By Lucy Bauer

Monday, February 2, 2015

Wanneer we denken aan onderzoek dat een verschil maakt, denken we vaak aan personen wier bijzondere ontdekkingen waterscheidingsmomenten in de wetenschappelijke geschiedenis markeerden. Eén zo iemand die een substantiële impact had op de biomedische wetenschap en de menselijke gezondheid was bioloog Wilhelm “Willy” Burgdorfer, Ph.D., die op 17 november 2014 overleed, na een leven van 89 jaar.

Dr. Burgdorfer was een medisch entomoloog, die zichzelf omschreef als “tekenchirurg”, en later wetenschapper emeritus bij het NIH IRP, werkend vanuit de NIAID Rocky Mountain Laboratories (RML) in Hamilton, Montana. Samen met Alan Barbour, M.D., een collega in het RML, ontdekte Dr. Burgdorfer de ziekteverwekker van Lyme, een bacteriële spirocheet die nu zijn naam draagt: Borrelia burgdorferi. Naar schatting lopen in de VS jaarlijks ongeveer 300.000 mensen de ziekte van Lyme op.

“Willy was een gulle collega en had een geweldig gevoel voor humor,” herinnert Dr. Tom Schwan zich, een senior onderzoeker in het laboratorium voor zoönotische ziekteverwekkers van RML en een van de naaste medewerkers van Dr. Burgdorfer. “Hij deelde graag zijn kennis, en ik vond het erg leuk dat hij mij technieken bijbracht die hij in de loop der jaren had geleerd en verfijnd. Omdat hij uit Zwitserland kwam, sprak hij zowel Frans en Duits als Engels, en hij was altijd behulpzaam met vertalingen van papers.”

Was het niet de uitkomst van een toss met een mede-afgestudeerde student aan de Universiteit van Basel, dan had Dr. Burgdorfer misschien DDT-campagnes tegen muggen op Sardinië gevoerd. In plaats daarvan, na het opgooien van die Zwitserse frank, verhuisde Dr. Burgdorfer naar de V.S. en werd een wereldwijd erkend expert in medische entomologie en op het gebied van menselijke ziekteverwekkers, waarbij hij zich specifiek richtte op teken.

In november 1981, zeven jaar nadat de ziekte van Lyme voor het eerst was aangetroffen in Connecticut, identificeerde Dr. Burgdorfer spirocheten als de veroorzaker van de ziekte. Veel artsen in die tijd schreven de ziekte van Lyme toe aan een virale vector die door teken werd overgebracht, maar Dr. Burgdorfer stelde vast dat herten- teken de kurkentrekkervormige bacterie bij zich dragen. Zijn ontdekking was een verrassing, aangezien niet eerder bekend was dat herten- teken spirocheten bij zich droegen.

“Toen mijn ogen zich eenmaal op deze lange, slangachtige organismen richtten, herkende ik wat ik al een miljoen keer eerder had gezien: spirocheten,” zei Dr. Burgdorfer in zijn NIH oral history interview uit 2001. De ontdekking van Borrelia burgdorferi maakte de weg vrij voor een dieper begrip van de mysterieuze ziekte die een wereldwijd probleem voor de volksgezondheid is geworden.

Naast zijn onderzoek naar de ziekte van Lyme omvatte de 34-jarige carrière van Dr. Burgdorfer bij RML vele andere hoogtepunten, zoals zijn werk aan Rocky Mountain gevlekte koorts. Hij publiceerde meer dan 200 door vakgenoten beoordeelde tijdschriftartikelen, hoofdstukken en boeken over een verscheidenheid aan bacteriën en virussen. Hij ontving vele onderscheidingen, zoals het lidmaatschap van de Zwitserse Academie van Medische Wetenschappen (2001), de Walter Reed Medaille (1990), en de Robert Koch Gold Medal (1988).

Dr. Schwan woonde ook meer dan een jaar als buurman van Dr. Burgdorfer’s voor meer dan 20 jaar en herinnert zich hem als een dierbare vriend en mentor, vooral in de vroege dagen van hun samenwerking.

“hielp me op het goede spoor te blijven in het begin, maar leerde me ook voorzichtigheid en waakzaamheid bij het plannen van experimenten,” zegt Dr. Schwan. “Als ik zijn kantoor binnenkwam met een idee, zei hij iets als het volgende: ‘Tom, je kunt er vrij zeker van zijn dat iemand hier al aan gedacht heeft; iemand kan dit al gedaan hebben; en iemand kan dit idee al gepubliceerd hebben.’ Dit leidde er altijd toe dat ik terugging naar de bibliotheek om meer te lezen en onderzoek te doen voordat ik aan een bepaald project begon.”

Lees over Dr. Burgdorfer’s doorbraak in zijn eigen woorden in zijn verslag uit 2004, “Hoe de ontdekking van Borrelia burgdorferi tot stand kwam.”