Johnny herinnert zich niet veel van de eerste keer dat hij een Xanax nam. “Niemand doet dat … je bent gewoon de hele nacht blanco,” zegt hij, spelend met een paar witte koptelefoons om zijn nek.

“Ik hoorde erover dat het een Amerikaanse pil was die je helemaal dope maakt en zo. Mijn vriend en ik namen het samen. Ik weet niet eens meer waar we het vandaan hadden, maar in die tijd herinner ik me dat ze veel moeilijker te krijgen waren,” zegt hij.

Nu, ruim een jaar later, zittend in zijn keuken, beschrijft hij de benzodiazepine-drug als “de duivel”. De 16-jarige, die met zijn ouders in een welvarende buitenwijk van Zuidwest-Londen woont, zegt dat er een tijd was dat het gebruik ervan wijdverbreid was in zijn vriendenkring.

“Het is nu moeilijker te krijgen na de sluiting van de darknet AlphaBay-marktplaats, maar een jaar geleden hadden bijna al mijn vrienden op een gegeven moment een Xanax-probleem. Dat zijn zo’n 20 tot 30 mensen,” zegt hij.

“Ik bedoel, je kunt het nu natuurlijk nog steeds krijgen, maar het is duurder. Maar er is nog steeds een enorme vraag naar, een enorme vraag.”

Leunend voorover en spelend met een zoutvaatje op tafel, legt Johnny uit dat zijn probleem met de drug ontstond nadat een vriend hem voorstelde aan een oudere man genaamd Julian die de drug dealde. Deze man probeerde Johnny te werven voor de verkoop van Xanax-tabletten en stuurde een bulkorder van de drugs naar zijn huis.

“Dit was ongeveer in maart vorig jaar. Ik was toen 15. Het was stom om hem mijn adres te geven, maar hij zei me dat er geen risico was. Hij zei dat hij 60 pillen zou sturen, maar er kwamen 1600 Xanax-pillen aan.”

Hij voegt eraan toe: “Julian zei dat hij niet wist dat er zoveel zou komen, maar blijkbaar wist hij dat wel. Hij wilde dat ik het filmde en op dat moment… nam ik er veel video’s van. Ik dacht dat ik een enorme kingpin was.”

Snelgids

De gevaren van Xanax

Toon Verberg

Wat is Xanax en hoe werkt het?

Alprazolam, verkrijgbaar onder de handelsnaam Xanax, wordt gebruikt voor de behandeling van angst- en paniekstoornissen. Het is een benzodiazepine kalmeringsmiddel, het meest potentieel verslavende type. Het werkt in op het centrale zenuwstelsel en heeft een kalmerend effect, doordat het de effecten van een natuurlijke chemische stof in de hersenen, gamma-aminoboterzuur (GABA), versterkt. Dit leidt tot een vermindering van nerveuze spanning en angst. In tegenstelling tot antidepressiva, die er dagen tot weken over doen om angst te verminderen, werken Xanax en andere benzodiazepinen onmiddellijk.

Waarom is het gevaarlijk?

Xanax kan, als het langdurig wordt gebruikt, zeer verslavend zijn. Na verloop van tijd zal iemand een tolerantie voor de drug ontwikkelen en hogere doses moeten nemen om hetzelfde effect te bereiken. Als mensen het middel niet innemen, zien ze de symptomen terugkeren die hen er aanvankelijk toe brachten het middel te nemen, zoals angst, en verhogen ze hun dosis om verlichting te krijgen. De hersenen beginnen op Xanax te vertrouwen om zich normaal te voelen.

Het gebruik van kalmerende middelen, zoals Xanax, kan gevaarlijk zijn als u ze mengt met andere depressieve drugs zoals heroïne of alcohol. Mensen die verslaafd zijn, kunnen last krijgen van nare ontwenningsverschijnselen, zoals misselijkheid, overgeven, hoofdpijn, angst en depressie.

Hoe is het probleem in het Verenigd Koninkrijk gegroeid?

In mei 2017 hadden ongeveer 20 tieners in Wiltshire medische behandeling nodig nadat ze Xanax hadden genomen, blijkbaar voor ontspanning. Sindsdien zijn er andere meldingen geweest van misbruik van de drug. Een golf van Xanax-gerelateerde ziekenhuisopnames tijdens Kerstmis leidde de politie van Lewes in East Sussex ertoe om mensen te waarschuwen voor de gevaren van het nemen van Xanax en andere soortgelijke drugs.

Sommige deskundigen zeggen nu dat de benzodiazepine een van de top vijf drugs is geworden die door jongeren worden gebruikt, naast cannabis en alcohol.

Jeugdwerkers melden dat de stijging van het gebruik is gekoppeld aan mensen die zelfmedicatie gebruiken voor psychische problemen, nadat ze de drug aanvankelijk recreatief hebben geprobeerd. De drug heeft ook meer bekendheid gekregen door de online- en beroemdhedencultuur. Vorig jaar overleed de rapper Lil Peep aan een toevallige overdosis Xanax en opioïden.

Wie gebruikt het?

Jeugdwerkers hebben een toename van het gebruik van de drug onder tieners en jongvolwassenen gemeld, met name onder degenen die al kwetsbaar zijn voor misbruik van middelen.

Wat is de wettelijke status ervan?

In het Verenigd Koninkrijk is alprazolam niet verkrijgbaar via de NHS en kan het alleen op doktersrecept worden verkregen. Tranquillizers vallen onder klasse C van de Wet Misbruik Drugs en bezit zonder recept kan leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar en een ongelimiteerde boete.

Foto: www.alamy.com

Maar in plaats van de drugs te verkopen, ontwikkelde Johnny een verslaving aan Xanax en stapelde hij enorme schulden op bij de dealer. Zijn familie moest ze afbetalen.

Doorschuivend op zijn stoel legt Johnny uit dat je heel snel een tolerantie voor Xanax opbouwt. “Eerst nam ik twee tabletten per dag en toen vier. Mijn persoonlijkheid veranderde en ik had geen emoties meer,” zegt hij.

Op een dag probeerde Johnny in een park wat van de pillen te verkopen aan een politieagent zonder dienstplicht. Hij werd gearresteerd en kreeg een doorverwijzingsbevel. Hij bracht de volgende maand door met afkicken.

“Ik stopte geleidelijk met de drugs en voelde me een paar weken ziek. Ik voelde me depressief en lichamelijk ziek. Ik ben er doorheen gekomen en de meeste mensen die ik ken zijn dat ook gelukt. Maar het is heel gemakkelijk om terug te vallen en dat is een paar keer gebeurd,” zegt hij.

De hele ervaring heeft een enorme tol geëist van hem en zijn familie, met zijn vader die aan angst lijdt als gevolg.

Johnny gelooft dat de beste manier om vooruitgang te boeken is jongeren voor te lichten over de gevaren van de drug, die volgens hem een klasse A zou moeten zijn, en hen te laten praten met de mensen die het hebben meegemaakt.

“Naar mijn mening kan het vanaf hier twee kanten op gaan. Het kan bergafwaarts gaan, zoals in Amerika is gebeurd. Of het probleem kan worden teruggedrongen door erover te praten en mensen voorbeelden uit de praktijk te laten zien van hoe gevaarlijk het kan zijn. Dat is hoe het gebruik van de drug hier is verminderd … mensen zijn afgeschrikt door wat er met hun maten is gebeurd.”

• Alle namen zijn veranderd.