Hier gebeurde het op de allereerste Olympische Winterspelen
Voordat meerdere camera’s filmden hoe skiërs op enorme hoogten door de lucht vlogen en snowboarders door de lucht flipten, daalde noords skiër Thorleif Haugh de hellingen af en behaalde drie gouden medailles.
Dat was in 1924, op de eerste Olympische Winterspelen in Chamonix, Frankrijk, waar 16 landen bijeenkwamen om te strijden in sporten als kunstschaatsen, schaatsen, hockey, curling en meer tussen 25 januari en 5 februari 1924. Hoewel dat bijna een eeuw geleden was, weerspiegelden de eerste Olympische Winterspelen in Chamonix wat vandaag nog steeds geldt: een dominant Canadees hockeyteam, minder landen die meededen dan op de Zomerspelen en atleten die werden gekatapulteerd in roem buiten hun sport.
Op het internationale toneel waren de eerste Olympische Winterspelen in Chamonix in die tijd geen big deal, volgens David Wallechinsky, een prominente Olympische historicus die een aantal boeken over de Olympische geschiedenis heeft geschreven. Maar het was de eerste van vele Olympische Winterspelen die zouden komen, waarbij een norm werd gesteld voor toekomstige concurrentie.
En nu bruisen fans van opwinding voor de Olympische Winterspelen van 2018 die worden gehouden in PyeongChang, Zuid-Korea. Tegenwoordig worden de Olympische Winterspelen om de vier jaar gevierd, en de Scandinavische, Slavische en Noord-Amerikaanse landen hebben nog steeds de overhand vanwege hun toegang tot deze elitaire en dure sporten. Dit voordeel maakt het moeilijk voor landen uit warmere klimaten om mee te dingen naar medailles.
Maar de Spelen groeien elk jaar meer, en in 2018 heeft PyeongChang het hoogste aantal atleten ooit om deel te nemen aan de Olympische Winterspelen met 2.925 atleten die afkomstig zijn uit 92 landen. In feite maken een aantal landen dit jaar hun debuut op de Winterspelen, waaronder Nigeria, Singapore, Ecuador, Eritrea, Kosovo en Maleisië.
Als de 2018 Spelen fans boeien, hier is alles wat je moet weten over de eerste Olympische Winterspelen in 1924.
Wie begon de Olympische Winterspelen?
Het idee voor het houden van een aangewezen Olympische Winterspelen werd geopperd op de zevende zitting van het Olympisch Congres van het IOC gehouden in juni 1921, volgens het officiële Olympische verslag van het evenement.
Het concept kreeg enige tegenwerking van Scandinavische landen, die al sinds 1901 deelnamen aan hun eigen competitie, de Noordse Spelen genaamd, en zich zorgen maakten dat het creëren van een Olympische Winterspelen de aandacht daarvan zou afleiden. Het IOC stemde echter in met een “internationale week van wintersport, onderdeel van een viering van de Spelen van de VIIIe Olympiade” voor 1924 in Parijs.
In de daaropvolgende jaren kwam het IOC bijeen om Chamonix officieel als gaststad voor de eerste Winterspelen aan te wijzen en de 16 evenementen goed te keuren. Het Frans Olympisch Comité hielp ook met de financiering van de nieuwe faciliteiten in Chamonix om de spelen te organiseren. De eerste Olympische Winterspelen werden gehouden van 25 januari 1924 tot en met 5 februari 1924, en ongeveer 10.000 mensen betaalden om getuige te zijn van de wedstrijd.
Aan het einde van het 12-daagse evenement, prees de toenmalige voorzitter van het IOC, Pierre de Coubertin, de spelen, door te zeggen “het recente ongekende succes van deze Spelen geeft ons hoop.”
“Wintersporten hebben een zekere zuiverheid, en daarom was ik geneigd om ze te steunen en te koesteren in deze Olympische omgeving,” zei toenmalig IOC-voorzitter Pierre de Coubertin bij de afsluiting van de spelen in 1924, volgens het IOC.
In mei 1925 noemde het IOC de evenementen in Chamonix officieel “de eerste Olympische Winterspelen”, waarmee een reeks voorgoed begon.
