Het ouderschap is in de beste omstandigheden een zware taak. Zelfs sterke ouderrelaties kunnen het moeilijk hebben als het moeilijk wordt. Helaas is er voor veel situaties geen handleiding of zwart-wit oplossing. Natuurlijk zijn er genoeg mensen die graag andere mensen vertellen wat ze moeten doen en hoe ze het moeten doen volgens hun eigen logica. Er is echter één grote opvoedingsnon-no die stellen regelmatig en vaak onbewust begaan, en dat is wanneer de ene ouder de andere ondermijnt in het bijzijn van de kinderen.

Zo groot als een zegen en vreugde als kinderen kunnen zijn, ze hebben vaak een manier om het geduld en de vastberadenheid van hun ouders en hun ouderlijke relaties op de proef te stellen. Als individuen zijn we het niet altijd met elkaar eens en wanneer er meningsverschillen zijn over kinderen en opvoedingsbeslissingen kunnen we soms grote fouten maken. Helaas kunnen die fouten een nadelig effect hebben op kinderen en op de relatie van kinderen met hun ouders.

Hoe ondermijnen eruitziet

De meeste ouders zullen u desgevraagd vertellen dat zij de andere ouder nooit ondermijnen. Ze zullen u echter waarschijnlijk ook vertellen dat ze zelf wel eens door hun partner zijn ondermijnd. De vraag is dus eigenlijk: hoe ziet ondermijning eruit?

Elkaar ondermijnen kan op verschillende manieren gebeuren. Sommige zijn opzettelijk en andere niet, maar dat doet er eigenlijk niet toe als het gaat om het totale effect. Als u zich afvraagt of u zich er schuldig aan hebt gemaakt, stel uzelf dan de volgende vragen:

• Wordt u het wel eens oneens over repercussies voor slecht gedrag waar uw kind bij is?
• Heeft u uw kind wel eens aangemoedigd om iets niet aan de andere ouder te vertellen?
• De andere ouder gebruiken als ultieme bedreiging (bijv, “Wacht maar tot je vader/moeder erachter komt?” of “Je vader/moeder wordt zo boos als ze thuiskomen.”)
• Omgekeerd, bied je aan om samen te zweren met zinnen als: “Je mag xyz doen of krijgen, maar vertel het niet aan je vader/moeder” of “Denk eraan, dit is ons geheimpje”?
• Klaagt u over de andere ouder waar uw kinderen bij zijn?
• Verandert of vermindert u een straf die door de andere ouder is uitgedeeld?
• Slaapt u routinematig bij uw kind in de kamer, in plaats van bij uw partner?
• Dingen zeggen als: “Weet je hoe hij kan zijn?” of “Ze heeft echt een humeur vandaag”?
• Verontschuldigingen verzinnen of je kind beschermen tegenover de andere ouder als het zich heeft misdragen?
• Dingen zeggen als: “Het is niet erg” of “Rustig maar, het zijn maar kinderen” wanneer je kind iets verkeerd heeft gedaan?

Dit zijn allemaal voorbeelden van veel voorkomende en enigszins onopvallende manieren waarop ouders elkaar kunnen ondermijnen. Veel van deze zijn onschuldig in die zin dat de ene ouder echt niet probeert om de andere te beschadigen of te kwetsen, of hun relatie met het kind. Helaas kan dit gedrag opzettelijk en extreem worden wanneer de relatie tussen ouders gespannen is, of wanneer er een scheiding of echtscheiding op komst is. In deze gevallen kan er behoefte zijn aan counseling of ouderschapslessen over hoe effectief co-ouderschap.

Effecten die het ondermijnen van de andere ouder heeft op uw kinderen

Je leest dit misschien en denkt: “Ik doe een of twee van deze, hoe erg kan het echt zijn?” Nou, het antwoord daarop kan variëren, maar over het algemeen gedragen deze gedragingen zich als water dat over een steen stroomt. Hoe vaker je ze doet, hoe meer de relatie erodeert. En het effect wordt vermenigvuldigd als je relatie met de andere ouder al gespannen is.

Bedenk dat kinderen meer leren van wat ze zien dan van wat hen wordt verteld. Het ondermijnen van de andere ouder geeft de boodschap dat een positieve en eerlijke relatie echt niet zo belangrijk is. Het kan hen ook leren dat manipulatie een aanvaardbare manier is om te krijgen wat ze willen. De meeste kinderen zullen op een bepaald moment proberen om ouders tegen elkaar uit te spelen. Als jullie elkaar in de loop der jaren regelmatig hebben ondermijnd, zullen ze het niet alleen aanvaardbaar vinden om jullie tegen elkaar uit te spelen, maar zullen ze ook heel goed weten hoe ze dat zelf moeten doen, omdat jullie het hen hebben geleerd.

Als gevolg hiervan kun je merken dat je kind geen van jullie beiden serieus neemt wanneer je grenzen stelt, regels maakt of consequenties oplegt.

Hoe te stoppen

Leren elkaar niet te ondermijnen vereist bewuste inspanning. Zo veel van de kleine manieren waarop het kan gebeuren kan sluipen in de tijd ondanks je beste bedoelingen. In de hitte van het moment is het heel gemakkelijk om emotioneel te worden en te vergeten dat een verenigd front de meest effectieve manier van opvoeden is.

Het regelmatig bespreken van opvoedingskwesties wanneer het rustig is, kan een goede manier zijn om de zaken op het goede spoor te houden. En communiceer met elkaar over gedragingen of opmerkingen die aanvoelen alsof u wordt ondermijnd. Deze gesprekken moeten echter buiten het bereik van de kinderen worden gevoerd.

Als u merkt dat u dingen hebt gedaan die uw partner-ouder kunnen ondermijnen, dan kunt u nog steeds samenwerken om dingen recht te zetten. Het kan nodig zijn een gesprek met uw kind te voeren om uit te leggen dat u, ondanks wat zij hebben gezien of gehoord, het eens bent geworden over wat er ook aan de hand is en dat u één front vormt. Dit dient niet alleen om uw boodschap kracht bij te zetten, maar ook om uw kind te laten zien dat twee mensen die van elkaar houden en elkaar respecteren het met elkaar eens kunnen worden, ook al waren ze het op een bepaald moment niet met elkaar eens. Effectief conflicten oplossen is een moeilijke vaardigheid om te leren en moet worden gemodelleerd aan onze kinderen waar mogelijk.

De meeste ouders hebben elkaar op een bepaald moment per ongeluk ondermijnd. Kinderen kunnen het beste en het slechtste in ons naar boven brengen, en ook veel sterke emoties opwekken. Werken aan een betere ouder en een beter opvoedteam is een nooit-eindigend proces. Dus als je bent gestruikeld en fouten hebt gemaakt, is het goede nieuws dat je het opnieuw kunt proberen.