Hoe lang kun je in de winter in een meer zwemmen zonder dood te vriezen? Wat gebeurt er als de deur van de sauna op slot gaat? Of zelfs als de koelkast leeg is? Hoe gaat je lichaam om met extreme situaties, of juist niet?

Lichaamstemperatuur: 108,14°F

De maximale lichaamstemperatuur die een mens kan overleven is 108,14°F. Bij hogere temperaturen verandert het lichaam in roerei: eiwitten worden gedenatureerd en de hersenen raken onherstelbaar beschadigd.

Koud water: 39,2°F

Koud water onttrekt lichaamswarmte. In een koud meer van 39,2°F kan een mens maximaal 30 minuten overleven. De reden: de bloedconcentratie van stresshormonen neemt plotseling toe, om de warmteproductie te stimuleren. Bovendien begint het koude rillen snel, om via de spieren warmte te produceren. Dit werkt bij koude luchttemperatuur, maar in koud water voert het rillen de lichaamswarmte nog sneller af. Het spierstelsel raakt zeer snel vermoeid en het lichaam koelt af.

Zodra de lichaamstemperatuur daalt tot minder dan 89,6 – 86 °F, stopt het rillen en worden de energiereserves verbruikt. Spieren verstijven en de kou verlamt de zenuwuiteinden. Dit is de reden waarom kou en pijn niet meer gevoeld worden. De hersenen verminderen hun prestaties en gerichte bewegingen zijn bijna onmogelijk – daarom gedragen bevriezende mensen zich een beetje als dronkaards. Enzymatische reacties en transportmechanismen in de cellen vertragen, zodat belangrijke stoffen niet of te weinig worden aangemaakt. Bij een kerntemperatuur van 85,1°F vallen de meeste mensen flauw. Het hart slaat nog maar twee tot drie keer per minuut, polsslag en ademhaling zijn nauwelijks meetbaar. Zodra de temperatuur onder 68°F is, is de dood vrijwel zeker.

Zelfs een te snelle opwarming kan gevaarlijk zijn: in koud water verwijden de bloedvaten in de huid en in de ledematen zich en daalt de bloeddruk snel, zodat er gevaar bestaat voor een instorting van de bloedsomloop. Overigens: zelfs als een bevroren persoon weer in een warme omgeving is, blijft zijn lichaamstemperatuur nog 15 minuten dalen (“afterdrop”). Bij opwarming of beweging van de patiënt , als er een groot verschil is tussen extremiteiten en lichaamskern, gaat de temperatuur van de extremiteiten omhoog – ten koste van de kerntemperatuur.

Hitte omgevingstemperatuur: 230°F

Hoe lang je met hitte kunt overleven hangt vooral af van de luchtvochtigheid: hoe minder luchtvochtigheid, hoe langer je het volhoudt. In een sauna van 230°F houden volwassenen het maximaal 3 à 4 minuten uit, in een brandend huis tot 10 minuten – zolang ze niet flauwvallen door de koolmonoxide. Kinderen worden nog sneller het slachtoffer van hoge omgevingstemperaturen, bv. in een tot 122°F verwarmde auto worden ze na enkele minuten het slachtoffer.

Tijdens een hitteberoerte stijgt de lichaamstemperatuur tot meer dan 104°F. De acute oververhitting veroorzaakt een hersenoedeem, dat symptomen oproept als krampen, bewustzijnsvertroebeling, hoofdpijn en misselijkheid. In de ergste gevallen eindigt een hitteberoerte met blijvende hersenbeschadiging of zelfs met de dood.

Hoogten: 2,8 mijl

Op een hoogte van 1,6 mijl kunt u zich onprettig gaan voelen: hoogteziekte begint met hoofdpijn en duizeligheid. Het verlaagde zuurstofgehalte in het bloed maakt de vaatwanden meer doorlaatbaar, zodat meer bloedplasma in het weefsel terechtkomt. Het bewustzijn verdwijnt bij de meeste mensen op een hoogte van 2,8 mijl – en als je te snel stijgt kan dat leiden tot een longoedeem en vervolgens tot de dood. Mensen die op grote hoogte leven, hebben zich aangepast door grotere longen en meer rode bloedlichaampjes, zodat ze toch kunnen overleven.

Waterdiepte: 702 voet

Als een mens zonder onderwateruitrusting dieper dan 59 centimeter duikt, raakt hij na hooguit twee minuten buiten bewustzijn. Hoe dieper je duikt, hoe meer de lucht en je longcapaciteit worden samengeperst. Op een diepte van 82 tot 114 voet is de druk zo sterk dat de longen worden samengedrukt tot maximale uitademing. Als je dieper duikt, gaat er weefselvocht over naar de longen, wat resulteert in een longoedeem. De recordhouder vrijduiken bereikte een diepte van 702 voet zonder flauw te vallen. Hoe is dit mogelijk? Door langdurige training, waarbij je stap voor stap dieper duikt, wennen de longen aan de druk. Duikers zullen op deze diepte nog wel een longoedeem ontwikkelen, maar dat is omkeerbaar.

