Er is een spelletje dat ik graag met mijn man speel als we uit eten gaan. Het heet Hoe lang tot iemand vraagt of we kinderen willen. Het is onvermijdelijk dat, terwijl de wijn wordt ingeschonken, een goedbedoelende gast me vraagt of ik kinderen heb, en als ik nee zeg, komt de repliek: “Krijg je er binnenkort een paar?” Echt, ze kunnen me net zo goed vragen: “Hoe gaat het met je baarmoeder?” of “Heb je onlangs nog goede seks gehad?” Mijn man gaat om met zulke invallen in ons privé-leven door de wegversperring te leveren: “Het zit zo, ik hou niet echt van kinderen.” (Niet waar, maar het lijkt te werken.) Ik glimlach en bied, zijdelings: “Ja, misschien, binnenkort.” Er is duidelijk iets licht verontrustends aan een 33-jarige getrouwde vrouw wier maag halsstarrig onopgeblazen blijft.

Maar waarom? Zijn we niet allemaal geconditioneerd aan het feit dat vrouwen het nu later laten om kinderen te krijgen? De harde waarheid van de statistieken onthult dat de gemiddelde leeftijd voor een vrouw om te bevallen in Groot-Brittannië is opgelopen tot 30 jaar. Wij kennen deze vrouwen. Wij zijn deze vrouwen. Iedereen die wel eens op een middag langs een schoolpoort is gelopen, zal een groep moeders van in de veertig hebben gezien, wachtend om hun kleine kinderen op te halen. Het bewijs van deze reproductieve verschuiving is overal om ons heen: in de beelden van beroemdheden – Halle Berry, Madonna, Marcia Cross, Sarah Jessica Parker – die baby’s kregen op middelbare leeftijd; in de groei van de Britse vruchtbaarheidsindustrie, die nu naar schatting 500 miljoen pond waard is; in het feit dat iedereen iemand kent die IVF ondergaat; in de overeenkomstige explosie van tweelingen, plotseling overal in hun tweezits Bugaboos.

In veel opzichten is er nooit een beter moment geweest om te proberen een baby te krijgen als je eind dertig, veertig of zelfs vijftig bent. IVF is steeds verfijnder geworden. Het invriezen van eicellen wordt aangeprezen als een haalbare optie, die vrouwen een reddingslijn biedt tegen de toevalligheden van het leven, een minimum aan controle over het binnendringen van ziekte of romantische teleurstelling in hun plannen om een baby te krijgen. Er bestaan nu geneesmiddelen die de menopauze van een vrouw kunnen omkeren om haar te helpen zwanger te worden. De wetenschap wordt ondersteund door een satellietsysteem van holistische klinieken, die acupunctuur, Chinese kruiden en zelfs therapie aanbieden om een natuurlijke zwangerschap te vergemakkelijken of een vruchtbaarheidsbehandeling aan te vullen. Dit is een dappere nieuwe wereld, een wereld vol mogelijkheden en razendsnelle vooruitgang, maar ook verwarring en, vaak, hartzeer.

Het is een wereld die ons steeds vertrouwder zal worden. We zijn nog maar kort verwijderd van een generatie die 30 werd met een baby op de heup en een peuter aan de enkels. Als tegenwoordig een opgeleide meid op haar 25ste zwanger is, is ze de uitzondering, niet de norm. Ik herinner me dat een vriendin die zwanger werd toen we allebei begin twintig waren, eens haar baby meenam naar een etentje. Ze klemde hem met kussens op het bed van mijn huisgenoot en liet hem boven slapen. Zijn kleine aanwezigheid vulde het huis met vreemdheid. We giechelden bijna hysterisch. Hoe kon een van ons – wij, die op het randje van onze schulden leefden, die geen hypotheek hadden of iets wat op een levensplan leek – een kind krijgen? Het was alsof er een marsmannetje lag te slapen.

