Oorsprong van de Maya’s…of waar komen die dudes toch vandaan – door Dr. Herman Smith

Met de samenkomst deze week van vijf Mundo Maya-landen om het Costa Maya Festival te vieren, leek het ons gepast om dit artikel opnieuw te plaatsen. Het verhaal is een van de vele die Dr. Smith, een Archeoloog, speciaal voor de San Pedro Sun schreef over de Maya cultuur. Dr. Smith bundelde deze verhalen in een boek getiteld “Archeology Without Tears” dat verkrijgbaar is in het Ambergris Museum.

Toen de Spanjaarden in de zestiende eeuw in de Nieuwe Wereld aankwamen waren zij verbijsterd door de verbazingwekkende schoonheid van de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan (nu de plaats van Mexico Stad). De architectonische en bouwkundige prestaties werden vergeleken met die van Venetië en andere grote steden in Europa. Later, toen de Spanjaarden het continent verkenden, stuitten zij op de al lang verlaten steden van de oude Maya’s, die nog indrukwekkender bleken te zijn. Het probleem voor de Europeanen was hoe zij de hoge cultuur van de Nieuwe Wereld konden verklaren in termen van wat er bekend was over hun eigen geschiedenis. Er bestond een ongelooflijke Europese verwaandheid dat de heidense, goddeloze mensen van de Nieuwe Wereld deze prachtige steden onmogelijk hadden kunnen bouwen zonder een soort inspiratie en leiding van de Oude Wereld. De eerste pogingen om de prestaties van de oude mensen van de Nieuwe Wereld te verklaren werden dan ook geformuleerd in termen van wat destijds bekend was over de opkomst van de beschaving in de Oude Wereld. Natuurlijk was de bron die beschikbaar was voor de geleerden van die tijd, namelijk de priesters van de Katholieke Kerk, de Bijbel.

Op zoek naar een verklaring voor het bevolken van de Nieuwe Wereld werd verwezen naar de Verloren Stammen van Israël. Het schijnt dat de Syriërs rond 700 v. Chr. de Israëli’s het leven zeer onaangenaam hebben gemaakt, zozeer zelfs dat drie stammen (echt grote uitgebreide families) geheel zijn verdwenen. Of zij in de strijd werden uitgeroeid of in de overheersende Syrische cultuur werden opgenomen, zal waarschijnlijk nooit bekend worden, maar daarna werd gesproken over de “Verloren Stammen” en geleerden in de zestiende eeuw geloofden dat zij ooit intact zouden worden teruggevonden in een afgelegen deel van de planeet. Hier waren nu de inwoners van de Nieuwe Wereld die fysiek een opvallende gelijkenis vertoonden met mensen uit het oostelijke Middellandse-Zeegebied, dus hé, zij moesten wel de afstammelingen zijn van de Verloren Stammen van Israël. Nader onderzoek wees uit dat de Verloren Stammen deal niet ging werken. Uiteindelijk werd bijvoorbeeld onthuld dat de inheemse Amerikaanse talen absoluut niet leken op de talen van de Oude Wereld. Bovendien misten de mensen van de Nieuwe Wereld veel van de dingen die hun Europese tegenhangers wel hadden, zoals een gebruikswiel, het gebruik van metalen, zeilboten, enz. Het idee van de Verloren Stammen is, ondanks overstelpend bewijs van het tegendeel, tot op de dag van vandaag in leven gehouden door de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen – de Mormonen.

Het Boek van Mormon, een soort bijbel van de Mormonen, stelt dat er een reeks migraties van de Oude naar de Nieuwe Wereld heeft plaatsgevonden, de eerste na de ineenstorting van de Toren van Babel, rond 2500 v.C. Deze bezoekers zouden de plaatselijke wilden hebben laten zien hoe ze piramiden moesten bouwen en hoe ze de juiste godsdienst moesten aanhangen. Kennelijk hebben de indringers uit het oostelijke Middellandse-Zeegebied al hun culturele bagage ergens op het strand rond Veracruz achtergelaten. Uiteindelijk bezocht Jezus Christus zelf Meso-Amerika na zijn wederopstanding, op weg naar de hemel. Ongeacht wat men wel of niet gelooft over het Boek van Mormon, er is geen enkel bewijs in het archeologisch archief dat zelfs maar wijst op Europees contact met de Nieuwe Wereld vóór 1492 na Christus.

