Volenti non fit injuria is een van de belangrijkste verweermiddelen in het recht inzake onrechtmatige daad. Deze uitdrukking is afgeleid van een Latijnse term die stelt dat aan een willig persoon geen letsel wordt toegebracht

Toepasbaarheid van Volenti Non Fit Injuria In Sports: Both From The Perspective of Players and Viewers

“Volenti non fit injuria” is een van de belangrijkste verweermiddelen in de wet op de onrechtmatige daad. Deze uitdrukking is afgeleid van een Latijnse term die zegt “aan een willig persoon wordt geen schade toegebracht”, in eenvoudige woorden, zij zegt dat wanneer een persoon vrijwillig instemt met een risico, zeer goed de gevolgen ervan kennende, hij geen vordering kan instellen tegen de andere partij voor de door hem geleden letsels uit onrechtmatige daad, bijvoorbeeld een toeschouwer die wordt geraakt door een foute bal terwijl hij op de tribune zit bij een honkbalwedstrijd, kan geen schadevergoeding eisen voor letsels omdat de meeste fans weten dat verdwaalde ballen op de tribune een onvermijdelijk onderdeel van het spel zijn.
Deze regel kent echter een uitzondering, die alleen geldt voor het risico dat een redelijk persoon door zijn handelen geacht zou worden op zich te hebben genomen. Een voetballer stemt er bijvoorbeeld mee in dat hij wordt geraakt en dat hij andere verwondingen oploopt die bij het spel te verwachten zijn, maar stemt er niet mee in dat zijn tegenstander hem slaat of een andere activiteit verricht die buiten de gebruikelijke spelregels valt.
Het verweer volenti non fit injuria wordt in verschillende contexten in aanmerking genomen, namelijk in arbeidsverhoudingen, reddingszaken, zelfmoordzaken, zaken betreffende rijden onder invloed, zaken betreffende de aansprakelijkheid van de inlener, en ook in de context van sportevenementen.

Relatie tussen recht inzake onrechtmatige daad en sport: Relevantie van Volenti non fit injuria

Van oudsher is een toenemend aantal gevallen van gewelddaden tijdens sportevenementen geregistreerd. Veel sporten brengen ernstige gevaren met zich mee, zowel voor de spelers als voor de toeschouwers. Bij sportevenementen spreken rechtbanken zich dan ook meestal uit over rechtszaken waarbij spelers en toeschouwers letsel is toegebracht, op grond van het recht inzake de onrechtmatige daad. Volgens het recht inzake de onrechtmatige daad is, indien een partij jegens een andere partij een zorgplicht heeft en die plicht wordt geschonden, de partij die de plicht heeft aansprakelijk voor het letsel dat de partij aan wie de plicht is opgelegd, lijdt als gevolg van de schending. Het niveau van de zorgplicht hangt af van de situatie. Hoe hoger het gevaar, hoe hoger de zorgplicht en omgekeerd.

In dergelijke situaties kunnen de verweerders echter een aantal verweermiddelen aanvoeren en wanneer het gaat om sport-gerelateerde letselzaken, beschikken de verweerders over het meest succesvolle verweermiddel van Volenti non-fit injuria, waarbij de verweerders zich op dit verweermiddel kunnen beroepen door te stellen dat de eiser op eigen risico handelde. Deze regel bevat echter een uitzondering waarbij de verweerders zich op bepaalde gronden niet op het verweermiddel volenti non fit injuria kunnen beroepen. Deze uitzondering geldt zowel voor spelers als voor toeschouwers.

Toepasselijkheid van Volenti non fit injuria in spelersperspectief

De wet zegt, dat een deelnemer aan een sportevenement wordt geacht in te stemmen met het aangenomen risico of de verwonding die zich voordoet in het normale verloop van het spel en dus geen vordering kan instellen voor een verwonding die zich voordoet in het normale verloop van het spel. De spelers’ stemmen echter niet in met de nalatigheid van zijn medespelers of met enige andere activiteit die buiten de gebruikelijke gang van zaken bij het spel valt.

In de volgende zaken wordt de toepasselijkheid van Volenti non fit injuria in het perspectief van de spelers vastgesteld:

Cafest v. Tombleson (toepasselijkheid van Volenti non fit injuria slaagt)
In deze zaak bezeert een vrouw haar pols tijdens het rolschaatsen en vordert schadevergoeding op grond van het feit dat de gedaagde haar geen polsbeschermers heeft gegeven en niet heeft gewaarschuwd voor gevaren. In deze zaak slaagde het verweer en werd de gedaagde niet aansprakelijk gesteld, aangezien de rechter verklaarde dat zij een bekend risico in verband met het spel had aanvaard.

Condone v. Basi (toepasselijkheid van Volenti non fit injuria slaagt niet)

In deze zaak werd een voetballer aansprakelijk gesteld voor het breken van het been van zijn tegenstanders bij een tackle. De rechter oordeelde dat het verweer in dit geval niet zou slagen, aangezien elke speler verplicht is om redelijkerwijs zorg te dragen voor de andere spelers op het veld. De gedaagde kan dus worden vervolgd voor het veroorzaken van letsel bij de eiser.

Volenti non fit injuria in kijkersperspectief.