Maar waarom laten we het erbij zitten? In venijnige roddelbladen worden het late moederschap en de moeilijkheden ervan afgeschilderd als het venijn in de staart van onze “alles hebben”-manieren, waarbij beelden worden opgeroepen van harpies met spijkerhakken in de directiekamer, of bedwandelende hoeren, die hun twintiger jaren zuipen en neuken. Het is niet nuttig en zelfs niet correct. De woorden “laat het later” impliceren autonomie, terwijl meestal het tegendeel waar is.

Er bestaat geen twijfel over dat wij de generatie zijn die de vruchten plukt van de pil, gelijkheid en feminisme om het soort volle, onafhankelijke levens te leiden die onze moeders niet hadden. Carrières spelen wel een rol, maar zijn zelden de kern van de redenen om het moederschap uit te stellen. We ontmoeten elkaar en trouwen later, als we al trouwen. Er zijn heel veel vrouwen die nog single zijn als ze 35 of 40 worden. We kennen allemaal de verhalen van mannen die zich niet willen binden. Daar komt nog bij dat, nu een op de drie huwelijken in een scheiding eindigt, veel vrouwen een partner hebben die al kinderen uit een vorige relatie heeft en weinig animo heeft om er nog meer te krijgen. Dan zijn er medische complicaties, financiële onzekerheid (de gemiddelde kosten van het opvoeden van een kind bedragen 200.000 pond – meer als je er een paar rondes particuliere IVF bij optelt), en recalcitrante mannen die de vruchtbaarheid van hun eigen sperma ondermijnen door te roken en te drinken met de gretigheid van tieners.

Mijn eigen redenen voor uitstel zijn veelvoudig. Zoals veel vrouwen werd ik niet opgevoed met het idee dat een gezin stichten het toppunt van mijn mogelijkheden was. Toen ik een tiener was, vuurde mijn alleenstaande, werkende moeder verschillende voorzorgsmaatregelen tegen zwangerschap af, waarvan mijn favoriet (gebracht met humor maar weinig ironie) was: “Neem geen kinderen. Ze ruïneren je leven.” Bedankt, mam. Wat ze bedoelde – denk ik – was dat het leven opwindend en interessant was en vol mogelijkheden voor vrouwen die mij misschien zouden worden onthouden als ik op mijn 21e zwanger was. (Ze kreeg mijn broer en mij toen ik 28 en 30 was.) Een carrière was iets wat je moest waarderen en waar je je halsoverkop in moest storten – niet iets wat je 10 jaar moest uitstellen terwijl ik een gezin had. Ik vraag me af of dat helemaal waar was. Voor elk verhaal over een glanzende carrière die ten onder ging aan de eisen van kinderen, is er een andere ervaring die het tegenspreekt.

De moederimpuls komt en gaat in mij als het getij, maar wint nooit genoeg terrein om er iets aan te doen. Het is niet dat ik geen kinderen wil. Er zijn gewoon zoveel dingen die ik eerst gedaan wil krijgen. Ik heb ook te veel gezien van de ervaringen van mijn vriendinnen met het moederschap – de 100-mijls staren van uitputting, de totale zelfverloochening – om in het ouderschap te willen springen zonder er eerst heel, heel goed over na te denken. (Mijn beste vriendin, gestrand in een zee van peuterafval, een koor van geschreeuw dat de lucht doorklieft, zei ooit doodleuk: “Ik wil gewoon dat je net zo gelukkig bent als ik.”)

Hoe dan ook, ik ben jong en gezond – ik heb de tijd, toch? Misschien niet, want je kunt niet om de statistieken heen. Na je 35e begint je vruchtbaarheid af te nemen; als je bijvoorbeeld 37 bent, blijven er nog maar 10.000 tot 40.000 over van de twee miljoen eicellen waarmee een vrouw wordt geboren – de meeste daarvan zullen vergaan voordat ze ooit worden vrijgegeven. En hoewel de vruchtbaarheid van elke vrouw verschilt, zijn artsen het erover eens dat 95% van de vrouwen moeite zal hebben om zwanger te worden na hun veertigste. Het is een grimmig getal waarachter honderden wanhopige pogingen om zwanger te worden schuilgaan.

