Wanneer je partner vreemdgaat, gaat het bijna nooit over jou. U kunt een liefhebbende echtgenoot zijn, en uw ontrouwe echtgenoot kan veel van u houden. Mensen bedriegen om ingewikkelde redenen, blijkt uit studies. Dat is misschien niet zo’n troostprijs voor geminachte echtgenoten, maar het levert wel fascinerend wetenschappelijk onderzoek op en kan een zekere troost bieden.

Dit is waarom mensen vreemdgaan, volgens de wetenschap:

Het betekent niet dat ze ongelukkig zijn

Hoewel het waar is dat sommige mensen vreemdgaan om te ontsnappen aan ongelukkige relaties, beginnen deskundigen te vermoeden dat dit eerder de uitzondering is dan de regel. Klinische ervaring suggereert dat de meeste bedriegers in feite aan iets heel anders proberen te ontsnappen – aan een (misplaatste en kwetsende) reis van zelfontdekking, of een zoektocht naar een verloren identiteit. “Voor deze zoekers is ontrouw minder waarschijnlijk een symptoom van een probleem, en meer waarschijnlijk een expansieve ervaring die groei, verkenning en transformatie inhoudt,” schreef psychotherapeut Esther Perel in The Atlantic.

Cheaters geven ongelukkige huwelijken zo vaak de schuld van hun ontrouw vanwege een cognitieve bias die bekend staat als het “straatlantaarneffect”, waarbij een dronken man naar zijn verloren sleutels zoekt, niet waar hij ze heeft laten vallen, maar waar het goed verlicht is. “Het probleem is dat, in tegenstelling tot de dronkaard, wiens zoektocht zinloos is, we altijd problemen in een huwelijk kunnen vinden,” legt ze uit.

“Ze zijn alleen misschien niet de juiste sleutels om de betekenis van de affaire te ontsluiten.”

Het heeft weinig te maken met je uiterlijk of persoonlijkheid

Een meerderheid van mannen en vrouwen die vreemdgaan, meldt dat hun echtgenoot aantrekkelijker is dan de persoon met wie ze zijn vreemdgegaan, zo blijkt uit (een toegegeven twijfelachtige) enquête van Victoria Milan, een website voor mensen die op zoek zijn naar vreemdgaan. Na meer dan 4.000 gebruikers te hebben gevraagd naar de details van hun ontrouw, ontdekten ze dat veel mannen hun oorspronkelijke partners ook in andere opzichten superieur vonden – slechts 25 procent van de mannen zei dat hun minnaressen ook interessanter waren.

Het gaat meestal om de gelegenheid

Er is niet één type bedrieger en oudere en jongere stellen, getrouwde en ongetrouwde stellen en stellen met en zonder kinderen hebben allemaal vergelijkbare percentages ontrouw, zo bleek uit een anonieme enquête in opdracht van MSNBC. Toch bleek uit de gegevens dat de meeste bedriegers één ding gemeen hebben: ze werden in de verleiding gebracht om vreemd te gaan. Uit een andere studie onder 423 mensen, gepubliceerd in The Journal of Sex Research, bleek dat mannen en vrouwen vaak vreemdgaan om vergelijkbare opportunistische redenen, zoals “mensen probeerden me te versieren,” en “de andere persoon was er echt voor me”. Zeker, er is meer voor nodig dan op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn om de grens van ontrouw te overschrijden, maar gelegenheid lijkt er meer toe te doen dan wat dan ook.

Het kan veel te maken hebben met de jeugd van de bedrieger

Er is bewijs dat wanneer een van beide partners in een relatie een angstige hechtingsstijl vertoont (gekenmerkt door angst voor afwijzing of verlating), ze meer kans hebben om vreemd te gaan. Dat klinkt logisch binnen de context van de gehechtheidstheorie, en een handvol studies hebben bevestigd dat individuele hechtingsstijlen gevormd in de kindertijd en vroege kinderjaren een blijvende impact kunnen hebben op romantische relaties. Zoals de auteurs van een studie over dit onderwerp het stelden: “deze processen zijn grotendeels spontaan en moeiteloos, en ze kunnen enigszins worden gevormd door biologie en/of vroege jeugdervaringen.”

Er is heel weinig dat je had kunnen doen om het te voorkomen

Er is niet veel dat je kunt doen om te voorkomen dat je partner vreemdgaat. De meeste partnerbeschermingsstrategieën die bij mensen zijn waargenomen, werken niet bijzonder goed en grenzen aan misbruik – het gedrag van de echtgenoot controleren, hem of haar isoleren van anderen, spioneren, stalken, dreigen met ontrouw, emotionele manipulatie, het vernederen van concurrenten, dreigen en gewelddadig worden. Als iets werkt, dan is het wel het benadrukken van liefde en zorg, het zijn van een goede kostwinner, het onderhouden van je uiterlijk en andere gedragingen die gelukkige en gezonde echtparen vertonen, ongeacht de dreiging van ontrouw.

De conclusie is ontnuchterend, maar eenvoudig. De beste manier om ontrouw te voorkomen is te doen wat een gezond stel sowieso zou doen. En de beste manier om de ontrouw van een partner te begrijpen, is te komen tot de wetenschappelijke conclusie: het is waarschijnlijk niet jouw schuld.