Wie loopt risico?

Epidemieën en pandemieën kunnen de sterkste gezondheidssystemen onder druk zetten – maar de mensen die het meeste risico lopen zijn vooral diegenen die in armoede leven of in gebieden met grote instabiliteit. In deze situaties zijn de levensomstandigheden precair, is de toegang tot gezondheidszorg lang niet voor alle behoeftigen weggelegd, en worden routinevaccinaties vaak onderbroken of hebben ze een verminderde dekking.

De heropleving van difterie in de vluchtelingenkampen in Bangladesh eind 2017 getuigt van de uitsluiting van de Rohingya’s van gezondheidszorg terwijl ze in Myanmar waren. De meerderheid van de Rohingya werd tegen geen enkele ziekte ingeënt, omdat ze zeer beperkte toegang hadden tot routinematige gezondheidszorg, waaronder vaccinaties.

In gewapende conflicten verhogen de vernietiging of beschadiging van gezondheidsinfrastructuur, de verstoring van ziektepreventieprogramma’s en verzwakte surveillancesystemen allemaal het risico op een ernstige uitbraak.

Het door oorlog verscheurde Jemen, waar het gezondheidssysteem is ingestort en veel ziekenhuizen zijn gebombardeerd, werd in 2017 ondergedompeld in een van de ernstigste en grootste cholera-epidemieën ooit. Onze teams behandelden 101.475 gevallen. Eind 2017 ontstond ook een uitbraak van difterie – een lang vergeten, door vaccinatie te voorkomen ziekte.

In de Centraal-Afrikaanse Republiek kelderde de routinematige vaccinatiegraad nadat instabiliteit en geweld het land in 2013 troffen. De vaccinatiegraad voor mazelen en pneumokokkeninfecties daalde van 64% naar 25% en 51% naar 20%, respectievelijk. In reactie hierop organiseerden we in 2016 een massale vaccinatiecampagne met het ministerie van Volksgezondheid, waarbij 220.000 kinderen jonger dan 5 jaar werden gevaccineerd.

Mensen die in kampen wonen, kunnen ook uiterst kwetsbaar zijn voor uitbraken, vooral als er overbevolking is en de water- en sanitaire voorzieningen slecht zijn.

Tussen heeft de COVID-19 pandemie aangetoond dat mensen die sociaal uitgesloten zijn, zoals daklozen en bejaarden – zelfs in de rijkste landen ter wereld – kwetsbaar zijn voor ziekte, als ze dicht bij elkaar wonen zonder goede preventie- en controlemaatregelen voor uitbraken.

Mensen die in daklozen- en vluchtelingenopvangcentra in Frankrijk en België wonen, zijn bijzonder kwetsbaar geweest, en MSF-teams hebben alternatieve huisvesting opgezet voor deze groepen mensen met het coronavirus. Onze teams hebben ook gereageerd in verpleeghuizen, die zwaar zijn getroffen, in Spanje, België, Frankrijk, Tsjechië, de Verenigde Staten en andere landen, waar door een gebrek aan reactie en maatregelen van de overheid ouderen – die toch al een hoog risico liepen – blootgesteld en uiterst kwetsbaar zijn gebleven.