Het cijferwerk over IVF is niet minder meedogenloos. Voor vrouwen tussen 35 en 37 jaar is het gemiddelde succespercentage in Groot-Brittannië 27,2 procent. Voor vrouwen van 43 tot 44 jaar daalt het tot 5,1 procent. Toch raak ik niet in paniek. Mijn vrienden die IVF hebben ondergaan zijn een paar jaar ouder dan ik. In mijn hoofd heb ik vruchtbaarheidsproblemen in hun leeftijdscategorie ingedeeld. Niet dat we er veel over praten. Over het algemeen wordt er minder over gepraat naarmate de strijd om zwanger te worden groter is. Het is te persoonlijk, te intiem. Er staat te veel op het spel. Daarna, als de baby’s veilig zijn aangekomen, komen de verhalen los, en vaak ook de tranen. Ik realiseer me dat er zich buiten het toneel een heel drama afspeelt in het leven van mijn vrienden. Dagelijkse, zelf toegediende hormooninjecties. Bloedonderzoeken. Miskramen. Als ik dit allemaal had geweten, zou ik misschien niet zo lichtzinnig zijn over wachten.

“We hebben een cultuur ontwikkeld waarin we denken dat we vruchtbaarheid kunnen kopen wanneer we dat willen,” zegt de formidabele professor Lesley Regan, hoofd van de afdeling Verloskunde & Gynaecologie in het St Mary’s Hospital in Londen, en een vrouw met de air van iemand die er genoeg van heeft. (Op een poster aan de muur van haar kantoor staat “49 procent liefje, 51 procent trut”). Regan zelf “deed het helemaal verkeerd” en kreeg kinderen, een tweeling, toen ze 39 was. “De meeste IVF-cycli werken niet. Een van de moeilijkste dingen die ik in mijn werk moet doen, is aan stellen uitleggen dat ze een kans gemist hebben.” Ze vervolgt bruusk: “Na je dertigste neemt je vruchtbaarheid snel af. Bovendien willen de meeste vrouwen niet accepteren dat het miskraampercentage boven de leeftijd van 45 jaar ongeveer 80 procent is. We keren ons tegen onszelf.”

Maar wat te doen als je op je 39ste alleenstaand bent en wanhopig op zoek naar een kind? Statistieken zijn meedogenloos – ze zijn de koude vinger van kennis achteraf die teruggrijpt naar je jeugd en wijst op je roekeloze gedrag, waardoor je je schuldig voelt omdat je op je 22e niet zwanger bent geraakt van die jongen die je op een strand in Thailand hebt ontmoet. Onvruchtbaarheid is als een gat in de weg – je ziet het pas als je erin zit.

Sara Matthews is consultant gynaecoloog en subspecialist voortplantingsgeneeskunde in het Portland-ziekenhuis. Met de orchideeën in potten en de lage verlichting ademt haar kantoor de sfeer van een kuuroord; Matthews is chic op hakken, met een zacht Iers accent en een geruststellende toon. Een kwart van haar patiënten is ouder dan 40, de meerderheid zit in de leeftijdscategorie 35 tot 40 jaar. Matthews zelf is een 44-jarige alleenstaande moeder van een vier- en vijfjarige. Waarom denkt ze dat we het later laten? “Omdat we opgeleid zijn,” fluistert ze, “omdat we graag werken, en dat is niet erg. Het is het vinden van de middenweg.” Ze zou graag zien dat we eerder met het vruchtbaarheidsproces beginnen, zodat onvoorziene problemen – verstopte eileiders, polycysteus ovarium syndroom (PCOS), endometriose – sneller ontdekt worden als we kinderen gaan proberen te krijgen. Ze denkt dat we in de toekomst eicellen zullen kunnen genereren via stamceltechnologie. “Of het perfecte voorbehoedsmiddel ontwikkelen dat je biologische klok op pauze zet.” Toch kan zelfs Matthews de botte waarheden van IVF niet onder stoelen of banken steken: “In de vruchtbaarheidswereld hebben we geprobeerd zoveel mogelijk informatie naar buiten te krijgen om te zeggen dat IVF niet compenseert voor te laat komen.”

