Hier kun je een idee krijgen hoe het als de verlichting aanvoelt. Het oppervlakkig lezen van deze sutta zal niet de totale realisatie van Nirvana garanderen. Maar je krijgt zeker een aanwijzing.

De hart sutta;

Lichaam is niets meer dan leegte, leegte is niets meer dan lichaam. Het lichaam is precies leeg, en leegte is precies lichaam.De andere vier aspecten van het menselijk bestaan — gevoel, gedachte, wil, en bewustzijn — zijn evenzo niets meer dan leegte, en leegte niets meer dan zij.

Alle dingen zijn leeg: Niets wordt geboren, niets sterft, niets is zuiver, niets is bezoedeld, niets neemt toe en niets neemt af.

(Heeft iemand enig idee hoe verlichting aanvoelt?)De vraag is hoe je je dit soort gevoel kunt voorstellen. Je moet nadenken, mediteren en de wijsheid vinden om tot realisatie te komen. Het is als het uitleggen van kleur aan een blinde. Ook krijg je volledige verlichting na parinibbana of de dood van de persoon die Nirvana bereikte door realisatie.

Dus, in leegte is er geen lichaam, geen gevoel, geen gedachte, geen wil, geen bewustzijn. Er zijn geen ogen, geen oren, geen neus, geen tong, geen lichaam, geen geest. Er is geen zien, geen horen, geen ruiken, geen proeven, geen aanraken, geen verbeelding. Er is niets gezien, noch gehoord, noch geroken, noch geproefd, noch aangeraakt, noch verbeeld.

Noot: Na het lezen van bovenstaande zin moet je diep nadenken wat deze “toestand of staat” is, kan iemand de bovenstaande toestand “voelen”, en het belangrijkste is dat we kunnen verzekeren dat er uiteindelijk geen lijden of plezier is om te voelen en zo verder…….

Er is geen onwetendheid, en geen einde aan onwetendheid. Er is geen ouderdom en dood, en geen einde aan ouderdom en dood. Er is geen lijden, geen oorzaak van lijden, geen einde aan lijden, geen pad om te volgen. Er is geen bereiken van wijsheid, en geen wijsheid om te bereiken.

De Bodhisattva’s vertrouwen op de Volmaaktheid van Wijsheid, en zo zonder begoochelingen, voelen zij geen angst, en hebben Nirvana hier en nu.

Alle Boeddha’s, verleden, heden en toekomst, vertrouwen op de Volmaaktheid van Wijsheid, en leven in volledige verlichting.

De Volmaaktheid van Wijsheid is de grootste mantra. Het is de duidelijkste mantra, de hoogste mantra, de mantra die alle lijden wegneemt.

Dit is waarheid waaraan niet getwijfeld kan worden. Zeg het zo:

Gaté, gaté, paragaté, parasamgaté. Bodhi! Svaha! Dat betekent… Weg, weg, voorbij, volledig voorbij. Ontwaakt! Zo zij het! Leegte is de gebruikelijke vertaling voor de boeddhistische term Sunyata (of Shunyata). Het verwijst naar het feit dat geen enkel ding – inclusief het menselijk bestaan – ultieme substantialiteit heeft, wat op zijn beurt betekent dat geen enkel ding permanent is en geen enkel ding totaal onafhankelijk is van al het andere. Met andere woorden, alles in deze wereld is onderling verbonden en voortdurend in beweging. Een diepe waardering van dit idee van leegte redt ons dus van het lijden dat veroorzaakt wordt door onze ego’s, onze gehechtheden, en onze weerstand tegen verandering en verlies.