer, handel en landbouw,” vertelde Sarah DeYoung, een assistent-professor aan het Institute for Disaster Management van de Universiteit van Georgia, aan Earther.

Neem de Etna op Sicilië. Ondanks dat het een van Europa’s meest actieve en gevaarlijke vulkanen is, wonen er een miljoen mensen op de hellingen. Sommigen van hen, zoals Marco de Grazia, runnen wijnmakerijen. Die van hem, de Tenuta delle Terre Nere, profiteert niet alleen van de unieke bodem, maar ook van de microklimaten die ontstaan door de hoge ligging van de vulkaan.

“Het is gemakkelijk om een grote wijn te maken, maar heel moeilijk om een fijne wijn te maken,” vertelde hij Earther. “Welnu, net als in de Bourgogne geeft de Etna de respectvolle wijnmaker het voorrecht uitmuntende wijnen te maken.”

Lava-uitstroom en de mogelijke toekomstige instorting van de flanken van de Etna lijken hem niet te verontrusten: Zulke weinig voorkomende risico’s zijn “deel van het pakket” zei hij. Antonio Benanti, van de Benanti wijnmakerij op de hellingen van de Etna en voorzitter van het Etna Denominazione di Origine Controllata Consortium, is het daarmee eens. “De risico’s en het gevaar zitten altijd wel ergens in ons achterhoofd,” vertelde hij aan Earther. Maar, vervolgde Benanti, de voordelen van de vulkaan “zijn duidelijk groter dan de risico’s.”

Net als in Hawaii speelt toerisme een grote rol voor de Etna. Zoals Donovan opmerkte, doet deze sector het zo goed dat telkens wanneer een uitbarsting de kabelbaan naar de top vernielt, deze gewoon weer wordt opgebouwd, waarbij de wrakstukken van de oude kabelbaan op hun plaats worden gelaten zodat voorbijgangers ze op de weg naar boven kunnen zien.

Toerisme is ook big business op de vulkaan Kawah Ijen, in Oost-Java, Indonesië, merkt vulkanoloog Loÿc Vanderkluysen van de Drexel University op. De vulkaan is beroemd om de blauwe vlammen die uit de zwavelhoudende lava tevoorschijn komen. Van oudsher ontgint de plaatselijke bevolking de zwavelafzettingen van de vulkaan, wat zeer schadelijk is voor hun gezondheid, maar de laatste jaren ziet Vanderkluysen het gebied veranderen in een nationaal park, vol toeristen die de gloeiende vlammen willen zien.

“De mijnwerkers zijn gidsen en dragers geworden. Tegen betaling zetten ze nog even hun zware, met zwavel geladen manden op hun schouders, net lang genoeg zodat je een foto kunt maken,” legt hij uit. “Ik kan het ze niet kwalijk nemen; het is een veel gezondere levensstijl dan zwavel mijnen, en betaalt ook veel beter.”

Indonesië is, helaas, geen vreemde van vulkanisch geïnduceerde tragedies. Gayatri Indah Marliyani, assistent-professor geologie aan de Gadjah Mada-universiteit in Yogyakarta, Indonesië, is zich daar terdege van bewust. Zij woont vrij dicht bij de actieve Merapi-vulkaan, waarvan de uitbarstingen levens en eigendommen kunnen bedreigen.

Maar dat betekent niet dat de vulkaan alleen maar gevreesd wordt. “Ik heb altijd dit gevoel van het houden van de vulkaan in plaats van het te zien als een bedreiging,” vertelde Marliyani aan Earther.

Suggererend dat ze misschien bevooroordeeld is vanwege haar wetenschappelijke interesse in hen, merkte ze op dat voor anderen, Indonesië’s vulkanen vruchtbare grond bieden om gewassen te verbouwen, zoetwaterkanalen, wilde grassen om vee te voeden, en natuurlijk, “frisse lucht en een prachtig landschap.”

Vanderkluysen van de Drexel University merkte op dat er voor sommige gemeenschappen in Indonesië een sterke culturele band bestaat met vulkanen. De Tenggerese bevolking laat bijvoorbeeld tijdens hun jaarlijkse Yadnya Kasada-ceremonie offers achter voor berggoden aan de kraterrand van een vulkaan met de naam Bromo.