Een AMH-test, die je eierstokleeftijd bepaalt – hoeveel eicellen je nog hebt – is een nieuw hulpmiddel om vrouwen meer controle te geven over hun reproductieve gezondheid. (Hoewel zelfs dit je niet vertelt of je complicaties zoals endometriose hebt). “Als je een goed aantal krijgt, kun je blij zijn. Als dat niet zo is, moet je nadenken over het invriezen van je eicellen of een praatje maken met die vriend.” Ze vraagt of ik de test wil doen. In de geest van proactiviteit zeg ik ja. Ze neemt wat bloed af (een primeur in een gesprek), stelt me wat vragen over mijn cyclus en zegt dan: “Met Pasen kan ik je zwanger hebben gemaakt.”

Eicellen invriezen lijkt het gouden ticket om uit onvruchtbaarheid te geraken. Maar timing is alles. Met de leeftijd van 35 jaar worden eicellen minder talrijk en minder levensvatbaar – chromosoomafwijkingen verschijnen met de regelmaat van slechte feeën in verhaaltjes voor het slapengaan. Als je je eicellen vroeg genoeg invriest, hebben ze meer kans om op een dag in een baby te worden omgezet.

“Ongeveer zes weken nadat ik getrouwd was, werd ik echt ziek,” zegt de 33-jarige juwelier Louise Blythe. Toen ze 29 was en chemotherapie onderging, kreeg ze te horen “dat we lang zouden moeten wachten voordat we kinderen konden krijgen – als we dat al konden. Er was een klein venster tussen de chemokuren, dus besloten we mijn embryo’s in te vriezen. Dat “venster” was drie en een halve week. Vijf jaar later was Blythe hersteld en heeft het stel de embryo’s ontdooid en geïmplanteerd. De behandeling was succesvol: Blythe, aan de telefoon vanuit Californië, is drie dagen over tijd met een tweeling. Maar hoe weet je, zonder de urgentie van een ernstige ziekte die je tot actie aanzet, wanneer je het moet doen? “Matthews: “Eicellen invriezen is veel, veel beter dan vijf jaar geleden. Nieuwe technieken beschermen de eicellen tijdens het ontdooiproces. “Het is veilig, maar het is duur. En het is nog steeds een back-up voor een back-up. Je zou het niet gebruiken tenzij het absoluut noodzakelijk is.”

© Jenny Van Sommers

Het lijdt geen twijfel dat IVF, zelfs als het werkt – en dat doet het vaak – een beproeving kan zijn, een spannend verhaal dat bestaat uit petrischaaltjes en witte laboratoriumjassen en hoop die zich tot aan het plafond uitstrekt. En niet alleen voor veertigers. Lydia Thomson werkt in de financiële wereld. Na problemen met de ziekte van Crohn en PCOS onderging zij op 33-jarige leeftijd een succesvolle behandeling in het centrum voor gynaecologie met assistentie (Assisted Reproduction & Gynaecology Centre) bij “de god van de vruchtbaarheid, de heer Taranissi” (ook bekend als de rijkste arts van Groot-Brittannië). “Het regime van Taranissi is zeer, zeer wreed,’ zegt Thomson. “Maar hij stemt het specifiek af op jouw persoon, dus je laat elke ochtend om 7 uur een bloedtest doen en hij schrijft je misschien meer FSH voor, of meer oestrogeen, 15 ml van dit, 25 ml van dat.” In de wachtkamer ontmoette Thomson “steeds weer dezelfde mensen. Het gevoel van wanhoop was voelbaar. Ik herinner me dat een meisje – dat probeerde voor haar tweede – op een ochtend haar baby binnenbracht. Alle vrouwen in die kamer staarden naar dit kind met een gevoel van hartzeer.”

In zijn nogal sjofele pand in Upper Wimpole Street slaat miljonair Taranissi een verfomfaaid en uitgeput figuur. Hij is charmant en herkauwend. De Egyptenaar werkt zeven dagen per week en kleedt zich nooit om. (Thomson zegt dat haar behandeling daar tussen de £6,000 en £7,000 kostte – IVF is een elitaire sport). Maar zijn statistieken voor het zwanger maken van oudere vrouwen zijn indrukwekkend. “Bijna een derde van de mensen boven de 40 eindigt met een levendgeborene, wat zelfs wereldwijd een vrij hoog percentage is,” zegt hij.

