Een appel per dag kan maagklachten veroorzaken als je behoort tot de naar schatting 10 procent van de Amerikanen die lijdt aan het Prikkelbare Darm Syndroom, beter bekend als IBS. Daarom verliezen appels hun glans bij mensen die een steeds populairdere manier van eten omarmen – genaamd het lage FODMAP-dieet – om hun spijsvertering en gezondheid te verbeteren.

Het is een duidelijke afwijking van een voedsel dat lang als een voedingskrachtcentrale werd beschouwd, ondanks zijn reputatie als de “verboden vrucht” in de bijbelse Hof van Eden.

Moeders hebben hun kinderen meer dan een eeuw verteld “Een appel per dag houdt de dokter weg”, en meer recentelijk, Spartan Fit! oprichter Joe De Sena schreef beroemd een all-appel dieet voor 10 dagen voor aan een man die opdook in zijn complex op zoek naar een betere gezondheid. Anderen kiezen voor een twee- of driedaags appeldieet om hun gezondheid een boost te geven.

Maar het vreemd genaamde low FODMAP dieet dat dezer dagen de aandacht krijgt, roept sommige mensen op om hun appelconsumptie te heroverwegen. Moet de appel vandaag de dag een verboden vrucht zijn? Het antwoord kan ja zijn als je lijdt aan een reeks maagproblemen, waaronder prikkelbaar darmsyndroom en fructosemalabsorptie. Voor alle anderen in je gezin bevat de vrucht nog steeds een schat aan voedingsstoffen en is het over het algemeen een goedkoop, caloriearm voedingsmiddel.

Lage FODMAP en IBS

Irritable bowel syndrome wordt vaak gediagnosticeerd voor chronische spijsverteringsproblemen die kramp, buikpijn, een opgeblazen gevoel, winderigheid, diarree en constipatie omvatten. De aandoening zou meer dan een op de 10 mensen treffen, meer dan 60 procent van hen vrouwen.

Het lage FODMAP-dieet dat is ontworpen om IBS te behandelen, werd gecreëerd door onderzoekers van de Monash University in Melbourne, Australië. Het dieet ontleent zijn onhandige naam aan een acroniem dat soorten koolhydraten beschrijft die kunnen bijdragen aan maagklachten bij IBS-patiënten. Het zijn fermenteerbare oligosacchariden, disacchariden, monosacchariden en polyolen.

Meer simpel gezegd, ze vertegenwoordigen een reeks van fruit, groenten, granen, zuivelproducten en zoetstoffen die sommige mensen moeilijk kunnen verteren. Wanneer zo iemand een FODMAP-rijk voedingsmiddel eet – zoals bijvoorbeeld een appel of ui – trekt het onverteerde voedsel extra vocht aan in het spijsverteringskanaal, waardoor een opgeblazen gevoel ontstaat. En bacteriën in de dikke darm voeden zich met het onverteerde voedsel, wat gisting en winderigheid veroorzaakt. (Hier is een geanimeerde video van de Monash University die laat zien hoe dit gebeurt.)

Omdat mensen verschillen in hoe hun lichaam omgaat met verschillende soorten voedsel, geloven de Monash-onderzoekers dat de beste manier om met IBS om te gaan is voor lijders om hun eigen tolerantie te testen, en te worden wat wijlen arts George Sheehan “een experiment van één” noemde.”

De mensen die het dieet proberen, elimineren ongeveer zes weken lang een grote groep voedingsmiddelen met een hoge FODMAP-concentratie en introduceren ze vervolgens geleidelijk weer in hun dieet, een voor een, terwijl ze hun reactie in de gaten houden. Degenen die opnieuw problemen veroorzaken, zijn degenen die in de toekomst moeten worden vermeden.

De te vermijden voedingsmiddelen omvatten uien, selderij, knoflook, asperges, peulvruchten en peulvruchten bij de groenten; appels, peren, watermeloen, perziken en pruimen bij het fruit; melk, yoghurt, ijs en zachte kaas bij de zuivel; brood, pasta en granen op basis van tarwe; en cashewnoten en pistachenoten.