Al in de zestiende eeuw suggereerde tenminste één Spaanse priester dat de Maya’s en hun tegenhangers allemaal uit Atlantis kwamen, het beroemde continent in de Atlantische Oceaan dat een zeer geavanceerde beschaving zou zijn geweest die vele duizenden jaren geleden verdween bij een grote aardbeving en een vulkaanuitbarsting. Als er zo’n gezonken continent onder het water van de Atlantische Oceaan zou liggen, kunt u er uw laatste paar schoenen onder verwedden dat de onderzeedienst van de Amerikaanse marine er alles van zou weten.

De laatste tijd is het in bepaalde kringen modieus geworden om de voorkeur te geven aan een buitenaardse oorsprong, niet alleen voor de oude Maya’s maar voor zo ongeveer elke precolumbiaanse cultuur in de Nieuwe Wereld. Groene mannetjes in vliegende schotels zijn verantwoordelijk gehouden voor alles, van de lijnen in de woestijn in Lasca, Peru tot de enorme substructurele piramiden in Tikal. Op de een of andere manier is het waanidee dat de Europeanen in de zestiende eeuw plaagde, nog springlevend. Voor veel mensen is het tegenwoordig moeilijk te aanvaarden dat de volkeren van de Nieuwe Wereld zich onafhankelijk hebben ontwikkeld en een grootheid hebben bereikt die de Europese cultuur van die tijd heeft overschaduwd. Het is een zeer ontnuchterend feit om te beseffen dat op het hoogtepunt van de Maya-beleving, laten we zeggen rond 800 na Christus, Londen een kleine Romeinse buitenpost was en mijn voorouders in Noord-Engeland naakt rondliepen en in bomen woonden. Dus als de Maya’s niet per boot uit Europa kwamen of naar het continent zwierven na te zijn verdwaald in de woestijn van het oostelijk Middellandse-Zeegebied, waar kwamen zij dan vandaan? De werkelijkheid is net zo spannend als de UFO van Mars en zegt veel over de vastberadenheid en moed van het menselijk ras.

Als de oude Maya’s geen Egyptische immigranten waren of reizigers uit het oostelijke Middellandse-Zeegebied, waarom bouwden zij dan piramiden om hun koningen in te begraven, zoals de Egyptenaren? Dezelfde vraag kan worden gesteld over de vroege Cambodjanen die ook grote piramiden van steenhouwerswerk bouwden. Eén muur maakt nog geen zomer, en aangezien er geen andere culturele connecties lijken te zijn tussen de Oude en Nieuwe Wereld in termen van taal of andere voorbeelden van materiële cultuur, is de conclusie dat de Maya’s zich in de Nieuwe Wereld hebben ontwikkeld.

Net als elders was de weg naar de beschaving lang en hobbelig. Vanaf ongeveer 15.000 jaar geleden (sommigen beweren dat de juiste datum eerder 20 tot 30 duizend jaar geleden is) was de aarde in de greep van de laatste ijstijd. Veel water van de oceaan was opgesloten in de uitgebreide polaire ijskappen, waardoor het niveau van het zeewater daalde tot 100 tot 300 voet onder het huidige niveau. In de Beringzee, tussen het moderne Alaska en Siberië, was de zee zo ondiep dat het verlaagde niveau van het zeewater zou hebben geresulteerd in een drooglandbrug tussen het Aziatische en het Amerikaanse continent. De zogenaamde Bering-Straits Landbrug was soms meer dan 1000 mijl breed, waardoor mensen en dieren zich vrij van de Oude naar de Nieuwe Wereld konden verplaatsen, en omgekeerd.In die tijd waren er geen menselijke bewoners in de Nieuwe Wereld, maar er waren enorme aantallen grote wilde dieren zoals mammoeten, mastodonten, reuzenluiaards, paarden en verschillende soorten kamelen (waarvan sommige er nog steeds zijn in de vorm van lama’s, alpaca’s en vicuña’s).

In deze afgelegen periode, die bekend staat als het Late Pleistoceen, koloniseerden de eerste jagers en verzamelaars uit Siberië de Nieuwe Wereld. Uiteindelijk volgden deze nomadische jagers de wilde kuddes tot in het zuiden van Zuid-Amerika, waar radiokoolstofdata onlangs hun aanwezigheid hebben vastgesteld op 12.500 jaar geleden. Deze groepen jagers, door barcheologen de Paleo-Indiaanse Periode genoemd, zwierven over het continent tot ongeveer 8.000 v. Chr.