In kijkerszaken houden de rechtbanken zich strikt aan de leer van de Volenti non fit injuria van het recht inzake onrechtmatige daad. Wanneer een toeschouwer een kaartje koopt om een sportevenement bij te wonen, wordt algemeen aangenomen dat hij dit op eigen risico doet, goed wetende wat de gevolgen ervan zijn. Er bestaat echter een uitzondering op dit geval, waarin de kijker alleen instemt met de risico’s van het kijken naar de wedstrijd, maar niet met de nalatigheid van de autoriteiten of enig ander letsel dat buiten het parcours om gebeurt, waarmee hij niet heeft ingestemd.
In de volgende zaken wordt de toepasselijkheid van Volenti non fit injuria in kijkersperspectief vastgesteld.

Hall v. Brooklands auto racing Club (Toepasselijkheid van Volenti non fit injuria slaagt)

Dit is een klassieke zaak, waarin twee toeschouwers om het leven kwamen als gevolg van een raceauto die op het publiek inreed. De rechtbank oordeelde op grond van de voornoemde doctrine dat er geen aansprakelijkheid was omdat de toeschouwers bij de aankoop van de kaartjes hadden ingestemd met de risico’s van het kijken naar de wedstrijd.

Payne v. Maple Leaf Gardens Ltd (toepasselijkheid van Volenti non fit injuria is niet geslaagd)

In deze zaak was de eiser een seizoenkaarthouder en was hij dus vertrouwd met de sport. Terwijl hij naar de wedstrijd keek, werd hij dus niet door een puck gestoken, maar door de stick van een van de spelers die voor eiser met een speler van de tegenstander aan het worstelen was. Aldus oordeelde de rechtbank dat dit in strijd was met de beperkte gang van zaken waarmee eiser heeft ingestemd en oordeelde zij dat het verweer Volenti non fit injuria niet zou slagen en dat de gedaagde aansprakelijk kan worden gehouden tot betaling van schadevergoeding aan eiser.
Wanneer men het verweer Volenti non fit injuria en de toepasselijkheid ervan in sportgerelateerde zaken diepgaand bestudeert, zal men weten dat naast de Spelers en de Kijkers ook de Organisatoren die een bepaald sportevenement organiseren aansprakelijk zijn, indien het publiek letsel wordt toegebracht als gevolg van gebrekkige barricades of touwen of enige andere nalatigheid waardoor het publiek letsel wordt toegebracht.

Hieronder volgt een zaak waarin de aansprakelijkheid van organisatoren voor het aan het publiek toegebrachte letsel wordt geanalyseerd:

Dit is een baanbrekende zaak, waarin de heer White bij een Jalopy autorace om het leven kwam als gevolg van de nalatige constructie en opstelling van de touwen. Een auto botste tegen de touwen ongeveer 1/3 van een mijl van de plaats waar Mr. White stond. Als gevolg daarvan werd hij gekatapulteerd en 20 voet in de lucht geslingerd en overleed hij aan zijn verwondingen. De heer White was een coureur in de race, maar toen het incident plaatsvond was hij tussen de race, staande bij zijn familie. Hij had zich ingeschreven voor een uitsluitingsclausule. Er stond een bord bij de ingang van het terrein waarop stond dat Jalopy racing gevaarlijk is en dat de organisatoren geen aansprakelijkheid aanvaarden voor enig letsel hoe dan ook veroorzaakt. Het programma bevatte ook een dergelijke clausule. Zijn weduwe stelde een vordering in tegen de organisator van het evenement, die verweer voerde op grond van Volenti non fit injuria en dat zij niet aansprakelijk zijn. Maar het verweer van Volenti non fit injuria slaagde niet, aangezien de heer White alleen had ingestemd met het risico van de Jalopy race, maar niet met het risico van de nalatige constructie van de touwen. Aldus werd de gedaagde (organisatoren) aansprakelijk gesteld.
CONCLUSIE
Dus, na analyse van de verschillende gerechtelijke precedenten kan worden geconcludeerd dat, Volenti non fit injuria ontstaat wanneer een persoon onwetend is van het risico waarmee hij vrijwillig had ingestemd of tot enige nalatigheid heeft geleid of roekeloos heeft gehandeld en letsel aan anderen heeft toegebracht of iets heeft gedaan dat buiten de gebruikelijke gang van zaken valt, en dienovereenkomstig door de wet wordt gestraft of vrijgesteld.
Eindnoten:
# Een onrechtmatige daad is in het gewoonterecht een civielrechtelijk vergrijp waardoor iemand anders ten onrechte schade lijdt die leidt tot wettelijke aansprakelijkheid voor degene die de onrechtmatige daad pleegt.
# In het recht is een redelijk persoon of een redelijk mens een samenstelling van het oordeel van de relevante gemeenschap over de vraag hoe een typisch lid van een genoemde gemeenschap zich zou moeten gedragen in situaties die een dreiging van schade kunnen inhouden. (Oxford grammar Dictionary)
# (2003) NSWCA 210
# 1 WLR 866
# 1 K.B. 205 (C.A.).
# 1 D.L.R. 369 (Ont. C.A.).
# Een zwarte schijf van hard rubber die wordt gebruikt bij ijshockey
# 3WLR 296