Zal er een tijd komen dat de wetenschappelijke vooruitgang zodanig is dat er geen leeftijdsbarrière meer is om te bevallen? “Als je eicellen invriest als je halverwege de twintig of begin dertig bent, kun je ze in theorie op elk moment gebruiken, zelfs als je zeventig bent. De baarmoeder veroudert niet, zegt hij. “Op dat moment hoor je die verhalen over eiceldonatie en de vrouw van 66 die haar eerste baby krijgt. Vanuit medisch oogpunt is dat simpel. Het ligt aan de kwaliteit van de eicellen en het embryo.”

Toch is vruchtbaarheidsdeskundige Zita West van mening dat “vrouwen van in de dertig veel te snel de weg van IVF op worden gestuurd. Ik denk dat het voor veel mensen niet gaat om een onvermogen om zwanger te worden, maar om een ongeduld om zwanger te worden. We willen dit hele proces medicaliseren.” Er is nog een andere manier: de groeiende invloed van holistische vruchtbaarheidsbehandelingen. Thomson heeft het over de verleiding van “al die hulpverleners die beloven dat ze je zwanger kunnen maken, de Reikibehandelaar, de Chinese acupuncturist, de kristalgenezer… Als ik denk aan het geld dat ik heb uitgegeven.” Wanhopige vrouwen zijn kwetsbaar. “Er is een hoop kwakzalverij,” zegt Matthews. Maar gesteund door statistieken winnen sommige methoden – Chinese geneeskunde en acupunctuur, zoals aangeboden door gerespecteerde beoefenaars – terrein. Veel van de vrouwen met wie ik sprak, prezen de voordelen ervan, ook al waren ze slechts psychosomatisch. Zoals Louise Blythe zegt: “Ik weet zeker dat acupunctuur me heeft geholpen mijn zwangerschap te behouden.”

Als je de kamers van Emma Cannon, een specialist op het gebied van geïntegreerde gezondheidszorg, in Chelsea binnengaat, zou je haast denken dat je in een chic boetiekhotel bent beland. Er is een dagbed met heldere kussens, verse bloemen, Farrow & Ball tinten en Cannon zelf, gekleed in Marni, een zeer mooie brunette met grote blauwe ogen. Ze steunt vrouwen die proberen zwanger te worden, zowel op natuurlijke wijze als via IVF. Haar benadering is die van het lichaam en de geest: “het leggen van de verbinding tussen hun fysieke lichaam en hun emoties.” Cannon doet een “360-graden diagnose” bij nieuwe patiënten, waarbij ze kijkt naar het lichaam, de omgeving (voeding, levensstijl), en de psychologie. Vervolgens geeft ze advies over voeding en schrijft ze een cursus acupunctuur of complementaire geneeskunde voor – of verwijst ze patiënten door als ze denkt dat ze het beste geholpen zijn met traditionele westerse methoden. “We zien er misschien langer jonger uit,” zegt ze onbeleefd, “maar je kunt je eierstokken niet botoxen.”

Cannon is zich er zeer van bewust dat het bijna onmogelijk is om haar succes te kwantificeren. “Maar uit mijn ervaring verhoogt acupunctuur niet alleen de kans om zwanger te worden en te blijven, het helpt ook bij de neveneffecten van IVF. Ik denk wel dat er manieren zijn om onze vruchtbaarheid te behouden, maar ik denk dat we ons er eerder mee moeten gaan bezighouden. Ik zie vrouwen van achter in de dertig die in paniek raken. Maar ik heb ook vrouwen op die leeftijd die veel gezonder zijn dan vrouwen van begin twintig.”

