Is het ooit goed om hetzelfde woord of dezelfde zin te herhalen in je geschrift?

Onbedoelde herhaling is iets waar schrijvers (terecht) voor moeten oppassen, vooral in fictie.

Opzettelijke herhaling is echter een krachtig hulpmiddel: het kan worden gebruikt om uw punten beter te onthouden in non-fictie of om een bepaald motief te benadrukken in fictie. (En natuurlijk kunt u vast veel gedichten of zelfs kinderboeken bedenken waarin herhaling wordt gebruikt.)

Omgaan met onbedoelde herhaling

Zoals de meeste auteurs heb ik de neiging om iets te vaak op dezelfde woorden of zinnen terug te vallen … zonder dat ik het echt in de gaten heb. Mijn redactrice, Lorna Fergusson van Fictionfire, is er heel goed in om dit voor me op te merken!

Wanneer u uw eigen werk aan het redigeren bent, of een stuk leest voor een andere schrijver, let dan op of hetzelfde woord te vaak wordt gebruikt binnen een korte passage van de tekst.

Hier volgt een voorbeeld:

John stormde de kamer weer binnen. “Achteruit!” schreeuwde hij.

Steven was verbaasd; hij dacht dat de ruzie voorbij was. Hij deinsde achteruit.

Het probleem hier is dat de herhaling en bijna-herhaling van “achteruit” geen betekenisvol effect heeft.

Merk ook op dat het woord “terug” niet elke keer in dezelfde betekenis wordt gebruikt: dit kan het moeilijk maken om herhaling te herkennen tijdens het schrijven.

Onbedoelde herhaling is, gelukkig, een van de gemakkelijkere schrijfproblemen om op te lossen. Hier is een herschrijving van dezelfde passage:

John stormde de kamer weer binnen. “Laat maar zitten!” schreeuwde hij.

Steven was verrast; hij had gedacht dat de ruzie voorbij was.

Op grotere schaal kan het lastig zijn om te zien wanneer dezelfde woorden of zinnen iets te vaak terugkeren, vooral in uw eigen werk. Een handige truc hier is, als u denkt dat u er een hebt, om een zoek-en-vervang uit te voeren in uw manuscript om te zien hoe vaak het voorkomt (en mogelijk om voorvallen te markeren).

Dus hoe krijg je herhaling goed?

Bedenk herhaling op verschillende niveaus

Het is gemakkelijk om herhaling aan het werk te zien als een behoorlijk deel van de totale tekst wordt herhaald: in een kinderboek, bijvoorbeeld.

Als u De Gruffalo van Julia Donaldson kent, herinnert u zich waarschijnlijk enkele van de belangrijkste herhaalde passages, zoals deze, die drie keer ongewijzigd voorkomt:

“Een gruffalo? Wat is een slaapmutsje?”
“Een slaapmutsje! Waarom, wist je dat niet?”

Of in We’re Going on a Bear Hunt van Michael Rosen begint elk deel van de berenjacht zo:

We gaan op berenjacht.

We gaan een grote vangen.

Wat een mooie dag!

We zijn niet bang.

Dit soort herhaling zou te veel zijn voor oudere kinderen of volwassenen, maar misschien kunt u herhaling op een andere schaal in uw werk gebruiken. Dat zou kunnen:

• (Grote schaal: in een serie boeken) Al uw romans beginnen bijvoorbeeld op een bepaalde manier – met een proloog of een brief of een telefoontje of een moord of wat voor u en uw genre maar werkt.
• (Kleinschalig: binnen een alinea of opsomming) Uw non-fictieboek maakt van tijd tot tijd gebruik van herhaling om een punt te versterken dat u de lezers wilt onthouden.

Gebruik de regel van drie

Denk aan alle sprookjes die u kent en waarin sprake is van drie: De drie varkentjes, De drie bokken, Goudlokje en de drie beren… het getal drie werkt heel goed als je iets herhaalt.

Drie stelt je in staat om een patroon vast te stellen en het dan te doorbreken voor het effect (in al die verhalen): je hebt de opzet van “normaal” met de eerste twee, dan de verrassingswending met de derde.

Drie voelt compleet. In De Gruffalo zijn er drie ontmoetingen tussen de muis en grote dieren – een vos, een uil en een slang – en elk van die ontmoetingen verloopt op precies dezelfde manier. (De verrassende wending komt halverwege het boek.)

Drie is ook gedenkwaardig. (Denk bijvoorbeeld aan “stop, drop and roll”.) Als u wilt dat mensen onthouden wat u ze vertelt, dan werkt het veel beter om met drie kernpunten te komen dan met vijf.

Hier vindt u een klassiek voorbeeld: u kunt er hier nog veel meer vinden – en meer over de regel van drie.

“Regering van het volk, door het volk, voor het volk…” – Abraham Lincoln, Gettysburg Address

Make the Repetition Meaningful

Alleen opzettelijk zijn is niet genoeg om herhaling te laten werken. De herhaling moet er toe doen.

In een gedicht of kinderverhaal kan de herhaling structuur geven aan het stuk – of een gevoel van verwachting opwekken.

In non-fictie wordt herhaling meestal gebruikt om belangrijke punten in het hoofd van de lezer te laten beklijven.

In een roman kan de herhaling worden gebruikt om twee scènes met elkaar te verbinden (mogelijk om een gevoel van contrast of zelfs humor te creëren).

Herhaling kan ook belangrijk zijn voor de plot. Als u bijvoorbeeld een roman schrijft waarin een bepaalde zin herhaaldelijk in verband wordt gebracht met de antagonist, en die zin komt voor in een brief die van een ander personage afkomstig lijkt te zijn, kan dat voor de lezer (en de hoofdpersoon) een aanwijzing zijn dat er iets mis is.

Bij het volgende boek dat u leest, of het nu een romantrilogie is (daar is die regel van drie weer…) of een kinderboek, let dan op herhaling. Hoe wordt het gebruikt? Is het effectief? Bedenk hoe u herhaling in uw eigen werk zou kunnen gebruiken – in het groot of in het klein – om het extra diepgang te geven of memorabeler te maken.

Wilt u wekelijkse schrijftips en inspiratie rechtstreeks in uw inbox?

Deel mee aan de Aliventures-nieuwsbrief en ontvang elke donderdag een nieuw kort artikel over schrijven. (U krijgt ook mijn gratis e-boeken Time to Write, The Two-Year Novel, en meer.)

Ik zal u nooit spammen of uw e-mailadres verkopen. U kunt zich op elk moment uitschrijven.