Het is een ontmoedigend regime dat tot nu toe slechts een bescheiden aantal kleine studies heeft om het aan te bevelen. De grootste, USA Today gemeld, is een studie van 92 mensen uitgevoerd aan de Universiteit van Michigan. Daaruit bleek dat 52 procent van de deelnemers die een laag FODMAP-dieet volgden, verlichting ondervonden van IBS-symptomen.

“De gegevens zijn niet overweldigend. Maar ik denk dat het een redelijk ding is om te proberen,” vertelde Brian Lacy, hoofd van gastro-enterologie in het Dartmouth-Hitchcock Medical Center in Lebanon, New Hampshire, aan Kim Painter voor USA Today.

Wat is er mis met appels?

Appels staan op de FODMAP-lijst omdat ze, volgens de Cleveland Clinic, bijzonder rijk zijn aan fructose, dat, samen met lactose, de neiging heeft problematisch te zijn voor IBS-patiënten.

In een essay voor de Britse krant The Daily Mail beschreef de Britse journalist Ross Clark hoe het elimineren van appels en ander fruit zijn gevoel van gezondheid en welzijn enorm verbeterde. Hij gelooft dat zijn lichaam fructose slecht absorbeert, een aandoening die niet alleen in verband wordt gebracht met een opgeblazen gevoel en andere maagproblemen, maar ook met een slecht humeur. (Fruitsuiker lijkt de serotonineniveaus te verstoren, bevestigde Dr. Emily Deans in Psychology Today.)

Livestrong wijt echter het hoge vezelgehalte van appels aan hun rol bij spijsverteringsproblemen, en sommige mensen merken dat ze appels kunnen verdragen als ze de schil niet eten, die vezelrijk is. Anderen vinden dat een derivaat van appels – appelciderazijn – dagelijks ingenomen, verlichting biedt van maagklachten.

Voor mensen die niet lijden aan maagstoornissen, blijven appels een van de gezondste voedingsmiddelen van de natuur. Prevention magazine noemt ze “een icoon van gezondheid,” en wijlen de Amerikaanse mysticus Edgar Cayce pleitte voor een driedaags appeldieet meerdere keren per jaar, niet om gewicht te verliezen, maar om de vitaliteit te herstellen.

De U.S. Apple Association prijst de voedingsvoordelen van de appel, waaronder antioxidanten en vezels, en merkt op dat al in de tijd van Galen en Hippocrates, zure appels werden gebruikt als medicijn. Maar het is het “appel per dag” gezegde dat het meest verantwoordelijk is voor de gezonde reputatie van de appel, en dat kan slechts worden getraceerd tot ongeveer een eeuw terug, volgens een artikel van Margaret Ely in The Washington Post.

Voor die tijd was het gezegde een beetje meer stijfjes: “Eet een appel als je naar bed gaat, en je voorkomt dat de dokter zijn brood verdient.”

Ondanks zijn huidige impopulariteit bij sommige lijders aan het prikkelbare darm syndroom, heeft de appel een veel slechtere pers doorstaan, die teruggaat tot de Hof van Eden.

In het oudtestamentische boek Genesis wordt de vrucht die Eva ongehoorzaam van de boom plukte niet genoemd, maar tegen de Renaissance beeldden kunstenaars hem af als een appel, mogelijk omdat het Latijnse woord voor “appel” en “kwaad” – malus – hetzelfde is, aldus National Geographic. Het kan eigenlijk een vijg, een abrikoos of een druif zijn geweest, hebben sommige mensen gespeculeerd.

Maar het geval van de verkeerde identiteit heeft de populariteit van appels onder gezinnen niet aangetast. Volgens een studie uit 2015, gepubliceerd in het tijdschrift Pediatrics, zijn appels het meest populaire fruit onder kinderen van 6 tot 11 jaar, goed voor 22,4 procent van het geconsumeerde fruit.