Voor degenen die in de buurt van Kilauea wonen, is er vaak ook een spiritueel element in het spel: de vulkaangodin Pele, die naar verluidt in de krater van Kilauea woont, wordt door velen diep vereerd. En hoewel het voor buitenstaanders misschien moeilijk te begrijpen is, kan die verering een belangrijke rol spelen in hoe de bewoners over uitbarstingen denken. Herinner je je die auto die door lava werd verzwolgen tijdens Kilauea’s meest recente vuurwerk? Volgens Holmberg accepteerde de eigenaar het verlies vrij gemakkelijk.

“Dat is zo’n uniek Hawaïaans perspectief,” zei ze.

Dat gezegd hebbende, kunnen soortgelijke houdingen worden gevonden in de hele Stille Oceaan. Nico Fournier, een senior vulkaangeofysicus bij het Nieuw-Zeelandse GNS, zei dat Māori stammen vulkanen niet als een bedreiging zien. “De maunga als gevaarlijk beschouwen is eigenlijk een belediging” voor de Nieuw-Zeelanders in het algemeen, zei hij.

Natuurlijk zijn er veel mensen die niet zozeer uit eerbied voor vulkanen leven, maar meer uit noodzaak. Bruce Houghton, een professor in de vulkanologie aan de Universiteit van Hawai’i in Manoa, vertelde Earther dat het land in het Puna-district op de hellingen van Kilauea erg goedkoop is omdat het een hoger risico loopt om te worden getroffen door een uitbarsting. “Het is vaak de enige betaalbare optie,” zei hij.

Anderen zijn gedwongen geweest om in de buurt van vulkanen te wonen, met tragische gevolgen. Jazmin Scarlett, student historische en sociale vulkanologie aan de Universiteit van Hull, bestudeert het West-Indische St. Vincent en de vulkaan Soufrière. Vóór het Europese contact leefde de inheemse bevolking van het eiland langs de kust, maar toen het eiland in de jaren 1760 een Britse kolonie werd, werden zij tot slaven gemaakt en dichter naar de vulkaan geduwd. In 1812 stierven veel slaven die op plantages in de buurt van de vulkaan werkten tijdens een krachtige uitbarsting.

Na nog een verwoestende uitbarsting in 1902-3 kregen zelfvoorzienende boeren – vaak de bevrijde nakomelingen van voormalige slaven – weinig tot geen financiële hulp om hun leven weer op te bouwen, in tegenstelling tot hun blanke tegenhangers. Zelfs nu nog zijn de mensen die het dichtst bij de vulkaan in het noorden wonen, de armste en kwetsbaarste op het eiland.

Afgezien van de financiën zijn er ook mensen die misschien van de gevaarlijke vulkanen zouden wegtrekken, ware het niet van de sociale terugslag. “Mensen hebben daar uitgebreide familie, vrienden, banen en een gevoel van verbondenheid met hun gemeenschap, dus weggaan is niet altijd een eenvoudige oplossing,” zei DeYoung van de Universiteit van Georgia.

Laure Fallou, een seismologische sociologe bij het Europees-Mediterraan Seismologisch Centrum, was het daarmee eens. Gevaarlijke uitbarstingen zetten de meeste mensen er niet toe aan na te denken over vertrek, zei ze. In plaats daarvan vragen ze zich af hoe ze met dergelijke gebeurtenissen moeten omgaan, en wat de regering zal doen om te helpen.

Voor miljoenen mensen over de hele planeet zijn actieve vulkanen gewoon waar ze wonen, en hun huis verlaten in het aangezicht van een tragedie is slechts één helft van de vergelijking. Waar we leven en opgroeien vormt ons tot de volwassenen die we worden, en vulkanen zijn krachtige agenten in dit opzicht. Ze achterlaten is niet gemakkelijk.

“Als je opgroeit in de buurt van een vulkaan en je gaat daar weg, dan mis je een deel van jezelf, denk ik,” zei Fallou.