In Midden-Amerika begonnen kleine groepen nomaden bepaalde planten te cultiveren in plaats van ze alleen maar te verzamelen. De belangrijkste van deze zaadgewassen was maïs, die de opslag van overschotten mogelijk maakte en de vestiging van de eerste permanente dorpen mogelijk maakte tegen het einde van deze, de Archaïsche Periode, rond 2000 v. Chr.

De Pre-Classieke Periode duurde, rekening houdend met regionale variabiliteit, min of meer van 2000 v. Chr.Met de overal verbreide boerengehuchten en simplistische vruchtbaarheidscultussen vestigde de eerste Meso-Amerikaanse beschaving zich binnen dit tijdsbestek, eerst met de Olmec en later met de Zapotec en Maya. De Olmeken, een volwaardige beschaving rond 1200 v. Chr., waren verspreid over Meso-Amerika van de Pacifische kust van Guatemala tot de Golfkust van Mexico, en waren verantwoordelijk voor de bouw van enorme gebeeldhouwde stenen monumenten, maskers, platen van jade en de eerste pogingen tot een kalender (die bekend is geworden als de “Maya-kalender”). De Olmeken waren niet de enigen in hun streven. De Zapoteken aan de zuidkust van de Stille Oceaan van Mexico begonnen stenen monumenten te bouwen om overwinningen op naburige stamhoofden te vieren, waarbij de naam van het ongelukkige slachtoffer, de naam van zijn stamhoofd en de datum van zijn gevangenneming of offer werden vastgelegd. Dus niet de Maya’s, maar de Zapoteken vonden het schrift uit in Meso-Amerika.

De periode die volgde wordt de Klassieke Periode genoemd, 250 tot 900 na Christus, in de ogen van sommigen de “Gouden Eeuw” van de Meso-Amerikaanse beschaving. In Centraal-Mexico overheerste de grote stad Teotihuacan en door de Maya’s van het Yucatan-schiereiland, Zuid-Mexico en Guatemala. In deze periode bereikten de Maya’s hun hoogtepunt, met de bouw van de grote ceremoniële centra en de oprichting van gebeeldhouwde stenen monumenten waarvan de datering wordt uitgedrukt in de “Lange Telling” van de Maya’s. De Klassieke Periode begon, wat de archeologen betreft, met de oprichting van een monument te Tikal, gedateerd 292 na Chr. en eindigt met het laatste van dergelijke monumenten, gevonden te Uaxactun, gedateerd 889 na Chr.

In de Post-Klassieke Periode, van 900 na Chr. tot 1521, vond een snel verval van de Maya-beschaving plaats, gevolgd door invallen in de Mayawereld door elementen uit Zuid- en Centraal-Mexico. Hoewel het waar is dat de Maya’s verschillende pogingen deden om zich te reorganiseren en hun leiderschap opnieuw te bevestigen, met name in de grote nederzetting Mayapan in de Yucatan, bereikten zij nooit meer hun vroegere invloed. De komst van de Spanjaarden, natuurlijk, doofde de na-klassieke culturen uit.

Dat is het in een notendop. De Maya’s kwamen niet uit de ruimte, Egypte, Griekenland, Rome, Afrika, Polynesië, China, Noorwegen of New Jersey. In plaats daarvan maakten hun voorouders de lange reis van Siberië naar Meso-Amerika gedurende vele eeuwen, waarbij zij de onzekerheden en ontberingen van een nomadisch leven doorstonden totdat zij kozen voor een veiliger levensstijl als landbouwers. Het resultaat van dit sedentaire bestaan was de productie van voedseloverschotten, waardoor sommige van de meer geschoolde ambachtslieden dingen konden produceren die met het permanente dorpsleven te maken hadden, zoals aardewerk, textiel en kano’s die hielpen bij de exploitatie van voedsel en andere hulpbronnen die hun dagelijks leven verrijkten. De overblijfselen van de grote steden en ceremoniële centra van de Maya’s, die nu pas uit de greep van het oerwoud worden losgerukt, getuigen van hun succes en mislukking.

	Oorsprong van de Maya’s…of waar komen die kerels toch vandaan – door Dr. Herman Smith

Copyright San Pedro Sun. Ontwerp door Casado Internet Group