Oorlogsprofiteurs zijn personen of bedrijven die een onredelijk financieel voordeel halen uit de verkoop van goederen of diensten tijdens oorlogstijd. Zeker, leveranciers die soldaten voeden en vervoeren, de doden afvoeren en wapens en kleding voor het leger produceren, zijn allemaal noodzakelijk voor het voeren van oorlog. Soms leidt de paranoia en het wantrouwen jegens anderen dat met oorlog gepaard gaat ertoe dat mensen de economische realiteit van oorlog verwarren met oorlogswinsten. Voedseltekorten in oorlogstijd leiden bijvoorbeeld tot aanzienlijk hogere voedselprijzen in stedelijke gebieden, waardoor stedelingen de boeren ervan beschuldigen de prijzen van de producten te beïnvloeden (Norton 1919, pp. 546-547). Basis buitenlandse handel met vijandelijke of neutrale landen, en bescherming van intellectueel eigendom kunnen worden geïnterpreteerd als woekerhandel of zelfs verraad (Hammond 1931, p. 3). Sterke gevoelens over de morele verwerpelijkheid van oorlogswinsten leiden soms tot algemene, publieke beschuldigingen die de vorm aannemen van raciale of religieuze discriminatie van bepaalde groepen (Korn 1951, p. 294-295). Al deze dingen gebeurden tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, maar oorlogswinsten uit die periode gingen verder dan dat.

Nagenoeg zodra de Burgeroorlog begon, begonnen geruchten over oorlogswinsten de ronde te doen. De New York Herald beweerde bijvoorbeeld dat een kwart van de eerste 200 miljoen dollar die aan de oorlog werd besteed “op oneerlijke wijze in eigen zak was gestoken” (Brandes 1997, p. 67). Deze beschuldigingen waren waarschijnlijk overdreven, maar waren niet geheel ongegrond. In 1861 was het Secretaris van Oorlog Simon Cameron (1799-1889), wiens familie de spoorlijnen van Washington DC naar Harrisburg, Pennsylvania, bezat, die de prijs en het beleid bepaalde voor het soldatenvervoer tijdens de oorlog, ondanks zijn duidelijke belangenconflict. Camerons beslissingen werden weliswaar genomen in de veronderstelling dat de oorlog niet lang zou duren – en er waren geen andere spoormogelijkheden om soldaten naar Pennsylvania te vervoeren – maar het schepte een precedent voor veel spoorlijnen om zwaar te profiteren van de oorlog (Brandes 1997, p. 73-74).

De technologische vooruitgang van de negentiende eeuw droeg bij aan de mogelijkheid van oorlogswinstbejag tijdens de Burgeroorlog. De behoefte aan transport en wapens is een economische realiteit van oorlog, en de complexiteit van het gebruik van oorlogsgerelateerde technologie tijdens de Industriële Revolutie leidde tot speculatie op de aandelenmarkt, inkomensstijgingen van leidinggevenden, en aanzienlijke bedrijfswinsten uit intellectueel eigendom en patenten (Brandes 1997, p. 69). Samuel Colt (1814-1862), de oprichter van Colt’s Patent Fire-Arms Manufacturing Company, had een lange geschiedenis in het verhogen van de prijs van militaire wapens tijdens oorlogstijd; voor het begin van de Burgeroorlog had hij gelijkaardige wapens verkocht aan zowel Amerikaanse burgers als aan de Britse regering tegen lagere prijzen. Aan het begin van de oorlog breidde Colt zijn munitiefabriek uit en telde 1.000 werknemers met een maandelijkse loonlijst van 50.000 dollar. In 1864 werd de fabriek door brand verwoest, en het verlies werd geschat op 1,5 tot 2 miljoen dollar (Brandes 1997, p. 88).

Woekeren met oorlogswinst door leveranciers met overheidscontracten was wijdverbreid; zelfs militaire uniformen werden zo slecht gemaakt dat ze mogelijk hebben bijgedragen aan het lage moreel van de soldaten in het begin van de oorlog. De uniformen van de vrijwillige soldaten van New York – geleverd door Brooks Brothers of New York City – waren zo goedkoop gemaakt dat de soldaten bespot werden (Brandes 1997, p. 71). De term shoddies werd het eufemisme, bedacht door Harper’s Weekly, voor kledingfabrikanten als de Brooks Brothers, die hun winst maximaliseerden door slecht geconstrueerde kledingstukken van goedkope stoffen te leveren (Brandes 1997, p. 73). Het gebruik van deze term was zo wijdverbreid dat een roman uit die tijd van Henry Morford, The Days of Shoddy (1863), de oorlogsprofiteurs de “shoddy aristocracy” of de “shoddocracy” noemde, wat “een metafoor werd voor de zakenwereld in de Burgeroorlog zelf” (Brandes 1997, p. 69).

BIBLIOGRAPHY

Brandes, Stuart. Warhogs:A History of War Profits in America. Lexington: University Press of Kentucky, 1997.

Hammond, Matthew. “Economic Conflict as a Regulatory Force in International Affairs. American Economic Review 21, no. 1 (1931): 1-9.

Korn, Bertram. American Jewry and the Civil War. Philadelphia: Jewish Publishing Society of America, 1951.

Norton, J. P. “Industry and Food Prices after the War.” Scientific Monthly 8, no. 6 (1919): 546-551.

Christopher D. Rodkey