Hoeveel evenementen waren er op de eerste Olympische Winterspelen?
Het 12-daagse programma dat aanvankelijk de Winter Sport Week werd genoemd, telde zes sporten, 16 evenementen en 16 landen die meededen. Het werd georganiseerd door het Frans Olympisch Comité, in samenwerking met het Internationaal Olympisch Comité (IOC), na debatten over het op hetzelfde niveau tillen van de wintersport als de zomersporten. De eerste moderne Olympische Zomerspelen vonden plaats in Athene, Griekenland, in april 1896, en tegen de jaren 1920 waren de zomerspelen al voorzien van toekomstige winterevenementen zoals kunstschaatsen en ijshockey.
Hoeveel atleten wonnen medailles op de eerste Olympische Winterspelen?
Van de 258 atleten die deelnamen aan de eerste Olympische Winterspelen, kwamen er slechts een paar met Olympische medailles en historische momenten naar buiten. Noorwegen kwam als beste uit de bus met 134,5 punten, Finland werd tweede met 76,5, Groot-Brittannië werd derde met 30 en de Verenigde Staten werden vierde met 29 punten, volgens TIME’s verslag over het evenement in 1924.
Charles Jewtraw was een van de meest gedenkwaardige atleten die ooit heeft meegedaan, omdat hij de eerste was die een gouden medaille won. Als underdog op de 500 meter snelschaatsen versloeg Jewtraw de 26 andere atleten in het veld met een “furieuze start” die het publiek naar adem deed snakken en een tijd van 44,00, volgens het officiële verslag van de Olympische Spelen over het evenement. (Hij is ook de wereldrecordhouder op de 100 yard schaats – 9 2/5 seconden). Hoewel hij achtste werd op de 1500 meter en 13e op de 5000 meter, heeft Jewtraw volgens de Olympische Spelen andere atleten geïnspireerd, zoals Jack Shea uit de Verenigde Staten, die acht jaar later op de Olympische Winterspelen twee gouden medailles won in het schaatsen. In die andere schaatswedstrijden in 1924 domineerde Clas Thunberg uit Finland, die drie gouden, één zilveren en één bronzen medaille won.
Noordse skiër Thorleif Haugh werd een legende op de ski’s na het winnen van drie gouden medailles in drie verschillende onderdelen die de weg vrijmaakten voor de dominantie van Noorwegen in de eerste Olympische Winterspelen. Zoals het IOC heeft aangegeven, zijn een aantal wedstrijden in Noorwegen naar de atleet vernoemd en staat er een bronzen standbeeld van hem in zijn geboortestad. Haugh nam ook zijn ski’s mee naar de piste en nam deel aan de skispringwedstrijd, waar hij naar men aannam decennialang de bronzen medaille behaalde. Maar in de jaren zeventig kreeg Anders Haugen uit de VS de bronzen medaille nadat een fout in de puntentelling was ontdekt.
De Noorse skiër Jacob Tullin Thams is een van de weinige Olympische atleten die zowel op de Olympische Winterspelen als op de Zomerspelen medailles heeft gewonnen. In Chamonix in 1924 won Thams goud bij het skispringen. Jaren later, in 1936 op de Olympische Zomerspelen in Berlijn, won Thams zilver in het acht meter zeilevenement.
De Oostenrijkse schaatsster Herma Szabo, slechts een van de 11 vrouwelijke atleten die deelnamen aan de eerste Olympische Winterspelen, was geboren om te schaatsen. Uit een familie van schaatsrijdsters versloeg Szabo in 1924 haar concurrentie – een van de vele internationale wedstrijden die ze won. In Chamonix won ze unaniem van de jury, ondanks hevige concurrentie van de Amerikaanse Beatrix S. Loughran.
Hoewel ze van de acht deelnemers aan dat evenement in 1924 de laatste plaats behaalde, viel de Noorse schaatsster Sonja Henie op door haar leeftijd. Ze was slechts 11 jaar oud toen ze deelnam aan de eerste Olympische Winterspelen. Daarna nam haar carrière een hoge vlucht – ze won drie gouden medailles in 1928, 1932 en 1936, en speelde uiteindelijk in een aantal films.
Heeft Canada altijd een sterk ijshockeyteam gehad?
