Velen zeggen dat onkruid slechts onbegrepen planten zijn, planten die op de een of andere manier uit de gratie zijn geraakt. Vaak zijn het planten die graag opduiken waar de ruimte dat toelaat, en meestal doen ze dat om een of andere vitale ecologische functie te vervullen. Geoff Lawton zegt dat ze eerder “symptoom” zijn van een gebrekkige situatie dan het eigenlijke probleem.

Onkruid werkt om misstanden recht te zetten. Ze bedekken de grond. Ze voorkomen erosie. Ze breken verdichte grond. Ze delven mineralen. Ze geven een botanische geschiedenis van het land. Ze bemesten uitgeputte bodems, waarvan sommige stikstof vasthouden of andere vitale voedingsstoffen leveren. En dan hebben we het nog niet eens over het feit dat veel onkruiden perfect eetbaar zijn.

Wat ze niet doen is arriveren zonder reden.

Voorbeelden van functioneel “onkruid”

Dynamische accumulatoren zijn over het algemeen onkruiden die penwortels hebben die diep in de grond duiken om mineralen en vitaminen op te nemen die andere planten niet kunnen bereiken. De dynamische accumulatoren leggen hun doorgaans grote bladeren bovenop de bodem, en wanneer zij ontbinden, worden de voedingsstoffen aangevuld waar planten met ondiepere wortels erbij kunnen. Smeerwortel (Symphytum-soorten), paardebloem (Taraxacum officinale), lamsoor (Chenopodium album), en kropaar (Stellaria media) worden alle beschouwd als dynamische accumulatoren.

In het algemeen zijn dynamische accumulatoren zoals paardenbloemen of smeerwortel zeer geschikt voor het opbreken van verdichte bodems, maar planten met haarnetwortels of klonterende neiging zijn gebruikelijk voor gebieden waar erosie waarschijnlijk lijkt, zoals recent verstoorde grond. Klimop en woekerende grassen (krabbengras, Bermudagras, Johnson gras, kwakgras, enz.) zijn allemaal voorbeelden van planten die ervoor zorgen dat de grond niet wegspoelt.

Een andere functie van onkruid, of zullen we zeggen bepaalde soms ongewenste planten, is het herstellen van een evenwichtig voedingsstoffenprofiel. Varens groeien op plaatsen die zijn verbrand en waar nu een tekort aan fosfor is, en werken aan het herstel van dit element. Distels daarentegen kunnen wijzen op tekorten aan koper en ijzer. Deze planten zijn goed in het vinden van deze elementen en ze aan te vullen.

Leren “Onkruid” te gebruiken

Kortom, het is belangrijk dat we, in plaats van stil te staan bij de uitroeiing van onkruid, wat tijd besteden aan het leren hoe we ze kunnen gebruiken. Hun aanwezigheid geeft aan waar we onze tuinen kunnen verbeteren, of het nu gaat om een ontbrekende voedingsstof, een onevenwichtige pH-waarde van de grond, of vele andere dingen. Het is veel productiever om te onderzoeken wat het onkruid zegt dan het bij voorbaat te vervloeken.

Als we eenmaal beginnen te zoeken naar de redenen waarom onkruid groeit, in plaats van voortdurend onze tuinbedden te poetsen, hebben we de mogelijkheid om te leren van wat er van nature in onze bodem gebeurt. En als we stoppen deze planten als problemen te zien, in plaats van als indicatoren, kunnen we relaties met ze gaan ontwikkelen. Geloof het of niet, werken met onkruid kan heel lonend zijn.

Ultimately, permacultuur systemen zouden zelfs “ontworpen onkruid” kunnen hebben om bepaalde niches in onze tuinen op te vullen. Peulvruchten zoals wikke (Vicia) en Russische olijven (Elaeagnus angustifolia) worden vaak veracht, maar ze zijn fantastisch voor het herstellen van uitgeputte en mishandelde landschappen. Ze leggen stikstof vast in de bodem om plaats te maken voor andere planten om te groeien.

Het realiseren van het potentieel van onkruid

Voor mij is het eten van onkruid echt een passie geworden. Lamsoor is absoluut heerlijk, en ook zeer voedzaam, zozeer zelfs dat sommige tuinders het cultiveren in plaats van het te trekken. Postelein is een geweldige plantaardige bron van Omega 3 vetzuren. Kikkererwt is een mild, smakelijk groen dat opduikt voordat er groentetuinplanten groeien. Waar ik woon zijn wilde uien en rammenas overvloedig aanwezig en ze zorgen in de lente voor geweldig voedsel. Er is zoveel potentieel om voedsel te zoeken via onkruid. Het verbazingwekkende is dat, als we het onkruid gewoon opeten, we tegelijkertijd een deel van het onkruid weghalen bij onze gewassen.

Hoe dan ook, veel permacultuur goeroes zijn geneigd poëtisch te spreken over onkruid en hoe belangrijk een rudimentaire kennis ervan is. Onze eigen Geoff Lawton heeft een geweldige kleine video van 10 minuten gemaakt, waarin hij zijn visie op onkruid geeft.