Flickr/Ariel Waldman

Glutenvrij brood. Glutenvrije cupcakes. Glutenvrije ontbijtgranen.

Met alle nieuwe opties om gluten te vermijden, moet er iets aan het ingrediënt zijn dat slecht voor je is, toch?

Fout.

Zoals Alan Levinovitz aangeeft in “The Gluten Lie,” het eng klinkende ingrediënt is niet te vrezen.

Verre van een gevaarlijke gifstof, gluten is een soort eiwit gevonden in tarwe en andere soortgelijke granen, van hartige gerst tot bitter smakende rogge. Het is wat maakt bagels chewy en laat versgebakken brood rijzen.

Hoewel gluten niet gevaarlijk zijn voor de meeste mensen, kunnen degenen die het opgeven zich vaak beter voelen omdat ze andere positieve veranderingen maken, zoals meer thuis koken.

Mensen die gluten opgeven, kunnen zich ook gezonder voelen omdat ze denken dat gluten hen een afschuwelijk gevoel geven – een zogenaamd “nocebo”-effect.

Nauwelijks ongeveer 1% van de Amerikanen heeft daadwerkelijk coeliakie, een genetische, auto-immuunaandoening die ervoor zorgt dat mensen die gluten eten, schade aan hun dunne darm ondervinden.

Andere 0,63% tot 6% van de mensen kan gevoelig zijn voor gluten zonder coeliakie te hebben, wat betekent dat wanneer ze gluten eten, ze enkele of alle symptomen ervaren die mensen met coeliakie hebben. (Deze aandoening, non-celiac gluten sensitivity genoemd, is echter een beetje controversieel, met verschillende studies die suggereren dat het ofwel overdreven is of niet bestaat.)

Met andere woorden, in een kamer met 100 mensen, is de kans groot dat één coeliakie heeft. Een paar meer kunnen gevoelig zijn. Dat zijn niet veel mensen.

Big business

Niettemin heeft het glutenvrije dieet een hoge vlucht genomen. En veel mensen – veel meer dan een paar op de 100 – zeggen dat ze hebben ervaren voordelen van het verlaten van het ingrediënt, van het verliezen van gewicht tot het zijn in een beter humeur. Zelfs beroemdheden als Miley Cyrus en Lady Gaga zeggen dat ze glutenvrij zijn geworden.

Glutenvrije alternatieven zijn een grote industrie geworden: 30% van de mensen wil minder gluten eten. De verkoop van glutenvrije producten wordt geschat op $ 15 miljard tegen volgend jaar.

So what gives?

Wanneer mensen op dieet gaan of stoppen met het eten van een bepaald ding – of het nu vet voedsel, verwerkte koolhydraten of suiker is – brengen ze vaak ook een hele reeks andere veranderingen in hun levensstijl aan, schrijft Levinovitz.

Dus terwijl het snijden van gluten kan lijken alsof het gewichtsverlies of een helderdere huid veroorzaakt, is in werkelijkheid waarschijnlijk iets anders de echte oorzaak, zoals het inruilen van fast food voor thuis koken. Peter Gibson, directeur Gastro-enterologie van de Monash University Australië, die meerdere studies over gluten heeft geleid, vertelt Levinovitz:

“Ik heb vaak gemerkt, zelfs bij familieleden. Ze hebben besloten dat ze veel afhaalmaaltijden eten, snel eten, helemaal niet goed eten. Ze lezen iets over glutenvrij en kopen dan verse groenten, koken goed en eten een stuk beter. De gluten de schuld geven is gemakkelijk, maar je kunt wel honderd dingen aanwijzen die ze beter doen.”

Alles in hun hoofd?

Gibson is ook de auteur van een recente studie die uitwees dat van de 37 mensen met een zelf geïdentificeerde glutengevoeligheid die geen coeliakie was, er in totaal 0 mensen daadwerkelijk gevoelig waren voor gluten.

De studie onthulde wat een “nocebo” -effect wordt genoemd – wanneer zelf-gediagnosticeerde glutengevoelige mensen dachten dat ze zich slechter zouden voelen wanneer ze gluten kregen, voelden ze zich eigenlijk slechter (zelfs als wat ze aten eigenlijk geen gluten bevatte).

Met andere woorden, het zat allemaal in hun hoofd.

Maar dit kan een harde pil zijn om te slikken. “Als het gaat om voedselovergevoeligheden, zijn mensen ongelooflijk onwillig om zelfdiagnoses in twijfel te trekken,” schrijft Levinovitz. “Niemand wil denken dat de voordelen die ze ervaren door glutenvrij te gaan … misschien psychologisch zijn.”

Daar komt nog bij dat het ongelooflijk moeilijk is om wat we hebben gegeten te verbinden met lichamelijke symptomen. Niet alleen hebben studies aangetoond dat we moeite hebben om te onthouden wat we aten wanneer we het aten, we zijn ook slechte beoordelaars van wat gezond is en wat niet.

Dus in plaats van te springen om zelfdiagnose, ga naar een arts. En blijf bij de wetenschap.