Ik was mijn AMH-test bijna vergeten, tot Sara Matthews me een e-mail stuurde met de resultaten. Mijn ovariële vruchtbaarheidspotentieel staat op 82,09. “Ha!” denk ik. “Ik heb het gehad.” Maar dan lees ik verder. Een optimale potentie valt tussen de 40 en 67. Alles daarboven is “suggestief voor polycysteuze eierstokziekte of granulosa tumoren”. “Maak je geen zorgen,” voegt Matthews er onderaan de e-mail aan toe, “je hebt geen tumor, maar ik zou graag een vervolgonderzoek doen met een scan en wat andere tests.” Mijn eierstokreserve is zo hoog omdat ik niet ovuleer (of slechts sporadisch ovuleer) en dus geen eicellen vrijmaak. Polycysteus ovarium syndroom ontwikkelt zich wanneer de eierstokken overmatige hoeveelheden mannelijke hormonen produceren, in het bijzonder testosteron. Dat betekent dat de follikels met eicellen zich niet goed ontwikkelen. Matthews bevestigt mijn vermoedens; ik heb PCOS. Geweldig.

Zelfs toen Taranissi zei: “Je denkt nooit dat het jou zal overkomen”, dacht ik nog steeds niet dat hij mij bedoelde. (De menselijke capaciteit voor zelfbedrog is een enorme voorraadkamer van geleende hoop.) PCOS betekent niet dat ik onvruchtbaar ben. Toch is het een van de complicaties die de wachtkamers van de kliniek vullen. Ik zeg die avond tegen mijn man. “Moeten we het nu meteen gaan proberen?” vraagt hij, enigszins hoopvol. We wachten op een afhaalmaaltijd. Het is begonnen te sneeuwen. Geen punt, zeg ik, niet als mijn eierstokken geen eitjes afgeven. Ik voel me moedeloos maar vreemd genoeg kalm, alsof dit de natuurlijke afsluiting is van een onderzoek dat zo ver van mijn ervaring afstaat, dat het vaak voelde alsof ik in een vreemd land aankwam. Krijg ik door dit nieuws opeens zin in kinderen? Niet op dit moment. Maar het zet de zaken zeker op scherp.

Ook voel ik wat veel vrouwen moeten voelen als ze geconfronteerd worden met de feiten van hun vruchtbaarheid: een gevoel van doelgerichtheid. Ik ga terug naar Matthews, die me vertelt dat het waarschijnlijk moeilijk zal zijn om zwanger te worden – maar het is nog steeds heel goed mogelijk. Er zijn hormoonpillen die ik kan nemen om mijn eierstokken te stimuleren als er na drie maanden proberen nog niets gebeurt. “Moet ik ze gaan slikken?” Ze lacht: “Nee, ontspan je maar.” Maar nu komen die rotnummers in het spel. Matthews legt rustig uit dat het wel een jaar kan duren voor ik zwanger word van mijn eerste kind. Tegen de tijd dat ik aan een tweede zou denken – over, laten we zeggen, drie jaar – zou het nog langer kunnen duren. Deze figuurlijke kinderen beginnen me serieus te stressen.

Maar ik ben blij dat ik het weet. Ik ben blij dat ik in een tijdperk leef waarin het mogelijk is om het te weten. En dat is het nou net. Je kunt de medische ingrepen die het gevolg zijn van laat moederschap als negatief zien. Of je kunt het zien als een middel tot hoop en, vaak, grote, onvoorstelbare vreugde. Ja, over biologie valt niet te onderhandelen, maar het kan ook steeds beter worden aangepast. Er zijn heel veel positieve verhalen in de wereld van vruchtbaarheidsbehandelingen. En nu de gemiddelde leeftijd voor het moederschap toeneemt (Phoebe Philo neemt een seizoen vrij bij Céline om op haar 38e te bevallen; Stella McCartney krijgt haar vierde op haar 39e), wordt later bevallen de nieuwe norm. We bewijzen onszelf nog steeds een slechte dienst door niet eerder met onze vruchtbaarheid bezig te zijn. Maar het leven zal altijd onze beste bedoelingen omzeilen. Dit is inderdaad een dappere nieuwe wereld – en moed kan goed van pas komen.

Schrijf je hier in voor Vogue