India’s nieuwe teeltprobeersel is een plant die 8000 jaar geleden voor het eerst in het Middellandse-Zeegebied werd geteeld. De takken ervan werden ontdekt op het graf van de Egyptische farao Koning Tut. Het Oude Testament vertelt het verhaal van Noach, die na de zondvloed een duif uitzond die met zijn tak terugkeerde. Overwinnaars op de oude Griekse Olympische Spelen werden gekroond met een krans gemaakt van zijn bladeren; de Olympische fakkel werd gevoed met de olie van zijn vruchten.

Tot voor kort had India weinig te maken met olijventeelt. Alle olijfolie die India nodig had voor gebruik op salades, of om te bakken, braden en grillen, werd geïmporteerd. In 2007 reisde de mediterrane plant echter eindelijk naar Rajasthan. De woestijnstaat telt nu zeven grote boerderijen met 74.064 planten. En dit jaar zou de eerste olijfolie van Indiase makelij in de winkel kunnen liggen.

Het verhaal is intrigerend, niet in de laatste plaats omdat olijven meestal worden geassocieerd met Italië en Spanje. Hoe kun je ze kweken in een staat met een tropisch woestijnklimaat? Het blijkt te kunnen, en de lessen kwamen uit Israël.

In 2006 bracht de premier van Rajasthan Vasundhara Raje een bezoek aan Israël en ontdekte dat daar in de woestijn olijven werden geteeld. Ze keerde terug en raadpleegde wetenschappers voordat ze besloot tot een proefplantage. Het jaar daarop richtte de deelstaatregering een bedrijf op in de vorm van een publiek-private samenwerking. Rajasthan Olive Cultivation Ltd (ROCL) had het in Pune gevestigde tuinbouwbedrijf Finolex Plasson Industries en Indolive Ltd uit Israël als partners. Ongeveer 112 000 planten werden uit Israël ingevoerd en de aanplanting werd in 2008 voltooid. In 2011 werd bloei waargenomen – de eerste aanwijzing dat olijven in India konden worden geteeld. In 2012 begonnen veel van de planten ook vruchten te dragen.

“We hebben enkele monsters naar Israël en laboratoria elders gestuurd om het oliegehalte in de vruchten te bepalen. Het varieert van negen tot 14 procent,” zegt Yogesh Kumar Verma, manager bij ROCL. Hij is vertegenwoordiger van de deelstaatregering en is al vanaf het eerste jaar bij de teelt betrokken. Het oliegehalte van de olijf in andere landen varieert tussen de 12 en 16 procent.

“We wisten dat we het commercieel levensvatbaar konden maken. De regering importeerde toen een olie-extractie-eenheid uit Italië,” voegt hij eraan toe.

Dit jaar verwacht ROCL ongeveer 100 tot 150 ton fruit – genoeg om op kleine schaal te beginnen met de commercialisering. “De olie zal waarschijnlijk worden verpakt als ‘Raj Olive’. We gaan alleen extra vierge- en vierge-oliën maken”, zegt Verma. Zowel extra olie van de eerste persing als olie van de eerste persing worden gemaakt door middel van mechanische processen en worden niet chemisch behandeld. Het toegestane gehalte aan vrije vetzuren is hoger in olijfolie van de eerste persing dan in extra olijfolie van de eerste persing.

Het kweken van de mediterrane plant in India was natuurlijk niet eenvoudig. Op ongeveer vier uur rijden van Jaipur ligt Bakalia in het district Nagaur in het noorden van Rajasthan. De boerderij van ROCL hier telt ongeveer 13.000 bomen, netjes in rijen geplant op bijna rotsachtige grond. De bomen zijn gesnoeid tot een komvorm – alle takken van de plant moeten profiteren van het zonlicht. In het midden van de boerderij staat een klein huisje van waaruit zowel de irrigatie als de bemesting automatisch kunnen worden geregeld. De olijfboom heeft niet veel water nodig, maar wanneer hij wordt geïrrigeerd, moet het water wel een bepaald zoutgehalte hebben. De planten hebben ook verschillende voedingsstoffen nodig in verschillende stadia. Aan de ene kant van de boerderij is een autometrologisch station dat klimatologische gegevens doorgeeft die kunnen worden geanalyseerd. “Olijfplanten moeten worden gekoeld om te kunnen bloeien en vrucht te kunnen dragen – de temperatuur moet ’s nachts dicht bij nul of minder dan vijf graden liggen en de volgende dag moet de temperatuur minder dan 16 tot 20 graden bedragen,” zegt Verma. Als een van deze variabelen ontbreekt, kunnen de bomen niet bloeien. In Bakalia zijn ongeveer 1.500 bomen teleurgesteld doordat de planten hun bladeren hebben afgestoten.

Wat betekent de binnenlandse productie van olijfolie voor India? De invoer van olijfolie neemt snel toe: van ongeveer 14.000 ton in 2013 zal de invoer naar verwachting stijgen tot 42.000 ton in 2025, omdat steeds meer Indiërs kiezen voor olijfolie vanwege de gezondheidsvoordelen. Olijven zijn rijk aan oliezuur, dat hartaandoeningen kan helpen voorkomen. Een ingevoerde liter fles extra vierge kost tussen de 800 en 1.000 roepies. Een in eigen land geproduceerde fles kan goedkoper zijn.

“Het verschil is naar mijn schatting 20 tot 25 procent – niet zo groot als sommige mensen verwachten omdat wij niet de schaalvoordelen hebben die Spanje en Italië wel hebben,” zegt V.N. Dalmia, voorzitter van Dalmia Continental, dat onlangs zijn olijfoliemerk ‘Leonardo’ verkocht aan het Amerikaanse voedingsmiddelenconcern Cargill.

Werkneemsters op ROCL’s Bakalia-boerderij in het district Nagaur

Anderen zijn echter hoopvoller gestemd. De Borges Group uit Spanje is een van hen. Rajneesh Bhasin, algemeen directeur van Borges India, zegt dat hij de ontwikkelingen in Rajasthan nauwlettend in de gaten houdt. “Het is nog te vroeg om iets te zeggen. Maar als er een kans is, kunnen we een lokaal geproduceerde olijfolie op de markt brengen. De grond die ROCL gebruikt, is gesubsidieerd. Dus de productie zou goedkoper moeten zijn,” zegt hij. Naast de lancering van zijn eigen merk, kan ROCL particuliere bedrijven toestaan zijn producten te bottelen en op de markt te brengen.

Rajasthan’s probeersel met olijven en het succes ervan kan nu meer staten inspireren om de teelt van deze boom over te nemen, vooral op onvruchtbaar terrein. Dat zou enorme gevolgen kunnen hebben voor het levensonderhoud van de mensen in de regio.