Maanvrolijke partners die eeuwige liefde beloven mag dan de huidige definitie van het huwelijk zijn, maar dit sterrenbeeld heeft een relatief moderne oorsprong.

Het huwelijk heeft weliswaar oude wortels, maar tot voor kort had de liefde er weinig mee te maken.

“Wat het huwelijk gemeen had, was dat het echt niet ging om de relatie tussen de man en de vrouw,” zei Stephanie Coontz, de auteur van “Marriage, a History: How Love Conquered Marriage,” (Penguin Books, 2006). “Het was een manier om schoonfamilie te krijgen, om allianties te sluiten en om de beroepsbevolking van de familie uit te breiden.”

Maar naarmate familiepercelen plaats maakten voor markteconomieën en koningen de macht overdroegen aan democratieën, veranderde de notie van het huwelijk. Nu zien de meeste Amerikanen het huwelijk als een band tussen gelijken die draait om liefde en kameraadschap.

Die veranderende definitie heeft de weg vrijgemaakt voor het homohuwelijk en de uitspraken van woensdag (26 juni) van het Hooggerechtshof, dat de Defense of Marriage Act (DOMA) neerhaalde en een zaak over Proposition 8 verwierp.

Van polygamie tot homohuwelijk, hier zijn 13 mijlpalen in de geschiedenis van het huwelijk.

1. Gearrangeerde allianties

Het huwelijk is een echt oude instelling die dateert van voor de opgetekende geschiedenis. Maar vroeg werd het huwelijk gezien als een strategische alliantie tussen families, waarbij de jongeren vaak geen inspraak hadden. In sommige culturen trouwden ouders zelfs een kind met de geest van een overleden kind om de familiebanden te versterken, aldus Coontz.

2. Familiebanden

Het onderhouden van allianties binnen de familie was ook heel gebruikelijk. In de Bijbel trouwden de voorvaderen Isaak en Jakob met neven en Abraham met zijn halfzuster. Nichthuwelijken komen overal ter wereld nog voor, vooral in het Midden-Oosten. De antropoloog Robin Fox van Rutgers schat zelfs dat de meerderheid van alle huwelijken in de geschiedenis gesloten werd tussen neven en nichten.

3. Polygamie geprefereerd

Monogamie lijkt nu misschien centraal te staan in het huwelijk, maar in feite was polygamie door de geschiedenis heen gebruikelijk. Van Jacob tot de koningen David en Salomo, Bijbelse mannen hadden vaak twee tot duizenden vrouwen. (Hoewel polygamie een ideaal kan zijn geweest dat mannen met een hoge status nastreefden, hadden de meeste mannen om zuiver rekenkundige redenen waarschijnlijk hoogstens één vrouw). In enkele culturen trouwde één vrouw met meerdere mannen, en er zijn zelfs enkele zeldzame gevallen van groepshuwelijken geweest.

4. Baby’s optioneel

In veel vroege culturen konden mannen een huwelijk ontbinden of een andere vrouw nemen als een vrouw onvruchtbaar was. De vroegchristelijke kerk was echter een pionier in het betogen dat het huwelijk niet afhankelijk was van het voortbrengen van nageslacht.

“De vroegchristelijke kerk huldigde het standpunt dat als je je kunt voortplanten, je niet moet weigeren je voort te planten. Maar ze namen altijd het standpunt in dat ze een huwelijk zouden annuleren als een man geen seks kon hebben met zijn vrouw, maar niet als ze niet zwanger konden worden,” vertelde Coontz aan LiveScience.

5. Monogamie vastgesteld

Monogamie werd het leidende principe voor westerse huwelijken ergens tussen de zesde en de negende eeuw, zei Coontz.

“Er was een langdurige strijd tussen de katholieke kerk en de oude adel en koningen die wilden zeggen: ‘Ik kan een tweede vrouw nemen,'” zei Coontz.

De Kerk kreeg uiteindelijk de overhand, en tegen de negende eeuw werd monogamie een centraal begrip in het huwelijk.

6. Monogamie lite

Toch was het monogame huwelijk heel anders dan de moderne opvatting van wederzijdse trouw. Hoewel het huwelijk wettelijk of sacramenteel werd erkend tussen slechts één man en één vrouw, hadden mannen tot in de 19e eeuw een ruime mate van vrijheid om buitenechtelijke affaires aan te gaan, aldus Coontz. Kinderen die voortkwamen uit deze rendez-vous waren echter onwettig en maakten geen aanspraak op de erfenis van de man.

“De promiscuïteit van mannen werd behoorlijk beschermd door de dubbele wet van wettelijke monogamie, maar tolerantie – in feite het mogelijk maken – van informele promiscuïteit,” zei Coontz.

