Harde critici zijn vaak getalenteerde, intelligente en productieve mensen. Helaas hebben ze een gebrek dat hen ertoe dwingt anderen in diskrediet te brengen – soms bijna alsof ze een ziekte diagnosticeren die moet worden uitgeroeid. Het lijkt erop dat ze leven volgens de beroemde kwinkslag van Mark Twain: “Niets moet zo hervormd worden als de gewoonten van anderen.”

In de taal van de zelfhulp- en herstelbewegingen lijden deze mensen vaak aan een aandoening die bekend staat als, “If You Spot It, You Got It.” Het werkt als volgt: Je merkt op dat collega X een aandoening heeft die, in jouw ogen, een kwaal is. Vervolgens neem je het op je om hem te veroordelen voor zijn aandoening – ongeacht of het al dan niet zijn on-the-job prestaties schaadt of een negatief effect heeft op het groepsmoraal.

Wat deze dynamiek zo lelijk maakt, is dat zonder het te weten aan de persoon die wordt aangevallen, de criticus wordt gedreven om kritiek te leveren door een onderdrukt-en-onverdraaglijk gevoel dat hij “heeft” wat hij betreurt in anderen.

Bij voorbeeld, jaren geleden zaten een klant van mij en ik aan tafel toen hij vroeg of ik hem kon helpen met een dilemma: “Diane, mijn comptroller, een vrouw die 100% toegewijd is aan het bedrijf, is ook smeriger dan een autowrakhond. Ze controleert niet alleen de uitgaven; ze slaat mensen in elkaar voor wat zij ziet als verspilling, niet-naleving van het protocol, problemen met de administratie… niets groots, maar dingen die technisch fout zijn. Als ze denkt dat je met onkostendeclaraties knoeit – bijvoorbeeld een lunch declareren die niet 100% zakelijk is – zal ze je aanvallen als Muhammad Ali in zijn beste jaren. Ze valt mijn EVP van verkoop zo regelmatig aan, dat hij zweert ontslag te nemen als ik haar niet ontsla.”

Mijn cliënt was niet voorbereid op mijn antwoord: “Ik durf te wedden dat Diane de boeken vervalst zodat ze geld kan opstrijken.”

Nadat hij op adem was gekomen, nam mijn cliënt mijn weddenschap aan. “Diane is zo eerlijk dat ze priester zou kunnen worden als de paus vrouwen in die rol zou toestaan,” zei hij.

Maar binnen een jaar was hij verplicht een zeldzame doos Cubaanse sigaren voor me te kopen nadat we onze weddenschap hadden verloren: het bleek dat Diane al 20 jaar fondsen had verduisterd.

Dat is een extreem voorbeeld van IYSIYGI-gedrag, maar of het nu een sterk of een mild geval is, het is een vorm van wat de psycholoog projectie noemt: Een psychologisch afweermechanisme dat iemand in staat stelt zijn eigen problemen te ontkennen door die eigenschappen aan anderen toe te schrijven. Projectie laat ons de eigenschappen veroordelen of die we onsmakelijk, weerzinwekkend, of strafwaardig vinden. IYSIYGI gedrag kan soms goedaardig zijn – zoals ik mijn vrouw berispel omdat ze ontelbare paren schoenen in huis heeft laten rondslingeren terwijl mijn bonsai werktafel eruit ziet alsof er een aardbeving heeft plaatsgevonden – maar meestal is het dat niet. Voortdurende IYSIYGI aanvallen kunnen belangrijke bedreigingen worden voor het bedrijfsmoraal.

Toen ik mijn cliënt wedde dat Diane bezig was met crimineel gedrag, gedroeg ik me ook “crimineel”: Snoep stelen van een baby. Na jarenlang IYSIYGI verdedigingstactieken te hebben bestudeerd, wist ik dat iedereen die blijk gaf van hyperrigide moralisme -gekoppeld aan een intens vooroordeel tegen overtreders- waarschijnlijk vreselijk tekort schoot.

Op een heel reële manier zijn Diane en allen die anderen veroordelen vanwege IYSIYGI drijfveren gevangen in Shakespeareaanse “doth protest too much” defensiviteit. De angst dat je eigen onderdelen niet in orde zijn – niet de gebreken van iemand anders – is de emotionele pijn die een IYSIYGI aanval uitlokt.

IYSIYGI gedrag is een vrij diepgeworteld probleem dat een clinicus nodig heeft, niet een coach, om op te lossen. Dat gezegd hebbende, er is veel dat managers kunnen doen om deze dynamiek in hun teams te minimaliseren.

De eerste stap is het negeren van foutopstellers en in plaats daarvan probleemoplossers belonen. Naar mijn mening zijn we een natie geworden die geobsedeerd is door verwijten: snel conclusies trekken, aanstoot nemen, en elkaar de huid vol schelden. Het effect op onze politiek is al erg genoeg, maar het is ook duur voor onze bedrijven – en onze relaties. In plaats van aan te nemen dat een probleem is veroorzaakt door iemands kwade wil, neem een “dingen gebeuren” houding aan en vraag gewoon de persoon of personen die het dichtst bij de schade staan om het aan te pakken.

De tweede stap is om transparantie – en vergeving – aan te moedigen. De simpele daad van het opbiechten van je tekortkomingen kan ongelooflijk heilzaam zijn. En van je biechtvader leren dat je niet alleen bent, dat je “normaler” bent dan je aannam, is een belangrijke stressverminderaar. Tenslotte, leren geduldiger te zijn met je eigen gebreken zal je helpen geduldiger te zijn met die van anderen.

Ten slotte, zorg ervoor dat negatieve feedback altijd gegeven wordt in de context van wat er aan gedaan kan worden. Ongetwijfeld, het ergste wat IYSIGYI critici doen is metaforisch de duisternis vervloeken terwijl ze weigeren een kaars aan te steken.

Een leidinggevende die ik was ingehuurd om te coachen, een man die universeel niet mocht van zijn directe rapporten, bleef me vragen, als een retorische reden voor de ondermaatse prestaties van zijn afdeling: “Hoe kan ik zweven met de adelaars terwijl ik omringd ben door kalkoenen?” Ik had al snel genoeg van deze verdediging en herinner me dat ik hem afsnauwde: “Naar de hel met het zweven… waarom vlieg je niet gewoon uit het boerenerf zodat we kunnen kijken hoe je je werk kunt doen zonder mislukkingen te rechtvaardigen door fouten te zoeken?” Zo slecht als deze interventie was, het diende zijn doel in zoverre dat de leidinggevende toegaf dat hij worstelde om zich te verhouden tot zijn personeel – en moest leren om dat te doen.

Toch, achteraf gezien, zou ik willen dat ik die man had verteld, “Waarom niet proberen om jezelf vrij te maken om te zweven door het aannemen van de wijsheid van Mahatma Gandhi: ‘Haat de zonde, heb de zondaar lief.’ Als je dat doet, zul je verbaasd zijn hoe zelden je directe rapporten je vliegplannen dwarsbomen.”