Content notice: this article and its links describe cannibalism and murder.

Being a former musical theater kid will always be a part of me. Rond Halloween kijk of luister ik graag naar de toneelmusical van Stephen Sondheim uit 1979, Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street. De film heeft goede acteerprestaties, maar ik geef de voorkeur aan het toneelstuk. Johnny Depp en Helena Bonham Carter zijn getalenteerde acteurs, maar de verkeerde stemtypes voor de rollen, naar mijn mening. Mrs. Lovett en Mr. Todd zouden respectievelijk een krachtige alt en bariton moeten zijn.

The Musical’s Literary Sources

Het personage van Sweeney Todd vindt zijn oorsprong in The String of Pearls, een penny dreadful van een onbekende auteur, voor het eerst gepubliceerd in Engeland in 1846-47. Fans van de musical en de film zullen de plot wel kennen: een barbier en een bakker spannen samen om mensen te vermoorden en hun resten in taarten te bakken. Latere bewerkingen hebben het verhaal aanzienlijk veranderd. Het oorspronkelijke verhaal bevat een jonge vrouw genaamd Johanna, die geen relatie heeft met Sweeney Todd. In de musical is ze zijn dochter. Ook, in tegenstelling tot in de musical, zijn de originele Sweeney Todd en Mrs. Lovett alleen zakenpartners, nooit geliefden. Het zijn dieven die gemotiveerd worden door kwaad en hebzucht, maar niet door wraak.

Een paar jaar voor The String of Pearls, verwees een veel beroemdere schrijver, Charles Dickens, in zijn roman Martin Chuzzlewit (Dickens 495) naar “die kannibalistische banketbakkers, die in veel plattelandslegendes worden voorgesteld als een levendige detailhandel in de metropool”. Dickens en andere populaire schrijvers maakten melding van mysterieuze stadslegendes, die waarschijnlijk bekend waren bij hun lezers.

In 1973 bracht Christopher Bond zijn toneelstuk Sweeney Todd, The Demon Barber of Fleet Street in première. Het verhaal was al verschillende keren verfilmd. Bond probeerde van Todd een sympathiekere schurk te maken door een tragisch achtergrondverhaal toe te voegen. Na 15 jaar verbannen te zijn geweest naar Australië op grond van valse beschuldigingen, keert Todd terug naar Londen, op zoek naar een hereniging met zijn familie – en vervolgens naar wraak. Dit is de basis voor de toneelmusical van Stephen Sondheim en Hugh Wheeler, die Tim Burton in 2007 verfilmde.

Feit vs Fictie

Sommige fans van de film of musical weten misschien niet dat het verhaal oorspronkelijk uit een boek komt en sindsdien vele bewerkingen heeft gehad. In dit gedeelte zal ik een aantal mythen en misvattingen over Sweeney Todd ontkrachten.

Het is niet gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Binnen een jaar of twee na publicatie begonnen andere schrijvers The String of Pearls te bewerken en beweerden dat het op feiten was gebaseerd.

Echter, er is nooit enig historisch bewijs geweest voor het bestaan van Sweeney Todd of zijn misdaden. Vergelijkbare stadslegendes, van Londen tot Parijs, haalden feit en fictie door elkaar en werden snel overdreven, met vage bronnen. Een krantenuitgever zat in de gevangenis wegens smaad wegens het publiceren van een ongefundeerd gerucht over kannibalisme.

In 1993 publiceerde de controversiële auteur Peter Haining Sweeney Todd: The Real Story of the Demon Barber of Fleet Street. Historici hebben Hainings onderzoek ontkracht en zeggen dat wat hij non-fictie noemt, een hoax is met verzonnen bronnen.

Het speelt zich niet af in het Victoriaanse tijdperk. Koningin Victoria regeerde van 1837 tot 1901, maar sommige mensen noemen elk verhaal dat zich een eeuw of twee geleden afspeelt “Victoriaans.” Dit is een gemakkelijke vergissing, vooral als je nooit een hoofdvak Engelse literatuur of Europese geschiedenis hebt gedaan. Hoewel het voor het eerst werd gepubliceerd in 1846, tijdens het Victoriaanse tijdperk, speelt het originele Sweeney Todd-verhaal zich af in het vroegere Georgiaanse tijdperk: 1785. Ik herinner me dat ten minste één personage in de film van 2007 een foto heeft, wat in 1785 onmogelijk zou zijn geweest. Dus, ofwel wisten de scenarioschrijvers het jaar niet in de originele versie, ofwel hebben ze het veranderd.

Misschien ben ik pedant over een van mijn vele obsessies. Maar net als andere historische fictie, gebruikt The String of Pearls een vroegere tijd om huidige angsten te verkennen. De Industriële Revolutie in Engeland begon in de 18e eeuw. Veel Europeanen verhuisden van kleine dorpen of steden naar grote steden, zoals Londen en Parijs. In plaats van hun eigen voedsel te verbouwen of lokale boeren, bakkers en slagers te kennen, wisten ze niet meer waar hun voedsel vandaan kwam. Sommigen interpreteren Sweeney Todd als symbool voor de angst voor industrialisatie: letterlijk of figuurlijk een anoniem radertje in een machine worden.

In het 18e eeuwse Engeland waren vermogensdelicten zoals diefstal een halsmisdaad, die bestraft kon worden met ophanging. Voor moderne historici lijkt dit een classistische poging om arme mensen te criminaliseren. Ironisch genoeg stimuleerden deze strenge wetten uiteindelijk onbedoeld moord. Natuurlijk vermoorden sommige rovers en verkrachters nog steeds hun slachtoffers. Als dieven wisten dat ze toch zouden worden geëxecuteerd, kon zelfs kleine diefstal gemakkelijk escaleren tot moord.

Met de hervormingen in de 19e eeuw werden minder misdaden geclassificeerd als halsmisdaad. Er waren nog steeds beruchte, anonieme seriemoordenaars in grote steden, zoals Jack the Ripper in Londen. Net als Sweeney Todd en Mrs Lovett kozen zij vaak kwetsbare slachtoffers, zoals prostituees of eenzame reizigers, die geïsoleerd waren of vervreemd van vrienden of familie.

Hoewel het fictief is, heeft het verhaal van Sweeney Todd meer dan 250 jaar stand gehouden omdat het put uit oerangsten en taboes. Er is kannibalisme, gedwongen worden om er onbewust aan deel te nemen, en de ontheiliging van lichamen. Het versterkt ook de angst voor de volksgezondheid: het voedsel dat we eten is misschien niet veilig of legaal. In moderne versies maakt de schoorsteen van Mrs. Lovett Londen zelfs meer vervuild. Het idee te worden aangevallen of vermoord, zonder dat iemand helpt of het zelfs maar opmerkt, maakt dit tot een tijdloos horrorverhaal.

Verder lezen

10 musicals waarvan je waarschijnlijk niet wist dat het eerst boeken waren

50 must-read boeken voor musicals

The True History of Human Flesh Books and Other Tales