Vrouwen die werden betrapt op het buiten de deur treden, liepen daarentegen ernstig gevaar en werden berispt.

7. Staat of kerk?

Huwelijken in het Westen waren oorspronkelijk contracten tussen de families van twee partners, waarbij de katholieke kerk en de staat zich erbuiten hielden. In 1215 verordende de katholieke kerk dat partners in een plaatselijke parochie openbare huwelijksaankondigingen moesten doen om het aantal ongeldige huwelijken te verminderen (de kerk schafte die verplichting af in de jaren 1980). Toch accepteerde de kerk tot de jaren 1500 het woord van een echtpaar dat zij huwelijksgeloften hadden uitgewisseld, zonder dat er getuigen of bevestigende bewijzen nodig waren.

8. Burgerlijk huwelijk

In de laatste paar honderd jaar heeft de staat een grotere rol gespeeld in het huwelijk. Massachusetts begon bijvoorbeeld in 1639 huwelijksvergunningen te eisen, en tegen de 19e eeuw waren huwelijksvergunningen gebruikelijk in de Verenigde Staten.

9. Love matches

Tegen ongeveer 250 jaar geleden, kreeg het begrip van liefdesgelijken tractie, zei Coontz, wat betekent dat het huwelijk gebaseerd was op liefde en mogelijk seksueel verlangen. Maar wederzijdse aantrekkingskracht in het huwelijk was niet belangrijk tot ongeveer een eeuw geleden. In het Victoriaanse Engeland dachten velen zelfs dat vrouwen helemaal geen sterke seksuele driften hadden, zei Coontz.

10. Markteconomie

Over de hele wereld hebben door de familie geregelde allianties geleidelijk plaatsgemaakt voor liefdesmatches, en een overgang van een agrarische naar een markteconomie speelt een grote rol in die overgang, zei Coontz.

Parenten controleerden historisch de toegang tot de erfenis van landbouwgrond. Maar met de verspreiding van een markteconomie, “is het minder belangrijk voor mensen om toestemming van hun ouders te hebben om te wachten om hen een erfenis te geven of om te werken op het land van hun ouders,” zei Coontz. “So it’s more possible for young people to say, ‘heck, I’m going to marry who I want'”

Moderne markten stellen ook vrouwen in staat een grotere economische rol te spelen, wat leidt tot hun grotere onafhankelijkheid. En de uitbreiding van de democratie, met haar nadruk op vrijheid en individuele keuze, kan ook het dek voor liefdesmatches hebben gestapeld.

11. Verschillende sferen

Tot zo’n 50 jaar geleden ging het bij het huwelijk nog niet om gelijkheid. In die tijd hadden vrouwen en mannen unieke rechten en verantwoordelijkheden binnen het huwelijk. In de Verenigde Staten was verkrachting binnen het huwelijk bijvoorbeeld tot de jaren zeventig in veel staten legaal, en vrouwen konden vaak geen creditcards op hun eigen naam openen, aldus Coontz. Vrouwen hadden recht op alimentatie van hun echtgenoot, maar hadden niet het recht om te beslissen over de verdeling van gemeenschappelijke bezittingen. En als een vrouw gewond raakte of werd gedood, kon een man de verantwoordelijke partij aanklagen omdat deze hem “diensten rondom het huis” ontnam, terwijl vrouwen niet dezelfde mogelijkheid hadden, zei Coontz.

12. Partnerschap van gelijken

Tegen ongeveer 50 jaar geleden begon het idee dat mannen en vrouwen identieke verplichtingen hadden binnen het huwelijk wortel te schieten. In plaats van over unieke, op geslacht gebaseerde rollen te gaan, vatten de meeste partners hun verbintenis op in termen van flexibele taakverdelingen, kameraadschap en wederzijdse seksuele aantrekkingskracht.

13. Homohuwelijk wint terrein

Veranderingen in het heterohuwelijk effenden de weg voor het homohuwelijk. Toen het huwelijk eenmaal niet meer wettelijk gebaseerd was op complementaire, geslachtsgebonden rollen, leek het homohuwelijk een logische volgende stap.

“Een van de redenen voor de verbluffend snelle toename van de acceptatie van het homohuwelijk is dat heteroseksuelen hun idee over wat het huwelijk tussen een man en een vrouw is, volledig hebben veranderd,” zei Coontz. “We geloven nu dat het gebaseerd is op liefde, wederzijdse seksuele aantrekkingskracht, gelijkheid en een flexibele taakverdeling.”

Volg Tia Ghose op Twitteren Google+. Volg LiveScience @livescience, Facebook & Google+. Oorspronkelijk artikel op LiveScience.com.