Gelijk aan de resultaten van de recente Olympische Winterspelen, bewees het Canadese ijshockeyteam in 1924 een krachtpatser te zijn. In de loop van de competitie scoorde het team 122 doelpunten – met slechts drie tegen hen, heeft het IOC gedetailleerd.
“Het hockeytoernooi werd op zijn zachtst gezegd gedomineerd door Canada,” zei Wallechinsky, de historicus. “Dus de Canadezen hebben echt een hoge dunk van deze spelen.”
TIME’s oorspronkelijke verslag van de eerste Olympische Winterspelen beschrijft de laatste wedstrijd tussen Canada en de VS, waarin bepaald werd wie goud en wie zilver zou winnen. Canada won de ruwe wedstrijd met 6-1.
“Het was een wedstrijd tussen Canadees teamwerk en Amerikaanse individuele sterren. Binnen twintig seconden na het begin van het spel werd een Canadees verpletterd. Nog geen twee minuten later werd een Amerikaan neergelegd door de stick van een Canadees. Van het begin tot het einde sloegen de spelers elkaar zodat de wedstrijd een opeenvolging was van man-uit-voor-twee-minuten, en man-pensioen-voor-blessures. Het enige doelpunt van de VS kwam toen Drury de puck door het Canadese team over het ijs bracht. De Canadese doelpunten kwamen als gevolg van korte, nauwkeurige, beslissende passes.”
“Juichen was niet een van de officiële evenementen, maar de Europeanen hebben de Amerikaanse begeleiding van de sport, geproduceerd griezelig gejoel.”
Hoe zijn de Olympische Winterspelen veranderd sinds 1924?
Om te beginnen is er meer van bijna alles in de Winterspelen van vandaag – meer landen, meer sporten, meer atleten, meer evenementen en meer medailles. Net als bij de Zomerspelen zijn er de laatste decennia meer evenementen, deelnemers en competitie bijgekomen. En pas in 1992 vonden de Winterspelen twee jaar na de Zomerspelen plaats (in plaats van in hetzelfde jaar).
Factoren als televisie hebben het spektakel van de competitie vergroot, en atleten zijn blijven uitgroeien tot ambitieuze figuren en vertegenwoordigers van hun land. Maar de Winterspelen worden nog steeds geconfronteerd met een probleem dat al meer dan 90 jaar aanhoudt: de ontoegankelijkheid van de sporten voor sommige landen.
Wallechinsky zei dat de elite, dure, klimaatafhankelijke sporten die op de Winterspelen worden getoond, het moeilijk maken voor de competitie om volledig te vergelijken met de Zomerspelen. Er worden bijvoorbeeld 90 landen verwacht om in 2018 in Pyeongchang te concurreren, veel minder dan de meer dan 200 landen die deelnamen aan de Olympische Zomerspelen van 2016 in Rio de Janeiro. De strenge kwalificatienormen en de eis van dure oefenfaciliteiten voor de Winterspelen betekenen dat veel landen die typisch een bedreiging vormen op het podium in de zomer, dit niet kunnen doen in de winter.
“Als je de 100 meter of zelfs de marathon wilt lopen, kun je gewoon buiten je deur stappen en het doen. Als je wilt voetballen, kun je dat overal doen,” zei Wallechinsky. “Maar als je aan rodelen wilt doen? Dat denk ik niet. Alpineskiën is een erg dure sport.”
“Als je competitief wilt zijn, zul je duur materiaal en goede training moeten hebben,” voegde hij eraan toe. “En niet alleen duur materiaal, maar ook consequente, betrouwbare toegang tot trainingslocaties.”
Zouden meer landen in de toekomst het podium kunnen halen? “Het is moeilijk voor mij om te zien,” zei Wallechinsky.
Get The Brief. Meld u aan om de topverhalen te ontvangen die u nu moet weten.
Dank u!
Voor uw veiligheid hebben wij een bevestigingsmail naar het door u opgegeven adres gestuurd. Klik op de link om uw inschrijving te bevestigen en onze nieuwsbrieven te ontvangen. Als u de bevestiging niet binnen 10 minuten ontvangt, controleer dan uw spam-map.
Neem contact met ons op via [email protected].