In het algemeen heeft de levensduur van een vogel de neiging om te correleren met zijn grootte. De tjilpende kanarie, bijvoorbeeld, weegt typisch minder dan een ons en leeft tot ongeveer 10 jaar oud, terwijl de 6.5- tot 14-pond kale adelaar tot 28 jaar in het wild leeft. Maar papegaaien, een opmerkelijk veelzijdige orde van meer dan 350 vogelsoorten, tarten deze vuistregel en leven tot ongeveer 80 jaar ondanks hun relatief kleine gestalte – de vogels wegen gemiddeld tussen de 2,25 ons en 3,5 pond.

Papegaaien danken deze lange levensduur – evenals hun superlatieve intelligentie – waarschijnlijk aan evolutie. Zoals JoAnna Klein rapporteert voor The New York Times, suggereert een nieuwe analyse van het genoom van de blauw-fronted Amazone papegaai dat de dieren genetisch net zo ver van andere vogels af staan als mensen van andere primaten. De verschillen zijn zo opvallend, volgens studie co-auteur Claudio Mello, een neurowetenschapper aan de Oregon Health and Science University, dat hij en zijn collega’s “denken dat papegaaien een parallel zijn in de vogelwereld.”

De bevindingen van het team, gepubliceerd in Current Biology, zetten de blauw-fronted papegaai – een inheemse Braziliaanse soort waarvan bekend is dat hij tot 66 jaar oud kan worden – tegenover 30 andere soorten, waaronder vier uit de papegaaienfamilie. Elizabeth Hayes van Portland Business Journal schrijft dat de vergelijkende genomische analyse hoge percentages van “geconserveerde mutaties” aan het licht bracht die in staat zijn de levensduur van kleinere vogels te verlengen. Deze mutaties, die volgens Klein zowel bij papegaaien als bij andere, vergelijkbaar langlevende vogels werden aangetroffen, beïnvloeden een set van 344 genen die in verband lijken te staan met een langere levensduur. Zoals Chelsea Whyte voor New Scientist toevoegt, ondersteunen de genen naar verluidt “het herstel van DNA-schade, vertragen ze celdood als gevolg van stress, en beperken ze celovergroei en kanker.”

Voor de nieuwe studie hadden onderzoekers slechts 20 van deze genetische veranderingen in verband gebracht met veroudering, waardoor het moeilijk was om precies vast te stellen hoe de resterende mutaties de levensduur beïnvloeden. Klein meldt dat verdere analyse zou kunnen wijzen op de invloed van deze genen op de verouderingsprocessen van andere dieren, niet alleen die van papegaaien en andere gevederde vrienden.

Whyte schrijft dat de wetenschappers ook ontdekten dat delen van het genoom van de blauwvleugelpapegaai verantwoordelijk zijn voor het reguleren van de functie van de hersenontwikkeling, net als vergelijkbare genen bij mensen, wat een mogelijke verklaring biedt voor overeenkomsten tussen de twee uiteenlopende soorten.

“Deze bepalen hoe de hersenen groeien en hoeveel cellen er worden gebouwd,” zegt Mello. “Mensen hebben uiteindelijk grotere hersenen en meer hersencellen en meer cognitieve eigenschappen – waaronder taal – dan primaten. Papegaaien hebben grotere hersenen dan andere vogels en meer communicatievaardigheden, en ze hebben vergelijkbare geconserveerde elementen die hen onderscheiden.”

Het belang van deze resultaten, volgens Genetic Engineering & Biotechnology News, is hun potentieel voor “het blootleggen van de genetische basis van hogere cognitie.” Papegaaien zijn bedreven in het imiteren van geluiden en het aangaan van complexe sociale rituelen – vaardigheden die in ieder geval gedeeltelijk voortkomen uit het leven in grote gemeenschappelijke omgevingen – maar onderzoekers moeten de genetische wortels van dergelijke geëvolueerde gedragingen nog aanwijzen. Zoals Klein van The New York Times zich afvraagt, hebben mensen en papegaaien hetzelfde pad gevolgd naar geavanceerde cognitie, of hebben ze verschillende routes gevolgd die tot vergelijkbare resultaten hebben geleid?

Het antwoord op deze vraag blijft onduidelijk, maar de inzichten die het rapport biedt, waaronder de identificatie van een grote reeks genen die nog niet eerder in verband waren gebracht met een lange levensduur en duidelijke parallellen tussen de evolutie van menselijke en papegaaiencognitie, bieden ruim voldoende materiaal voor verdere studie.