Bloedverlies: 40%

Een mens kan een verlies van 30% van zijn bloedvolume compenseren. Bloedverlies van 40% vereist een transfusie, idealiter met geconcentreerde rode bloedcellen. Bloedverlies leidt tot volumedeficiëntieshock en de daaruit voortvloeiende inadequate circulatie, acidose of het ontstaan van microtrombose. Daarom is het belangrijk het bloed zo snel mogelijk weer aan te vullen. Bovendien daalt bij groot bloedverlies de bloedsomloop zo ver, dat de hartkamers niet meer van bloed worden voorzien. Dit leidt tot ernstige hartritmestoornissen die eindigen met de dood.

In het lichaam van een gezond mens stroomt ongeveer 1,2 tot 1,6 liter bloed, wat overeenkomt met 6-8% van het lichaamsgewicht. Als er niet genoeg bloed kan worden aangevuld, veroorzaakt dit een tekort aan zuurstof voor de organen. De omvang van het gecompenseerde bloedverlies hangt ook af van hoe snel het bloed verloren gaat. Een acuut bloedverlies van 20% (ca. 0,3 liter) wordt als kritiek beschouwd.

Zuurstofdeprivatie: 10 minuten

Normaal gesproken raakt een mens na twee minuten zonder zuurstof bewusteloos. Het menselijk lichaam kan overleven zolang er zuurstof in het bloed aanwezig is. Dit varieert van persoon tot persoon en is afhankelijk van factoren zoals fitheid. Na 20 seconden zonder zuurstof houdt de hersenactiviteit op en raken mensen bewusteloos. Na 2-3 minuten raken de eerste cellen beschadigd, eerst in de cortex, daarna in de hersenstam die de bloedsomloop en de ademhaling regelt. Na 5 minuten zijn de hersenen onherstelbaar beschadigd, zodat een mens alleen nog in een persisterende vegetatieve toestand kan voortleven. Na 10 minuten zonder zuurstoftoevoer is een mens klinisch dood. Ongelooflijk, maar: Het wereldrecord adem inhouden staat op 22 minuten.

Zonder water: ca. 1 week

Elke cel van het menselijk lichaam heeft water nodig om te overleven. Als een mens niet in staat is zijn dagelijks verlies aan water aan te vullen, overleeft hij gemiddeld een week. Hoe lang iemand daadwerkelijk kan overleven zonder vochtinname, hangt af van verschillende aspecten: omgevingstemperatuur, luchtvochtigheid, lichamelijke activiteit, leeftijd of gezondheidstoestand, spelen een rol. Zelfs als een persoon geen vocht verliest door urine, verliest hij een halve liter per dag door huid en ademhaling – in geval van hitte of lichamelijke activiteit aanzienlijk meer.

Een gezonde jongere kan het 3-4 dagen zonder water uithouden, in extreme situaties zelfs 12 dagen. De eigenlijke oorzaak van sterfte door droogte is een inwendige vergiftiging of een instorting van de bloedsomloop. De nieren zijn niet in staat om de uremische stoffen, veroorzaakt door het gebrek aan vocht, uit te drijven en endogene vergiften vernietigen alle organen. Of anders stort de bloedsomloop in en treden disfunctie van meerdere organen, een hartaanval of een beroerte op.

Zonder voedsel: 1-2 maanden

Afhankelijk van de lichamelijke constitutie en het energiemetabolisme kan een persoon 1-2 maanden zonder voedselinname overleven. Zonder calorie-inname voedt het lichaam zich met zijn eigen stoffen. Tijdens de eerste dagen breekt het organisme zijn koolhydraatreserves af, gevolgd door vetweefsel, dan spierweefsel, en tenslotte huid, nieren, longen en beenderen. Een verlies van 30% lichaamsgewicht eindigt meestal met de dood.

Als vuistregel kunt u de regel van drie onthouden:

3 minuten zonder zuurstof, 3 dagen zonder water, 3 weken zonder voedsel.

Zonder slapen: te lang

Hier is het goede nieuws aan het eind : Een gebrek aan slaap kan inderdaad leiden tot akoestische, optische, olfactorische en tactiele hallucinaties – maar kan niet leiden tot de dood. Het wereldrecord in wakker blijven blijft staan op 266 uur (amper 12 dagen).

Wel, er is geen excuus voor het volgende examen.

* Alle gegeven data zijn richtlijnen. Algemene uitspraken zijn onmogelijk te doen, omdat elk lichaam anders is en dus anders reageert op extreme situaties.